Bilişim dili Türkçe'leşmeli

Prof. Dr. Akalın, son yıllarda bilişim dilinde olumsuz gelişmelerin gözlemlendiğini vurguladı. Bilişim sektöründe hala "computer" sözcüğünü kullananlar bulunduğunu hatırlatan Akalın, "Bilişim alanında yabancı kökenli terimler yaygınlaşma eğilimi gösteriyor. Hala computer, scanner, speakers, camera, server, chat, e-mail kullanılıyor. Oysa computer için 'bilgisayar', scanner için 'tarayıcı' şeklinde çok güzel terimlerimiz var" diye konuştu. "Yabancı kökenli terimlerin yaygınlaşması yüzünden söz varlığımızın görüntüsü, buna bağlı olarak da Türk yazı geleneği bozuluyor" diyen Akalın, örneğin "chat" teriminin İngilizce'deki özgün biçimiyle yazıldığını, "çet" şeklinde okunduğuna dikkat çekti. Akalın, sözlerini şöyle sürdürdü: "Bu terimin Türkçe ek almasıyla sorun daha da belirgin bir biçimde ortaya çıkıyor. Ek alınca chatlaşmak, 'çetleşmek' biçiminde söyleniyor. Bu tür sözler ve terimler İngilizce'deki özgün biçimleriyle yazılmakta ve özgün okunuşlarına göre Türkçe ekler getirilmektedir. Ancak ekler, kesme işaretiyle chat'leşmek gibi ayrılmaktadır."

Bilişim terimlerini kullanırken yapılması gerekenin, bu terimlerin Türkçe karşılığını kullanmak olduğunu vurgulayan Akalın, "Chat'leşmek yerine 'söyleşmek', 'server'ınızın yerine 'sunucunuzun' dediğimizde, hem Türkçe terimleri kullanmış oluruz, hem de imlamızı ve söyleyişimizi bozan bu gülünç durumdan kurtuluruz" dedi.

UPS mi, YU-Pİ-ES mi?

Akalın, kısaltmalarda da benzer bir durumun olduğuna dikkat çekerek, şöyle dedi: "Örneğin, UPS kısaltması 'u-pe-se' diye okunması gerekirken, İngilizce'si 'yu-pi-es' biçiminde okumanız isteniyor. Sözcük ek aldığında 'UPS'nin' biçiminde yazılması gerekirken, 'UPS'in' biçimiyle kullanılıyor.Çünkü, kısaltmayı 'yu-pi-es-in') biçiminde okumanız isteniyor. Kısacası Türkçe yazılmış bir yazıyı okumanız için Türkçe bilmeniz yeterli olmuyor, İngilizce'yi de bilmeniz gerekiyor."

Yabancı kökenli terimlerin söyleyiş farklılıklarının da kulak tırmalar hale geldiğini belirten Akalın, "kimisi 'lazer' diyor, kimisi 'leyzır'; kimisi 'mikro' diyor, kimisi 'maykro. İkili söyleyişler giderek yayılıyor; minimize/minimayz, optimize/optimayz gibi..." dedi. Türkçe'de harf adlarının be, ce, çe, de vb. biçimde belirlendiğini, ancak son zamanlarda harf adlarında da yabancılaşma eğilimi olduğunu belirten Akalın, şunları söyledi: "İşin çok ilginç bir yanı da elektronik posta adreslerinin söylenişi. Örneğin; 'ali@bal.com.tr' biçimindeki bir adres, 'ali-et-bal-dat-kom-ti-ar' olarak söyleniyor. Nokta demek yerine İngilizce'den 'dot' (okunuşu dat) deniyor. 'Com' (hiç com denir mi? Ne cahillik!) Mutlaka 'kom' diye okumalısınız! Bütün bunlardan sonra Türkiye'nin kısaltmasına geliyor sıra. Ne dediniz efendim? 'Te-re' diye mi okudunuz? Cahilliğin bu kadarı da pes doğrusu! Onu da 'ti-ar' diye okumalısınız!"