Şii ve Sünni hadis külliyatları

Ehl-i Beyt Ekolü ve Ehl-i Sünnet arasında ekilen nifak tohumları ile İslam âlemi bugün parçalanmıştır.

Şiileri ve Hz. Ali'ye (a.s.) inananları bâtılda göstermek için oryantalistlerin kullandığı uydurma hadislerdeki iftiralara günümüzde de rastlamaktayız.

Bu iftiraların başında İmam Ali Efendimizin halife tayininin yok sayılması gelirken bir diğer önemli iftira da Şii hadis külliyatında râvi zincirinin olmadığı yalanıdır.

Öyle ki, 12 İmam'ın birisinden nakledilen bir hadise, râvi zinciri verilmediği için "sahih değildir" denilmektedir.

Hatta bazı kendini bilmezler, Şii hadis külliyatına "Acem palavrası" deme cür'etini dahi göstermektedirler.

Bu eleştiri, Şia dünyasının kabul ettiği hadis kaynaklarını bilmemekten dolayı yapılmaktadır.

EHL-İ BEYT DÜNYASI İÇİN HADİS KAYNAKLARI

Ehl-i Beyt dünyası için hadislerin asıl kaynağı İmam Ali'dir (a.s.). Hz. Peygamber (s.a.v.) kendi döneminde Hz. Ali (a.s.) dışındaki diğer sahabesine hadis yazımını yasaklamıştır.

"Benden bir şey yazmayın, Benden Kur'ân dışında bir şey yazan onu yok etsin" buyurmuştur. 

Zeyd b. Sabit, "Resûlullah bizi hadislerini yazmaktan alıkoydu ve bizim yazdığımız hadisleri yok etti" diye aktarıyor. 

Ehl-i Beyt mektebinde hadis yazan kişi Hz. Ali'dir.

Ahmed b. Muhammed b. Ali'den, İmam Muhammed Bâkır kanalı ile babalarından şöyle rivayet edilmiştir: Resûlullah (s.a.v.), Hz. Ali'ye, "Sana söylediklerimi yaz" buyurdu.

Ali (a.s.), "Ya Resûlallah! Unutmamdan mı endişe ediyorsunuz?" diye sordu.

Resûlullah (s.a.v.), "Hayır, unutmandan endişe etmiyorum. Çünkü Ben, Allah'tan senin hafızanı güçlendirmesini ve senin unutmamanı istedim. Bunları ortakların için yaz" buyurdu.

Bunun üzerine Ali (a.s.), "Ortaklarım kimlerdir ya Resûlallah?" dedi.

Peygamber (s.a.v.), "Ortakların senin evlatlarından olan imamlardır. Allah onların sebebi ile ümmetime yağmur yağdırır. Onların sebebi ile dualar kabul olur" buyurdu.

Sonra Hasan'a işaret ederek, "Bu onların birincisidir" dedi. Ardından Hüseyin'e işaret ederek, "İmamlar bunun evlatlarındandır" buyurdu. 

Yani, Hz. Peygamber, Hz. Ali (a.s.) dışındaki sahabilerine Kendisinden hadis yazımını yasaklamış, bir tek Hz. Ali'ye izin vermiştir.

Bu sayede Şii ulemanın ilk hadis külliyatı ve ilk hadis kaynağı Hz. Ali'nin (a.s.) yazdığı Camia, Cifr, Hz. Ali'nin Mushafı'dır.

Bunlara bir de Hz. Fâtıma'nın (a.s.) ilham yolu ile kendisine ulaşan bilgilerin yazılı olduğu Hz. Fâtıma'nın Mushafı da eklenecektir.

Bu hadis külliyatı, bir imamdan diğerine bir sandık içinde nakledilmiş emanetlerdir.

Camia için İmam Muhammed Bâkır (a.s.) şöyle buyurdu:

"Bizim yanımızda İmam Ali'nin kitaplarından yetmiş arşın uzunluğunda bir sahife var, biz bu sahifede yazılı olanları izler ve onun sınırlarından dışarı çıkmayız.

(…) İmam Ali, bu sahifede bütün ilimleri, yargı ve mirasla ilgili her şeyi yazmıştır." 

Cifr kitabı için İmam Ca'fer Sâdık şöyle dedi:

"Bizim yanımızda kenarlarına kadar dolan öküz derisi üzerine yazılmış olan Cifr kitabı var. Bu kitap geçmişte vuku bulan ve kıyamete kadar gelecekte vuku bulacak olayları içermektedir."

Hz. Ali'nin Mushafı konusunda İmam Ca'fer Sâdık (a.s.) şöyle diyor:

"Resûlullah (s.a.v.) Ali'ye dedi ki: 'Ey Ali! Kur'ân yatağımın arkasında mushafta, ipek levhalarda ve kâğıtlarda yazılıdır. Yahudilerin Tevrat'ı kaybetmeleri gibi onları kaybetmeyin.' Bunun üzerine İmam Ali onları sarı bir örtü içine koyup topladı." 

Bu mushafta sûreler nüzul sebebine göre, ayetler hiçbir değişikliğe uğramadan, Hz. Peygamberin (s.a.v.) imlası, İmam Ali'nin hattı ile yazılmıştır.

Ayetlerin indirilmesinin nedeni, nerede, ne zaman, ne maksatla olduğu, ayetten kimlerin kastedildiği, bütün özellikleri ile zikredilmiştir.

Hz. Fâtıma'nın Mushafı için, Hammad b. Zeyd, İmam Ca'fer'den şöyle nakleder:

"Allah Teâla Peygamberinin ruhunu aldığı zaman, O Hazretin vefatından dolayı, Hz. Fâtıma'yı (a.s.) zorluğunu Allah'tan başka kimsenin bilmediği bir üzüntü ve keder sardı. Bu nedenle Allah onunla konuşup üzüntüsünü gidermesi için bir melek gönderdi.

Fâtıma bunu Ali'ye bildirdi. Ali de, ondan tüm duyduklarını yazdı. Böylece Hz. Fâtıma'nın Mushafı oluştu. Onda gelecek ile ilgili haberler vardır." 

Bir sandık içinde bir imamdan diğerine geçen emanetler henüz Resûlullah (s.a.v.) hayatta iken Kendisinden duyularak yazılmaya başlanan bu hadislerdir.

Şii dünyasında, hadisler direkt Resûlullah'a (s.a.v.) ve Hz. Ali'ye (a.s.) dayandığı için bir rivayet zincirine gerek yoktur. Sahih olmaları dayandıkları kaynaktandır.

İmamların hepsi de bu hadis külliyatına göre hüküm vermiştir.

Şia hadis külliyatı, imamlara sorulan sorular karşısında bu hadislerle verilen cevapları kapsar.

SÜNNÎ DÜNYANIN HADİS KAYNAKLARI

Sünnî dünyanın hadis kaynaklarının oluşumu ise Emeviler dönemine kadar gecikmiştir. Hadis toplanması ve yazımı Hicri 2. asrın başına Ömer b. Abdülaziz dönemine kadar uzamaktadır.

Üstelik Hz. Ebubekir, Hz. Ömer, Hz. Osman, Resûl-i Ekrem'in, "Benden Kur'ân dışında bir şey yazmayın" emrine uyarak bu istikamette hareket etmişlerdir.

Ebubekir, "Hiçbir şekilde Resûlullah'tan (s.a.v.) bir şey anlatmayın. Kim de size soracak olursa sizinle bizim aramızda Allah'ın Kitabı vardır. O Kitabın helallerini helal, haramlarını haram bilin" demiştir. 

Ömer döneminde ise hadisler toplatılarak yakılmıştır. 

Osman ise, "Hiç kimsenin Ebu Bekir ve Ömer döneminde duyulmayan bir hadisi rivayet etmesi câiz değildir" buyurmuştur. 

Hz. Ali dışındaki halifeler, Hz. Peygamberin (s.a.v.) emrine uyarak hadis yazdırmamışlardır.

Ancak hilafetleri döneminde karşılaştıkları meselelerde hadis konusunda tek yetkili olan Hz. Ali Efendimizin bilgisine de her zaman başvurmuşlardır.

Bu gerekçe ile Ömer, içinden çıkılamayan 70 meselede, sorunu, verdiği hükümlerle halleden Hz. Ali (a.s.) için, "Ali olmasa idi Ömer helak olurdu" buyurmuştur.

Sünnî dünyada halifeler döneminde hadis yazımı yasaklanmış, hadisler yakılmıştır. Bunun yanında hadislerin yazımı ve toplanması Hicri 1. asrın sonuna kadar gerçekleşmemiştir.

Kütüb-i Sitte olarak ifade edilen Sünnî dünyanın hadis külliyatının âlimlerinin yaşadıkları dönemler de bu hakikatin ispatıdır:

Buharî, Hicri 194-256
Müslim, Hicri 204-261
İbn Mâce, 209-273
Ebu Davut, Hicri 202-275
Nesaî, Hicri 215-303
Tirmizî, Hicri 209-279.

Görülmektedir ki, bu külliyatın oluşumuna katkı veren âlimler Resûlullah'tan yaklaşık 3 asır sonra yaşamışlardır.

Takdir edersiniz ki, yazıma çok geç başlanması sebebiyle sıhhat şartı aranmış ve râvi zinciri mutlaka istenmiştir.

Mevzu hadislerin araya girmesini engellemek için de rivayet zincirinde kopukluk olup olmadığına bakılmıştır.

Hz. Peygamberle (s.a.v.) aralarında üç asra yakın bir aralık olan bu dünyanın, hadis sıhhati için bu yolu seçmesi mecburidir.

Eğer râvi zinciri tam değilse, hadis zayıf kabul edilir." (Prof. Dr. Haydar Baş Tevhidin Merkezi Ehl-i Beyt eserinden)