Liseliler yanlış tercihten dertli

Lise öğrencilerinin çoğunun "ilgi ve yeteneklerinin farkında olmadığı'', öğrenim gördüğü okulu seçtiği için pişmanlık duyduğu belirlendi.

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı'nca, 7 bölgeden seçilen 14 ildeki toplam 630 lise 1. sınıf öğrencisi arasında araştırma yapıldı. "Yönlendirme Açısından İlköğretimdeki Rehberlik Hizmetlerinin İncelenmesi'' konulu araştırmada, okullardaki rehberlik hizmetleri mercek altına alındı. Araştırma sonucunda, öğrencilerin yüzde 39'unun ilgi ve yeteneklerinin "farkında olmadığı'' belirlendi. Öğrencilerin yüzde 23'ü ilgi ve yeteneklerinin "oldukça'', yüzde 38'i de "kısmen'' farkında olduğunu kaydetti.

Yeteneklerinin farkında değiller

Yetenek ve ilgilerinin farkında olan öğrencilerin oranı, okul türleri arasında değişiklik gösterdi. Araştırmaya katılan genel lise öğrencilerinin yüzde 21'i yeteneklerinin "oldukça'', yüzde 35.6'sı "kısmen'' farkında bulunduğunu belirtirken, yüzde 43.4'ü olumsuz cevap verdi. Anadolu-Fen Lisesi ile özel lise öğrencilerinden, yeteneklerinin bilincinde olanların oranı daha yüksek çıktı. Anadolu-Fen Lisesi öğrencilerinden ancak yüzde 20'si, özel liselerden de yüzde 10'u yetenek ve ilgilerinin farkında olmadığını bildirdi. Araştırma raporunda, öğrencilerin devam ettikleri okulu seçmelerinde ilgi ve yeteneklerini dikkate alma oranlarına da yer verildi.

Buna göre, lise öğrencilerinin yüzde 40'ı devam ettiği okulu seçerken ilgi ve yeteneğini "kısmen'', yüzde 27'si "oldukça'' göz önünde bulundurdu. İlgi ve yeteneği doğrultusunda okul seçmeyenlerin oranı ise yüzde 33 olarak belirlendi.

Kim etkiledi?

Araştırmada, öğrencilerin devam ettikleri liseyi seçmelerinde etkili olan nedenler de belirlenmeye çalışıldı.

Öğrencilerin yüzde 66'sı öğrenim gördüğü liseyi "üniversiteye gitmek'' amacıyla tercih ettiğini belirtirken, yüzde 13'ü ailesinin isteğiyle, yüzde 12'si kendi ilgi ve yetenekleri doğrultusunda seçtiğini kaydetti. Diğer etkenleri gösteren öğrencilerin oranı ise yüzde 9 olarak saptandı. Araştırmaya göre, ilköğretimden sonra, bir üst öğretim kurumuna devam etmede, en fazla öğrencinin kendi kararı etkili oluyor. Ardından öğrencinin ailesi ile arkadaş çevresi, daha sonra öğrencinin öğretmeni ve rehber öğretmen geliyor. Araştırmada, "Profesyonel düzeyde yönlendirme hizmeti sunması beklenen rehber öğretmenlerin, öğrencilerin liselere yönlendirilmesinde öğretmenlerinin ve arkadaşlarının ardından gelmesi, ilköğretim okullarında rehberlik hizmetlerinin beklenen düzeyde sunulamadığının bir işareti olarak kabul edilebilir'' denildi.

Pişman oldunuz mu?..

"İlgi ve yeteneklerinizi dikkate aldığınızda (Keşke başka bir okul türünü seçseydim) diye düşündüğünüz oluyor mu?'' sorusuna, lise öğrencilerinin yüzde 52.4'ü "bazen'', yüzde 13.8'i de "çoğu zaman'' cevabını verdi. Yüzde 33.8'i ise bunu hiç düşünmediğini bildirdi. Bu soruya verilen yanıtlara ilişkin oranlar, okul türleri arasında farklılık gösterdi. Buna göre, genel lise öğrencilerinin yüzde 16'sı "çoğu zaman'', yüzde 55'i "bazen'' başka bir okul türünü seçmiş olmayı düşündüğünü belirtti. Anadolu ve fen lisesi öğrencilerinin ise yüzde 35.6'sı "bazen'' başka bir okul türünü seçmiş olmayı düşündüğünü, yüzde 64.4'ü de bunu hiçbir zaman düşünmediğini bildirdi. Araştırmaya katılan özel lise öğrencilerinin yüzde 59'u hiçbir zaman başka bir lise türünü seçmiş olmayı düşünmediğini, yüzde 38.5'i "bazen'', yüzde 2.5'i de "çoğu zaman'' düşündüğünü ifade etti. Araştırmada, şöyle denildi: "Yüzdeler incelendiğinde, genel olarak bir başka okul türünü seçmediği için çoğu zaman pişmanlık duyan öğrencilerin genel lisede okudukları ortaya çıkmıştır. Anadolu ve fen lisesi öğrencilerinden ise başka bir okul türünü seçmeyi (çoğu zaman) düşünen hiç öğrenci bulunmamaktadır. Genel olarak bakıldığında, lise öğrencilerinin yarısı (Keşke başka bir okul türünü seçseydim) diye düşündüklerini ifade etmiştir. Bu durum öğrencilerin şu anda devam ettikleri okul türünden pek hoşnut olmadıklarının, tercihlerini yanlış yönde kullandıklarının göstergesidir."