Sen Jan dö Morian Konferansı

26 Nisan 1916 gizli antlaşmaları ile İngiltere- Fransa ve Rusya, Osmanlı topraklarını paylaşmışlardı. Bu üç Avrupa devleti İtalya ile ayni tarihlerde bir bağlaşık antlaşması imzalamışlardı. Fakat Osmanlı Asya'sından ona herhangi bir pay ayırmamışlardı. Yalnız İtalya'da, bağlaşıkları ile antlaşma imzalamasına rağmen Almanya'ya, Osmanlı'ya ve Bulgaristan'a resmen savaş açmış değildi. Bir tek Avusturya İmparatorluğu ile savaşmaktaydı. 1917 yılının ilk aylarında Rusya, Osmanlı Asya'sında yaptıkları gibi savaş sonrasında barışa giderken Almanya ve Avusturya'nın ezilmesi sonucunda kendisinin batı hudutlarının, Fransa'nın da Doğu hudutlarının belirlenmesi için gizli antlaşmalar yapılmasını önerir. Fransa Hükümeti de, 1917 yılı başlarında İngiltere ve Rusya ile siyasi, askeri işbirliği programı düzenlemek için Petrograd'ta yapılacak konferansta kendisinin ve Rusya'nın Almanya ile ilgili hudutların kendi aralarında yapacakları gizli antlaşmalarla belirlenmesini ister. Bu iş için Petrograd Konferansında Sömürgeler Bakanı DUMERG'i görevlendirir. Dumerg Konferans çalışmalarında Fransız Büyükelçisi Paleolog vasıtası ile Çar II. Nikolo'ya, 21 Kasım 1914 ve 3 Mart 1915 günlerinde Fransa Hükümetine yaptığı vaatleri sordurtur. Çünkü Çar II Nikola 21 Kasım 1914 de; İstanbul ve Boğazlar ile ilgili emperyalist istekleri karşılığında Fransa Hükümetine Fransa her halde Alsas-Loren'i geri alacak ve beklide Ren nehri üzerinde yayılacaktır der. Fransa'nın savaştan elden geldiği kadar büyümüş ve güçlenmiş olarak çıkmasını dilerim. Hükümetinizin dileyebileceği her şeyi önceden onaylarım. Ren Irmağının sol kıyısını alın. Mayans'ı alın uygun bulursanız daha da uzağa gidin. Sizin adınıza mutlu olurum der. Yani Çar Hazretleri Boğazları bana verip, Rusya'yı, Akdeniz'e indirirsen sana bütün Almanya'yı dahi vaat ediyorum demek istemektedir.Savaş Bakanı Dümerg, II. Nikola'nın iki yıl önceki vaatlerini hatırlatarak, Avrupa'daki hudutların belirtilmesinde ve Fransa isteklerinin gerçekleşmesinde kullanmak istiyor. 3 Şubat 1917 de Dumerg bu düşünceyi Petrograd'da Çar II. Nikola'ya açar. Sohbetle başlayan ve resmi görüşmelere dönüşen toplantılar sonucunda iş resmi yazışmalara dökülür. Sonunda 14 Şubat 1917'de Fransa Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Brian ile Paris Rus Büyükelçisi İsvolski arasında diplomatik görüşmeler başlar. Başbakan Brian, Rus Dışişleri Bakanına bir mektup gönderir: Bu sıradaki savaşın sonunda İstanbul ve Boğazlar Sorumunu Rusya'nın asırlardan beri var olan dileklerine uygun biçimde çözümlemek amacı ile Rus Hükümeti ile 1915 yılında yapılmış olan antlaşmaları bütün kuvvetleri ile teyit etmek ve öbür yansıdan bağlaşığına ayni ölçüde imparatorluğunun güvenini sağlamak ve ekonomik gelişmesini kolaylaştırmak için askerlik, tecim ve sanayi bakımından istenilebilecek bütün inancaların Rusya'ca elde edilmesini isteyen Fransa Cumhuriyet hükümeti, Batı sınırlarının çizilmesi konusunda Rusya'ya tam bir özgürlük sağlar. Bu görüşmelerin sonucunda İsvolski'nin Petrograd'a gönderdiği bilgiler üzerine Rus Dışişleri bakanı POKROVSKİ 1O Mart 1917'de, Fransa Başbakanı Brian'nın isteklerini karşılayan bir mektup gönderir: İsvolski bu mektubu ayni gün Başbakan Brian'a verir. Mektubun içeriği şöyledir: 1- Alsas-Loren Fransa'ya geri verilecek. 2- Fransa'nın sınırları eski Loren Düklüğü sınırlarına kadar uzanacak. 3-Bu bölgenin demir madenleri havzası ile Kömür Madenleri havzaları Fransa'da kalacak. 4- Ren nehrinin sol kıyısında olup, Almanya hudutları içerisindeki bütün şehirler, Almanya'dan ayrılacak ve siyasi ve ekonomik yönden bağımsız olacaklar. 5- Fransa'ya katılmayacak bu illerle özgür ve bağımsız bir devlet kurulacak. Barışın sağlanması ve devamı için bağlaşıkların isteyecekleri inancalar gerçekleşinceye kadar ve genel olarak düşman devletler barış koşullarının tümünü yerine getirinceye kadar kurulan bu devlet Fransa'nın işgali altında kalacaktır. Fakat Fransa ve Rusya arasında yapılan bu diplomatik ilişkiler ne yazık ki 12 Mart ayaklanması sonucunda Çarlık rejimi ve hükümetinin yıkılması ile uygulama alanına konulamamıştır.13 Şubat 1917 günü Avusturya İmparatoru I.Karl, kayınbiraderi Sikst aracılığı ile bir ayrı barış önerisinde bulunur. Gizli diplomatik görüşmeler yapılır. Sonunda 30 Mart 1917 günü İmparator I.Karl barış ile ilgili kararını, Fransa Cumhurbaşkanı Puankare'ye bildirir. İmparator bu görüşmelerde İstanbul ve Boğazların Rusya'ya bırakılmasında bir sakıncası olmadığını bildirir. Fakat İtalya'ya herhangi bir yerin verilmesine dair bir düşünce belirtmemiştir. 11 Nisan 1917'de Fransa Başbakanı RİBO, İngiltere Başbakanı Loyd Corc ile yaptığı görüşmede, ona Avusturya'nın ayrı barış isteğini ve İtalya'nın isteklerini açar. Loyd Corc Avurtuya'nın ayrı barış isteğini bu barıştır diye haykırarak sevinir. Bu konu ile ilgili olarak 19 Nisan 1917 de Fransa'nın Savua kentinde, SEN-JAN- DÖ - MARİON salonunda bir konferans tertiplenir. Bu konferansa katılan Loyd Corc- Ribo- İtalya başbakanı Boselli- İtalya dışişleri Bakanı Sannino da katılır. Rusya'da Kargaşa devam ettiği için konferansa bir delege gönderilmemiştir. Konu Avusturya ile ayrı Barış şartlarının k0onuşulmasıdır. Fakat bu sırada Fransa Savaş Bakanı Penlöve, sohbet sırasında, İtalya Dışişleri Bankı Sannino'ya, Loyd Corc'un İzmir ile ilgili düşüncesini bildirir. Bu düşünce şöyledir: İzmir ve çevresi İtalyanlara verilecektir. Sannino 19 Nisan günü bu konuyu gündeme getirir. Böylece Barışta Anadolu'nun taksimi işi yeniden tartışılmaya başlanır. Sannino Mersi Limanı'nı da isteyince Fransa Başbakanı Ribo bu isteğe şiddetle karşı koyar. Tartışmalar inatlaşma safhasına dönüşünce görüşmelerin İngiltere-Fransa ve İtalya birlikteliğine zarar vereceği düşüncesi ile görüşmelerin barış dönemine bırakılmasına karar verilir.