Vergilerin neredeyse 5'te birini alıyorlar
Ekim ayında bütçe gelirleri 769 milyar 207 milyon lira, giderleri ise 955 milyar 478 milyon lira olarak hesaplandı. Bütçede geçen ay 186 milyar 271 milyon lira, Ocak-Ekim döneminde 1 trilyon 260 milyar 289 milyon lira açık oluştu. Elbette bu rakamlar Cumhuriyet tarihi rekoru. Vergilerin yaklaşık yüzde 18'i faize gidiyor.
15.11.2024 23:01:00 / Güncelleme: 15.11.2024 23:04:01
AHMET TURAN YİĞİT
AHMET TURAN YİĞİT
Hazine ve Maliye Bakanlığının Ekim ayına ilişkin bütçe uygulama sonuçlarına göre, geçen ay bütçe gelirleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 62.4 artarak 769 milyar 207 milyon liraya, bütçe giderleri de yüzde 67.9 artışla 955 milyar 478 milyon liraya ulaştı.
Ocak-Ekim döneminde de bütçe gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 75.1 yükselerek 6 trilyon 853 milyar 826 milyon liraya çıktı. Bütçe giderleri de aynı dönemde yüzde 79.4 artarak 8 trilyon 114 milyar 115 milyon lira oldu. Merkezi yönetim bütçesi, ekimde 186 milyar 271 milyon lira, Ocak-Ekim döneminde de 1 trilyon 260 milyar 289 milyon lira açık verdi. Merkezi Yönetim Bütçesi geçen yıl toplam 1.4 trilyon TL açık
vermişti.
Faiz giderleri bel büküyor
Ekim ayında faiz giderleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 103.9 artışla 136 milyar 219 milyon liraya ulaştı. Bu yıl Ocak-Ekim döneminde de faiz giderleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 95.1 artarak 1 trilyon 48 milyar 905 milyon lirayı buldu. Böylece 2024, Cumhuriyet tarihinde ilk kez 1 trilyon lira üzerinde faiz ödemesinin yapıldığı yıl olacak. Faize geçen yıl 674.6 milyar TL ödenmişti. AK Parti'nin iktidarda olduğu 2003-2023 yıllarını kapsayan son 21 yılda Türkiye faize 563 milyar dolar ödedi. Bu yıl faiz ödemesinin 40 milyar doları aşması bekleniyor. Böylece dolar bazında en fazla faiz ödenen yıl olacak. Daha önceki rekor 40 milyar dolarla 2008'e ait. 2008'i 39.5 milyar dolarla 2004 izliyor.
Personel gideleri de hızlı artıyor
Bu yıl Ocak-Ekim döneminde personel giderleri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 105 artışla 2 trilyon 248 milyar 311 milyon lira olurken, personel giderleri için bütçede öngörülen 2 trilyon 553 milyar 495 milyon lira ödeneğin yüzde 88'i kullanıldı.
Cari transferler yüzde 69.2 artarak 3 trilyon 90 milyar 522 milyon lira oldu. Bütçede öngörülen 4 trilyon 266 milyar 709 milyon lira ödeneğin yüzde 72.4'ü kullanıldı. SGK'ya aktarılan 1.1 milyar liralık tutar da cari transferler içinde yer alıyor.
En fazla banka ve sigorta vergisi yükseldi
Bu yıl 10 aylık dönemde vergi gelirleri tahsilatı, geçen yılın Ocak-Ekim dönemine göre yüzde 70.4 artarak 5 trilyon 777 milyar 663 milyon liraya ulaştı. Vergi türleri itibarıyla Ocak-Ekim döneminde geçen yılın aynı dönemine göre gelir vergisi yüzde 120, kurumlar vergisi yüzde 36.9, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 97.4, özel tüketim vergisi yüzde 60.5, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 173.8, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 45.9, damga vergisi yüzde 78.8, harçlar yüzde 54.9 ve diğer vergi gelirleri yüzde 48.9 arttı.