SSK'ya kayıtdışı darbesi

Kayıtdışı istihdam nedeniyle SSK'nın yılda 5 katrilyon 300 trilyon lira tutarında prim kaybına uğradığı açıklandı. Türk-İş tarafından yapılan araştırmaya göre, yaklaşık 4 milyon 500 bin kişinin kayıtdışı istihdam edilmesi, SSK'nın yılda (prime esas kazancın alt sınırı üzerinden) 5 katrilyon 300 trilyon lira tutarında sigorta prim kaybına yol açıyor. 4 milyon 500 bin kişinin kayıtdışı istihdamından ötürü İşsizlik Sigortası Fonu'nun yıllık prim kaybı ise 472 trilyon lira düzeyinde bulunuyor. Türk-İş araştırmasında, 2000 yılında kayıtdışı çalışanların sayısının bir önceki yıla göre yüzde 3 oranında artış göstererek 3 milyon 638 bine, 2001 ve 2002 yıllarında ise kayıt dışı istihdamın belirli oranda artarak, bu sayının 2002 yılı sonunda yaklaşık 4 milyon500 bine ulaştığı ifade edildi. Araştırmaya göre, sosyal güvenlik sisteminde reform öngören 4447 sayılı Yasa'nın uygulanmaya başlandığı 2000 yılında, SSK'nın sigortalı sayısı bir önceki yıla göre 376 bin azalarak 5 milyon 805 bine, 2001 yılında ise 918 bin azalarak 4 milyon 887 bine düşerken, 2002 yılında sigortalı sayısı bir önceki yıla göre 166 bin artışla 5 milyon 53 bine yükseldi.

Prim artışı tahsilatı azalttı

Prime esas kazancın alt ve üst sınırlarının aşırı yükseltilmesinin kayıtdışı istihdamı artırdığı, bunun da SSK'da ve İşsizlik Sigortası Fonu'nda prim kaybına neden olduğu vurgulanan Türk-İş araştırmasında, 2000 yılında kurumun prim tahsilat oranı yüzde 84.5 iken, bu oranın 2001 yılında yüzde 81'e, 2002 yılında ise yüzde 80'nin altına düştüğü kaydedildi. Araştırmaya göre, SSK'da topluluk sigortası ile isteğe bağlı sigortalılık dışında kalan zorunlu sigortalı sayısında 1997 yılında bir önceki yıla göre yüzde 9.5, 1998 yılında yüzde 13.6 oranında artış olmasına karşın, 1999 yılında yüzde 5.2, 2000 yılında yüzde 1.1, 2001 yılında yüzde 15.8 oranında azalma gerçekleşti. Zorunlu Sigortalı sayısında, 2002 yılında bir önceki yıla göre yüzde 4 oranında artış oldu.

Çek ödemelerine çeki düzen

Muhatap banka, süresinde ibraz edilen çekin karşılığının bulunmaması halinde her çek yaprağı için 300 milyon liraya kadar, kısmen karşılığının bulunması halinde ise bu miktarı her çek yaprağı için 300 milyon liraya tamamlayacak biçimde ödeme yapmakla yükümlü olacak. Merkez Bankası'nın çekle ödemelerin düzenlenmesi ve çek hamillerinin korunması hakkında kanuna ilişkin tebliği, Resmi Gazete'nin dünkü sayısında yayımlandı. Amaç ve kapsamın yeniden belirlendiği tebliğ, çek defterlerinin baskı şeklini, bankalarca çek hesabı açtıranların kimlik ve adres bilgileri ile çek hesabının kapatılma halinde Merkez Bankası'na bildirilmesi esaslarını düzenliyor. Ayrıca tebliğ, çek açtırmaktan yasaklamaya ve yasaklama kararının ortadan kaldırılmasına dair mahkeme kararlarıyla, yeterli karşılığı olmadığı için ödenmeyen ve daha sonra ödenen karşılıksız çekler ve hesap sahibi hakkında Merkez Bankasına yapılacak bildirim ile Bankaca bankalara yapılacak duyuru esaslarını belirliyor. Dünden geçerli yeni düzenlemeye göre, tebliğde yer alan banka ifadesi, Bankalar Kanunu'nun ilgili maddesi uyarınca özel finans kurumlarını da kapsayacak. Yurt dışında kurulu bankaların Türkiye'deki merkez şubesi müdürlükleri, bu tebliğ uygulamasında genel müdürlük olarak kabul edilecek. Tebliğ uyarınca Merkez Bankası'nın çekle ödemelerin düzenlemesi ve çek hamillerinin korunması hakkında kanuna ilişkin bundan önceki tebliğlerini yürürlükten kaldırıldı.