TL'de erime hız kesti

Merkez Bankası'nın Türkiye'deki ve Türkiye'nin en çok dış ticaret yaptığı ülkelerin enflasyon oranlarını dikkate alarak hazırladığı, toptan eşya (TEFE) ve tüketici fiyatları (TÜFE) bazlı iki ayrı reel kur endeksinin ağustos ayı sonuçları açıklandı. Türk Lirası'nın 1995 yılındaki ortalama değeri 100 olarak kabul edilerek hazırlanan TÜFE bazlı endekse göre temmuzda 107.2 olan Türk Lirası'nın değeri ağustos sonunda 112.2'ye çıktı. TEFE'ye göre hazırlanan endeks ise 101.8'den 106.4'e geriledi. Buna göre TL, ağustosta TÜFE'ye göre yüzde 4.4, TEFE'ye göre ise yüzde 4.5 oranında reel değer kazandı. Ağustos ayı TL'nin mayıs, haziran ve temmuz aylarındaki değer kaybı sürecinin durduğu ay oldu. TL TÜFE bazlı endekste, bir önceki aya göre mayısta yüzde 7.2, haziranda yüzde 10.9, temmuzda ise yüzde 9.6 oranında olmak üzere üç ayda toplam yüzde 25.2 oranında değer kaybetmişti. Ağustos ayındaki reel değer kazanımıyla birlikte yaşanan dört aylık siyasi belirsizlik döneminde TL'nin toplam reel değer kaybı yüzde 21.9'a geriledi. Türk Lirası'nın reel değeri endeksin baz olarak alındığı 1995 yılından sonraki dönemde en düşük noktasına 96.6 ile geçen yıl ekim ayında inmişti. TL Ekim 2001'den sonra yeniden değerlenme sürecine girdi ve 2001 sonunda 116.3'e yükselen TL'nin reel reğeri 143.7 ile bu yıl nisan ayında dalgalı kur döneminin en yüksek reel değerine ulaşmıştı.

Kurdan ihracata destek yok TL'nin gerek TÜFE'ye gerekse de TEFE'ye göre hesaplanan reel değeri son dört aydaki yüzde 21'e ulaşan kayıba rağmen halen 2001 yılındaki seviyesinin önemli ölçüde üzerinde seyrediyor. Kurun bugünkü reel değeri ihracat açısından geçen yıla göre önemli bir olumsuzluk oluşturuyor. Buna rağmen ihracattaki artışın sürmesi ise verimlilik artışı, ücretlerdeki reel düşüş ve kayıt dışı istihdamın yaygınlığına bağlanıyor. Verimlilik artışı, ücretlerdeki reel azalış ve kayıt dışı istihdamın bir bütün olarak maliyetleri önceki yıllara göre önemli ölçüde aşağı çektiği tahmin ediliyor.