Dış ticarette işler ters gitmeye başladı

Ticaret Bakanı Ömer Bolat ile Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe, Kasım ayı dış ticaret verilerini bu kez Ankara'da açıkladı. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in enflasyonu düşürmek için döviz kurunu baskılaması ve bunun sonucunda maliyetlerin katlanması ihracatın düşmesine yol açtı. İhracat bu yılın Mart ve Eylül aylarından sonra Kasımda da düşüş kaydetti. Ancak Kasım ayının en büyük özelliği bu yıl ilk kez ithalatın artışa geçmesi oldu. Bu yılın ilk 10 ayı boyunca ithalat, geçen yılın aynı aylarına göre düşüş göstermişti. Bu düşüşte altına kota uygulanması ve enerji fiyatlarındaki gerileme de etkili olmuştu. Ancak Eylül ayından itibaren düşük döviz kurunun etkisiyle tüketim malı ithalatının patlaması, ithalatın tekrar kalkışa geçmesine yol açtı. Nitekim Ekim ayında 5.1 milyar dolara ulaşan tüketim malı ithalatı, Kasımda yüzde 15.5 artışla 5 milyar 129 milyar dolar oldu.

Son 11 aylık ve 12 aylık bilançolar

2024 yılı Ocak-Kasım döneminde geçen yılın aynı dönemine göre ihracat yüzde 2.5 oranında artarak 238 milyar 486 milyon dolar, ithalat ise yüzde 6.4 oranında azalarak 311 milyar 703 milyon dolar oldu. Bu dönemde 2023'te 100.2 milyar dolar olan dış ticaret açığı 2024'te 73.2 milyar dolara geriledi. Son 12 aylık ihracat ise yüzde 2.3 artışla 261 milyar 444 milyon dolara, ithalat ise yüzde 6.8 gerilemeyle 340.7 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu dönemde dış ticaret açığı ise 27 milyar dolar azaldı.

Altın ithalatında son durum


Kasım ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı 4.2 puan azalarak yüzde 75.2 olarak gerçekleşti. Enerji verileri hariç tutulduğunda, ihracatın ithalatı karşılama oranı 2.5 puan azalarak yüzde 87.9 olarak gerçekleşti. Geçen ay enerji ürünlerine (petrol ve doğal gaz) 3 milyar 766 milyon dolar ödeme yapıldı. Geçen ay altın ithalatına ise 2 milyar 46 milyon dolar gitti. Mücevher sektörünün baskısıyla altın ithalatı yeniden tırmanışa geçti.

İhracatta Almanya, ithalatta Rusya lider

Kasım ayında en fazla ihracat yaptığımız ülkeler sırasıyla Almanya (1 milyar 681 milyon dolar), ABD (1 milyar 465 milyon dolar) ve İngiltere (1 milyar 266 milyon dolar) oldu. Geçen ay en fazla ithalat yaptığımız ülkeler sırasıyla Rusya (3 milyar 670 milyon dolar), Çin (3 milyar 632 milyon dolar) ve Almanya (2 milyar 302 milyon dolar) olarak sıralandı. Birçok ilimize kış soğuklarının gelmesiyle doğal gaz ithalatının artması Rusya'yı yeniden zirveye taşıdı.

'Türkiye rekabet gücünü kaybetti'

TİM Başkanı Gültepe'nin verdiği bilgilere göre, geçen ay otomotiv 3 milyar 240 milyon dolarla yine ilk sırada yer aldı. Otomotivi, 2 milyar 540 milyon dolarla kimya, 1 milyar 490 milyon dolarla hazır giyim, 1 milyar 460 milyon dolarla elektrik-elektronik ve 1 milyar 260 milyon dolarla çelik takip etti. Geçen ay 17 sektör ihracatını artırırken, 9 sektörde düşüş yaşandı. Zeytin ve zeytinyağı yüzde 57 ile oransal olarak ihracatını en fazla artıran sektör oldu. Fındıkta yüzde 38, savunma ve havacılıkta yüzde 32, su ürünleri ve hayvansal mamullerde yüzde 19, tütünde yüzde 17 ihracat artışı kaydedildi Mücevher ise yüzde 46 ile geçen ay oransal olarak ihracatı en çok daralan sektör oldu. Gültepe, şunları söyledi: "2028 hedeflerimize ulaşabilmemiz için ihracatımızı her yıl çift haneli büyütebilmeliyiz. Ancak Avrupa başta olmak üzere küresel pazarlarda talebin yavaş seyretmesi bu yıl bize olumsuz yansıdı. Ama asıl sorun rekabetçiliğimizi kaybetmemizden kaynaklandı. Eğer rekabetçiliğimizi koruyabilseydik bugün burada çok farklı rakamları konuşuyor olabilirdik. Biz 2025'le birlikte bu sorunların aşılacağını umut ediyoruz. Hızımızı kesen engeller kaldırılırsa önümüzdeki yıl 280 milyar dolarlık hedefe emin adımlarla koşabiliriz" dedi.