TÜİK ile ENAG arasındaki fark 2 kat

2023 yılının son enflasyon verisi olan aralık ayı enflasyonu açıklandı. Aralık ayı enflasyonu milyonlarca memur ve emeklinin maaş zammını belirlediği için ayrıca önem taşıyor. Enflasyon verileri aynı piyasa koşullarında hesaplanmasına rağmen kurumlara göre farklılık arz etmesi ise dikkat çekiyor. Vatandaşların, enflasyon oranındaki maaş zamlarına rağmen satın alma güçlerinin sürekli düşmesi, enflasyon hesaplaması konusunda şüpheleri de beraberinde getiriyor.

TÜİK yüzde 64.77, ENAG yüzde 127.21

Türkiye İstatistik Kurumu'na (TÜİK) göre, aralık ayı enflasyonu yüzde 2,93 olurken, yıllık enflasyon yüzde 64,77 olarak gerçekleşti. Enflasyon kasımda aylık yüzde 3,28 ve yıllık yüzde 61,98 olmuştu. Akademisyenlerin oluşturduğu Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) ise, aralıkta aylık enflasyonu yüzde 4,12, yıllık enflasyonu yüzde 127,21 hesapladı. Yıllık enflasyonda iki kurum arasında yaklaşık 2 kat fark var. Tüketici fiyat endeksindeki (TÜFE) (2003=100) değişim 2023 yılı aralık ayında bir önceki aya göre yüzde 2,93, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 64,77, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 64,77 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 53,86 olarak gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayına göre en az artış gösteren ana grup yüzde 40,39 ile konut oldu. Buna karşılık, bir önceki yılın aynı ayına göre artışın en yüksek olduğu ana grup ise yüzde 93,24 ile lokanta ve oteller oldu. Ana harcama grupları itibarıyla 2023 yılı aralık ayında bir önceki aya göre en az artış gösteren ana grup yüzde -1,33 ile giyim ve ayakkabı oldu. Buna karşılık, 2023 yılı Aralık ayında bir önceki aya göre artışın en yüksek olduğu ana grup ise yüzde 5,30 ile eğlence ve kültür oldu. Endekste kapsanan 143 temel başlıktan 2023 yılı aralık ayı itibarıyla, 20 temel başlığın endeksinde düşüş gerçekleşirken, 11 temel başlığın endeksinde değişim olmadı. 112 temel başlığın endeksinde ise artış gerçekleşti.

Üretici enflasyonu yüzde 44.22

Diğer yandan TÜİK tarafından, "üretici enflasyonu" denilen Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi'ndeki (Yİ-ÜFE) artış da açıklandı. Yİ-ÜFE (2003=100) 2023 yılı Aralık ayında bir önceki aya göre yüzde 1,14, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 44,22, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 44,22 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 49,93 artış gösterdi. Sanayinin dört sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 65,59 artış, imalatta yüzde 53,68 artış, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 29,69 azalış ve su temininde yüzde 66,97 artış olarak gerçekleşti. Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara malında yüzde 47,72 artış, dayanıklı tüketim malında yüzde 60,07 artış, dayanıksız tüketim malında yüzde 64,37 artış, enerjide yüzde 1,69 azalış ve sermaye malında yüzde 65,07 artış olarak gerçekleşti.

Kirada zam oranları belli oldu

Konut kiralarında, yüzde 25'lik tavan zam uygulaması 2 Temmuz 2024'e kadar süreceği için zam oranında bir değişiklik yok. Fakat iş yerlerindeki kira artışı değişiyor. İş yerlerindeki artış TÜFE'deki on iki aylık değişimin ortalamasına göre belirleniyor ve bu oran yüzde 53,86.

Emekliye yüzde 38, memura yüzde 49 zam

Aralık ayı enflasyonuyla beraber milyonlarca memur ve emeklinin aylıklarına yapılacak zam oranı da belli oldu. Temmuz, Ağustos, Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık aylarında enflasyon yüzde 37,57 olarak gerçekleşti. Bu durumda SSK ve Bağkur emekli aylıkları için 6 aylık dönemde alacakları zam ya da enflasyon farkı yüzde 37,57 olarak ortaya çıktı. Memur ve memur emeklilerinin aylıklarındaki artış ise enflasyon farkı dahil yüzde 49,25 oldu. 15 milyon 200 bin emekli ve 4 milyon memurun maaşı Ocak 2024'te zamlı olarak yatacak. Memur maaş zammıyla birlikte kıdem tazminatı tavanı da değişecek. Zamla birlikte en düşük memur maaşı 22 bin 17 TL'den 32 bin 860 TL'ye, en düşük emekli memur aylığı 9 bin 876 TL'den 14 bin 740 TL'ye çıkacak. SSK ve Bağkur emeklilerinin maaş zammında ise enflasyon farkı hariç bir iyileştirme yapılması bekleniyor. Eğer maaş zamları TÜİK'e göre değil de, ENAG'a göre olsaydı durum oldukça değişecekti. ENAG'a göre 6 aylık enflasyon oranı yüzde 50,84 seviyesinde. Bu orana göre emekli maaşları 2024'te 50,84 seviyesinde zamlanacaktı. Memur maaşları ise yüzde 63,65 seviyesinde artacaktı. En düşük memur maaşı ise 36 bin TL olacaktı. Maaşlar İTO enflasyonuna göre artmış olsaydı, emekli maaşına yüzde 40,41 zam yapılacaktı. Memur maaşına yapılacak zam ise yüzde 52,33 olacaktı. Bu durumda en düşük memur maaşı 33 bin 512 TL olacaktı.

"TÜİK, enflasyonu düşük gösteriyor"

Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu'ndan yapılan açıklamada, TÜİK'in enflasyon verilerin tepki geldi. Birleşik Kamu-İş Genel Sekreteri Özgür Aras yaptığı yazılı açıklamada, "Önceki yıllarda yaşadığımız kayıplar telafi edilemediği gibi iktidar, memura hak ettiği zammı yapmamak için TÜİK rakamlarına sarılmıştır" denildi. Aras açıklamasında, "Hükümet, TÜİK aracılığıyla kamu emekçilerinin haklarını gasp ettiği gibi, her ay daha da zorlaşan hayat şartlarında, enflasyon farklarını aylık olarak maaşlara yansıtmayarak kamu emekçilerini binlerce lira zarara uğratmaya devam etmektedir" ifadelerini kullandı. Aras şunları söyledi: "Ülkedeki ağır ekonomik kriz koşullarına rağmen TÜİK enflasyonu gerçekte olduğundan daha düşük göstermeye devam etmektedir. TÜİK'in verilerine göre Aralık'ta enflasyon aylık yüzde 2.93 yıllık yüzde 64.77 oldu. Gerçekte ise üç haneli oranlarda seyreden enflasyon memurları, ücretli çalışanları, emeklileri, yoksulları ezip geçmektedir. Konfederasyonumuzun araştırmasına göre son altı aylık enflasyon %50.6 artarken son bir yıllık dönemde ise %100.2 arttı. Aralıkta gıda fiyatları %6,2 arttı. Açlık sınırı 16 bin 483 liraya, yoksulluk sınırı da 46 bin 837 liraya yükselmiştir. Kamu çalışanlarına zam olarak sunulan, yüzde 37,55'lık enflasyon farkı zammı ve yüzde 15 oranındaki toplu sözleşme zammı da, yaraya merhem olmayacaktır."