TÜİK'in enflasyon kurnazlığını deşifre ediyoruz

YENİMESAJ.COM.TR / ANALİZ

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Temmuz ayında tüketici fiyat endeksini (TÜFE) yıllık yüzde 47.83, aylık yüzde 9.49 olarak açıkladı. TÜİK'e göre yıllık tüketici enflasyonu 2021'de yüzde 18.95, 2022'de yüzde 79.6 idi. Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) ise aylık enflasyonu yüzde 13.18, yıllık enflasyonu ise yüzde 122.88 olarak tespit etti. Geçen ayki enflasyonda TÜİK ile ENAG arasındaki farkın az çıkması dikkat çekti. İstanbul Ticaret Borsası'na (İTO) göre ise İstanbul'da TÜFE Temmuzda yüzde 9.84, yıllık bazda ise yüzde 63.76 idi. TÜİK'in kira artışında kullanılan 12 aylık ortalama enflasyon oranı ise yüzde 57.45 olarak gerçekleşti.


Hazirandan Temmuza fiyatlar uçtu


İTO verilerine göre, Haziran ayında İstanbul'da yıllık enflasyon yüzde 55.19, aylık tüketici enflasyonu ise yüzde 3.46 olmuştu. TÜİK'e göre ise TÜFE yıllık yüzde 38.21, aylık yüzde 3.92 olarak gerçekleşmişti. ENAG verilerine göre ise Haziran enflasyonu yüzde 8.54; yıllık enflasyonun ise yüzde 108,58 olarak hesaplanmıştı. Haziranda ENAG ile TÜİK arasında iki kattan fazla fark vardı. Oysa ENAG'ın Temmuz verisi TÜİK'inden yaklaşık yüzde 40 daha fazla çıktı!

Konut fiyatları az mı arttı?

TÜİK'e göre Temmuz 2022 ile kıyaslandığında en az artış yüzde 19.31 ile konut fiyatlarında oldu. En yüksek artış ise yüzde 82.62 ile lokanta ve otellerde yaşandı. Oysa Merkez Bankası Konut Fiyat Endeksi (KEF), en son veri olan Mayıs 2023'te Nisan 2023'e göre konut fiyatlarının yüzde 3.6, Mayıs 2022'ye göre ise yüzde 103.6 artış gösterdiğini ortaya koyuyor!
Ana harcama grupları itibarıyla 2023 yılı Temmuz ayında bir önceki aya (Haziran 2023) göre en az artış gösteren ana grup yüzde 2.67 ile eğitim oldu. Buna karşılık, 2023 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre artışın en yüksek olduğu ana grup ise yüzde 17.75 ile ulaştırma idi.

Akaryakıtta cinlik!

Tüketici fiyatları bazında Temmuzda fiyatı en fazla artan ürün yüzde 29.04 ile 'kişisel ulaştırma araçlarının yakıt ve yağları' yani akaryakıt, fiyatı en fazla düşen ürün ise yüzde 2.18 ile kakao oldu. Temmuz ayının başında litresi 26.19 lira olan benzinin litresi Temmuz sonunda 36.09 liraya çıkmıştı. Artış oranı yüzde 37.8! Motorindeki artış ise yüzde 47.7! Çok az kullanılan gazyağındaki artış ise yüzde 15, kalorifer yakıtındaki ise yüzde 16.5! TÜİK, sık kullanılan akaryakıt türlerinin fiyatını torbaya gaz yağı, kalorifer yakıtı koyarak düşürüyor! TÜİK bunu pek çok kategoride yapıyor. Durum bu olunca TÜİK'in enflasyonu düşük çıkıyor! Öte yandan geçen ay yaz ayları olmasına rağmen sebze fiyatları yüzde 20.11, otel ücretleri, yüzde 18.71, demir yolu ile şehir içi yolcu taşımacılığı yüzde 17.68 yükseldi. Temmuzda fiyatı en çok artış gösteren diğer ürünler arasında yüzde 17.67 ile mücevheratlar, saat ve kol saatleri, yüzde 16.67 ile benzinli otomobil, yüzde 16.02 ile temel hastane hizmetleri, yüzde 15.93 ile ilaçlar, yüzde 15.65 ile taze meyveler ve yüzde 14.4 ile ekmek yer aldı.

Yeni politikalar işe yarayacak mı?

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda TÜİK tarafından açıklanan Temmuz ayına ilişkin enflasyon rakamlarını değerlendirdi. Açıklanan yıllık enflasyonun piyasa beklentileriyle uyumlu olduğunu ifade eden Şimşek, "Mali tedbirler, döviz kuru gelişmeleri ve ücret artışlarının etkisiyle enflasyon Temmuzda yıllık yüzde 47.8 ile piyasa beklentileriyle uyumlu gerçekleşti. Dezenflasyon ile fiyat istikrarının hedeflendiği bir geçiş sürecindeyiz. Para politikası duruşunun olumlu etkisiyle 2024 yılı ortasından itibaren yıllık enflasyon düşmeye başlayacak" değerlendirmesinde bulundu. Mayıs ayındaki seçimlerden sonra oluşturulan yeni ekonomi yönetimi, enflasyonla mücadelede faiz artırımı da dahil bir dizi adım atıyor. Son olarak kredi kartı faizleri artırıldı, yurt dışı harcamaları için taksit seçeneği kaldırıldı, ihtiyaç ve araç kredileri de dahil bireysel kredilerin faiz oranlarını artıracak düzenlemeler yapıldı. Geçen ay, kredi kartı nakit kullanımlarına ve kredili mevduat hesaplarına uygulanan aylık azami faiz oranı yüzde 2.89'a yükseltildi. Kredi kartı gecikme faizi yüzde 2.13 oldu. Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Hafize Gaye Erkan da 27 Temmuz'da yaptığı enflasyon raporu bilgilendirme toplantısında, Merkez Bankası'nın yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 22.3'ten yüzde 58'e çıkardığını açıklamıştı. Ekonomistler de Erkan'ın açıkladığı tahminlerin, bir önceki dönemin enflasyon tahminlerine göre 'çok daha gerçekçi' olduğu yorumunu yaptı. Çok sayıda ekonomist 2023 yılı yıl sonu TÜFE'yi yüzde 70 olarak tahmin ediyor.