Veto kalkıyor

MURAT ÇABAS / ANALİZ HABER

Rusya-Ukrayna savaşının başlamasıyla, sıranın kendilerine geleceği endişesini yaşayan Finlandiya ve İsveç, NATO'ya katılma kararı almıştı. Türkiye haricindeki NATO üyesi tüm ülkeler bu iki ülkenin NATO üyeliğine yeşil ışık yakarken, Türkiye veto hakkını kullanacağını, Türkiye'ye rağmen bu ülkelerin NATO'ya giremeyeceğini açıklamıştı. Hükümet yetkilileri, veto konusunda kesin ifadeler kullanırken, başta ABD ve AB ülkelerinin liderlerinden gelen açıklamalar, bu veto konusunun büyük bir sorun oluşturmayacağı yönündeydi. Nitekim, 28 Haziran 2022'de, İspanya'nın başkenti Madrid'de gerçekleştirilen NATO Zirvesi'nde Türkiye, Finlandiya ve İsveç arasında Üçlü Muhtıra imzalandı. Türkiye, bu iki ülkenin teröre destek vermemesini kayıt altına aldırarak vetoyu kaldıracağını belirtti. Uzmanlar, veto konusunda bir direnç koyamayacağı öngörülen Hükümetin bu hamlesini, yaklaşan seçimler öncesi iç politikaya yönelik bir hamle olarak değerlendiriyor.

Mekanizma'nın ilk toplantısı 26 Ağustos'ta

Türkiye, Finlandiya, İsveç Daimi Ortak Mekanizmasının ilk toplantısının 26 Ağustos tarihinde Finlandiya'da gerçekleştirileceği açıklandı. Cumhurbaşkanlığı Sözcülüğünden yapılan yazılı açıklamaya göre, Türkiye, Finlandiya ve İsveç tarafından NATO Madrid Zirvesi'nde imzalanan Üçlü Muhtıra çerçevesinde kurulan Daimi Ortak Mekanizma'nın ilk toplantısı, Finlandiya'da 26 Ağustos'ta düzenlenecek. Daimi Ortak Mekanizma'nın Türk heyetine Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ve Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal başkanlık edecek. Heyette, Adalet, Dışişleri, İçişleri, Milli Savunma bakanlıkları ve Milli İstihbarat Teşkilatı'ndan da temsilcilerin yer alması öngörülüyor.

Üçlü Muhtıra 28 Haziran'da imzalanmıştı

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın huzurunda 28 Haziran 2022'de imzalanan Üçlü Muhtıra'da, müstakbel NATO müttefikleri olarak Finlandiya ve İsveç, terörizmin tüm biçim ve tezahürleriyle mücadelede Türkiye ile tam dayanışma ve iş birliği sergileyecekleri, milli güvenliğine yönelik tüm tehditlere karşı Türkiye'ye tam destek verecekleri, terör örgütleri PYD/YPG ve FETÖ'ye destek sağlamayacakları taahhüdünde bulunmuştu. Muhtırada üç ülke, terörizmle, örgütlü suçlar ve diğer ortak sınamalarla mücadelede mutabakat temelinde iş birliğini geliştirmek için kolluk kuvvetlerini ve istihbarat kuruluşlarını da içeren her düzeyde hükümetler arası yapılandırılmış ortak bir diyalog ve iş birliği mekanizması tesis edeceklerini belirtmişti. Bu çerçevede üç ülke, muhtırada kayıtlı adımların takibi ve hayata geçirilmesi için dışişleri, içişleri ve adalet bakanlıkları, istihbarat servisleri ve güvenlik kurumlarından uzmanların katılımıyla bir Daimi Ortak Mekanizma tesis etmeyi kararlaştırmıştı. Ayrıca, Üçlü Muhtıra'da Finlandiya ve İsveç, Türkiye'ye yönelik milli silah ambargosu bulunmadığını teyit etmiş, bu konuda Türkiye ile dayanışma ve iş birliği içinde hareket edeceklerini duyurmuştu.

İki ülke taahhütlerini yerine getirmedi

Cumhurbaşkanı Erdoğan, vetonun gerekçesini açıklarken, "Terör örgütü uzantılarını ülkemiz aleyhine faaliyetten alıkoymadıkları sürece bizden olumlu yaklaşım beklemesinler" ifadelerini kullanmıştı. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise Muhtıra'nın işleyişiyle alakalı, "İsveç ve Finlandiya taahhüt ettiklerini yerine getirmedi, henüz bir adım görmedik" diye konuşmuştu. Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto, dün gazetecilere yaptığı açıklamada bu ay sonu yapılacak olan görüşmede NATO Zirvesi'nde imzalanan memorandumun şartlarının ayrıntılı olarak ele alınacağını ifade etti. Finlandiya ve İsveç'ten Türkiye vetoyu kaldırsın diye göstermelik bazı adımlar gelmeye devam ediyor. Son olarak İsveç'te terör örgütü PKK şüphelisi bir kişinin sınır dışı edileceği bildirilmişti. 11 Ağustos'ta da İsveç'in Türkiye'nin dolandırıcılık suçundan kırmızı bültenle aradığı bir kişiyi iade etme kararı aldığı açıklanmıştı. Görünen o ki, bu ve benzeri sembolik adımlarla, krizin üstü bir şekilde örtülmeye çalışılacak ve bir 'oldu-bitti' ile veto kaldırılacak!

İsveç'e 350 sayfalık YPG dosyası gönderildi

Türk yetkililer, 26 Ağustos'taki toplantıda sunulmak üzere YPG'nin PKK ile bir bütün olduğunu delilleriyle ortaya koyan 350 sayfalık bir dosya hazırladı. Rapor, MİT, Emniyet Genel Müdürlüğü TEM Dairesi Başkanlığı ile Jandarma Genel Komutanlığı İstihbarat Başkanlığının verileri ile mahkeme kararlarından derlendi. Raporda, terör örgütü YPG içinde yer alıp yakalanan ve teslim olan teröristlerin ifadeleri ile görsel şemalı bilgiler yer alıyor. İran, Irak ve Türkiye'deki operasyonlarda ele geçirilen tanksavar füzelerinin Suriye'de Fırat Kalkanı, Zeytin Dalı ve Barış Pınarı harekât bölgelerinde ele geçirilen İsveç menşeli füzelerle aynı kafileden olduğu bilgisi bulunuyor. Raporda, Dağlıca ve Aktütün saldırılarına ve bunları gerçekleştiren teröristlere yer veriliyor. Raporda, PKK-YPG bağını somut biçimde anlatan şemalı yapılanmada, yakalanan veya teslim olan teröristlerin mahkemeler huzurunda alınan ifadelerinin birer onaylı suretleri de var. PKK içinde yer alıp şu anda Suriye'de SDG bünyesinde yer alan teröristlerin isim listesi fotoğrafları, Türkiye'de gerçekleştirdikleri saldırılar ve örgüt içindeki konumları da gönderilen dosyada bulunuyor. NATO üyesi diğer ülkelerin başta ABD olmak üzere YPG'ye verdikleri açıktan ve resmi destek dikkate alındığında, bu girişimlerin ne kadar fayda vereceği merak konusu…