Balkanlar'da fırsat var

 

Ege İhracatçı Birlikleri'nin düzenlediği "Koronavirüs'ün Hedef Pazarlarımızdaki Seyri" webinar serisinin sekizinci ayağında Sofya Ticaret Müşaviri Sinem Taştan ve Filibe Ticaret Ateşesi Mehmet Ali Erdem, Bükreş Ticaret Müşaviri Sude Gürcan, Köstence Ticaret Ateşesi Kadir Yazıhan pandemi sonrası Bulgaristan ve Romanya'nın dış ticaretindeki gelişmelerle ilgili sunum yaptı. Romanya, 3.8 milyar dolarlık ihracatımızla 2019 itibariyle ihracat sıralamamızda 12. sırada yer alıyor. Türkiye'den Romanya'ya ihraç edilen ürünler arasında taşıt araçları, çelik ve kimya ürünleri yer alıyor. Bulgaristan ise 2.5 milyar dolarla Türkiye'nin ihracat sıralamasında 17. sırada bulunuyor. Pandemi döneminde Türkiye'nin toplam ihracatı yüzde 19 gerilerken, buna paralel olarak Romanya ve Bulgaristan'a ihracatta da yüzde 20 civarında bir düşüş oldu. 

 

 

Romanya pazarı için tavsiyeler 

 

Bükreş Ticaret Müşaviri Sude Gürcan, Köstence Ticaret Ataşesi Kadir Yazıhan, Romanya pazarı konusunda özetle şu detayları verdi: 

• Yıllık 250 milyar dolar seviyesinde GYSİH (milli gelir) var. Nüfusu 19.4 milyon... 165 milyar dolar dış ticaret hacmi söz konusu. Bu yıl ilk üç ay ihracatı yüzde 2, ithalatı yüzde 1 arttı.

• En fazla ithalat yaptığı ülkeler; Almanya, İtalya, Macaristan, Polonya, Çin, Fransa, Türkiye. Türkiye 2019'da 7. sırada yer aldı. En fazla ihracat yaptığı ülkeler ise Almanya, İtalya, Fransa, Macaristan, İngiltere, Polonya, Bulgaristan. 2019'da Türkiye 8. sırada yer aldı.

• Ticaretimizdeki ilk 10 ürün içerisinde; dizel ve yarı dizel motorlar, karayolu taşıtları aksam, demiri çelik, domates yaş meyve sebze ürünleri var.

• Pandemiden en çok etkilenen sektörler kimya, otomotiv ve mobilya. Romanya, Avrupa Birliği içinde en çok ekonomik büyümeyi gerçekleştiren ikinci ülke. Hizmet, inşaat, bilişim sektörleri öne çıkıyor. Yatırımların yüzde 23'ünü inşaat sektörü oluşturuyor.

• Avrupa Birliği, Romanya'ya ekonomik tedbirler kapsamında 1 milyar Euro'luk destekte bulundu.

• Plastik ürünleri, tekstil konfeksiyon, demir çelik bakır teller, makine aksam parçaları, elektrikli makine, kara nakil vasıtaları aksam, bebek bezlerinde potansiyel var.

• Yatırım alanları ve iş yapma fırsatları çok yüksek. Romanya'nın AB üyeliğiyle birlikte doğrudan yabancı yatırımlarda özellikle imalat sektörü ve inşaatta artış yaşandı. Otomotiv ürünleri revaçta. Romanya teknoloji ve bilgi işlem merkezi olmayı hedefliyor.

• Sağlık altyapısı güçlü olmadığı için sağlık alanında Romanya'da fırsatlar var. Geniş tarım alanları var ama tarım makinaları üretimi sınırlı. Sağlık ve tarım makinaları alternatif pazarlar olabilir.

 

 

Türk şirketleri aktif

 

• Türkiye'ye coğrafi konum yakınlığı nedeniyle olumlu yaklaşımları var. Romanya, Türk iş camiasının yoğun faaliyetlerde bulunduğu bir ülke. 15 bin 800 Türk firması var. 5 bin-6 bin civarı aktif. Ülkede yabancı firmaların en çok faaliyette bulunduğu ilk üç ülke arasında Almanya ve İtalya'nın ardından Türkiye yer alıyor. Romanya, Türkiye için Avrupa'ya ulaşımda iki geçit noktasından biri. Türk yatırımları 4 milyar seviyesinde.

• Pandemi nedeniyle üretim düştü. Satışlar ve hizmetler sektöründe, otomotiv sektöründe de yüzde 90'lara varan düşüşler yaşandı ancak şu an toparlandı.

• AB'ye son derece bağımlı bir ülke. Toplam cironun yüzde 52'si yabancı firmalar tarafından gerçekleştiriyor. AB fonlarının net kullanıcısı durumunda. Avrupa pazarlarındaki büyüme ve küçülmenin katlanarak Romanya'ya yansıma olasılığı tehlike arz ediyor.

 

 

Bulgaristan pazarı nasıl?

 

Sofya Ticaret Müşaviri Sinem Taştan ve Filibe Ticaret Ataşesi Mehmet Ali Erdem de, Bulgaristan pazarı konusunda özetle şu detayları verdi: 

• 2007'de AB'ye üye olmasından sonra ekonomik reformlar gerçekleşti ama hala AB'nin hala en fakir ülkesi. Nüfusu 6 milyon 951 bin. Nüfus 1989'da 9 milyonu geçmişti!

• 2019 yılında Bulgaristan'a doğrudan yapılan yabancı sermaye miktarı 1 milyar Euro. İşsizlik oranı yüzde 4.2... Enflasyon yüzde 3.8... Yüzde 7.2 daralma öngörülüyor. 

• Pandemide çok ölüm olmadı, kurallara uyuldu. Türkiye'nin iki günde yaptığı test miktarı bu ülkenin toplam yaptığı kadar. Sağlık altyapısı çok yetersiz. Yaşlı nüfus sayısı fazla. 

• Dünya Sağlık Örgütü, Bulgaristan'ı daha kötü bir senaryonun beklediğini söyledi. Olağanüstü pandemi hali dönemi 15 Temmuz'a kadar uzatıldı. İş adamlarının gelişi gidişi, Bulgaristan üzerinden dünyanın dört bir yanına transit geçişlerde sıkıntı yaşanıyor.

• AB'den 1.5 milyar leva (767 milyon Euro) fon sağladı. Üç ay boyunca yüzde 60'ı perakende sektörüne olmak üzere tüm sektörlerin brüt maaşları ve sigortaları ödendi.

• Bulgaristan'ın perakende gıda zincirlerinde yerel üreticilerin tarım ürünleri satılması zorunluluğu getirildi. Taze Bulgar sütünden elde edilen süt ve süt ürünleri, balık ve balık ürünleri, taze et, yumurta, arı balı, taze meyve sebze. Örneğin toplam satılan süt ve süt ürünlerinin yüzde 90'ının yerli olması gibi.

• Giysi, ayakkabı, deriden mamul eşyaların satışları yüzde 66.5 düştü. AB ülkeleri arasında perakende satışların en çok daraldığı ülke oldu. Sektörlerin ciroları yüzde 56 azaldı. Perakende, taşımacılık, otel ve restoranlar yüzde 40 kapasiteyle çalıştı.

• Bulgaristan'ın 33.3 milyar dolar ihracat hacmi var. 

• Bulgaristan, 2019'da Türkiye'den 2.2 milyar Euro ithalatı yaptı. 

• Pandemi sonrası tedarik zincirleri kısalacak. Doğu'dan Batı'ya kayması bekleniyor. Bulgaristan'ın işçi açısından sıkıntısı var. 

• En büyük mobilya üretim tesisi geçtiğimiz günlerde satışa çıktı. Et işleme tesisi de satışa çıkmaya hazırlanıyor. Hem Bulgaristan'a hem Avrupa'ya açılmak için bir fırsat olabilir.