KKTC'de seçim günü

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde (KKTC) halk, yeni cumhurbaşkanını seçmek üzere bugün sandık başına gidiyor. Normal şartlarda 26 Nisan'da yapılması gereken ancak yeni tip koronavirüs (Covid-19) salgını sebebiyle KKTC Cumhuriyet Meclisi tarafından ertelenen cumhurbaşkanlığı seçimi bugün yapılacak. Kıbrıs Türk halkı, 5 yıl görev yapacak cumhurbaşkanını seçmek üzere, 1974'ten sonra 10'uncu kez sandığa gidiyor. Cumhurbaşkanlığı seçiminin yanı sıra, yüksek mahkeme yargıçlarının sayısının artırılmasını öngören anayasa değişikliği için de halk oylaması yapılacak. KKTC Yüksek Seçim Kurulu (YSK), kayıtlı 198 bin 867 seçmenin 738 sandıkta oy kullanabileceğini açıkladı. Oy verme işlemi sabah 08.00'de başlayacak ve saat 18.00'de sona erecek. Sonuçların ise gece saat 22.00'ye kadar açıklanması bekleniyor.

5 yılda bir seçim yapılıyor

KKTC'de cumhurbaşkanlığı seçimi 5 yılda bir yapılıyor. Ülkede 18 yaşını bitirmiş her KKTC vatandaşı, seçme ve halk oylamasına katılma hakkına sahip. Seçilme yaşı ise milletvekilliği için 25, cumhurbaşkanlığı için 35 olarak belirlenmiş durumda. Anayasa'nın 99'uncu maddesine göre, KKTC'de cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılan adayın kazanabilmesi için kullanılan geçerli oyların salt çoğunluğunu alması gerekiyor. Adayların hiçbiri salt çoğunluğu sağlayamazsa seçim 7 gün sonra en çok oy alan iki aday arasında yineleniyor ve ikinci turda en çok oy alan aday cumhurbaşkanı seçiliyor.

11 aday yarışacak

KKTC tarihinde en çok adayın yarıştığı seçim olarak kaydedilen seçimde 7'si bağımsız 11 aday yarışıyor. Çekişmeli geçmesi beklenen seçimde Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, Ulusal Birlik Partisi (UBP) Genel Başkanı ve Başbakan Ersin Tatar, Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) Genel Başkanı Tufan Erhürman, Yeniden Doğuş Partisi (YDP) Genel Başkanı Erhan Arıklı'nın yanı sıra bağımsız aday olarak Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Kudret Özersay ve Demokrat Parti (DP) Lefkoşa Milletvekili Serdar Denktaş yarışacak. Diğer yandan Alpan Uz, Mustafa Ulaş, Ahmet Boran ve Arif Salih Kırdağ bağımsız olarak, Fuat Çiner ise Milliyetçi Demokrasi Partisinin adayı olarak yarışa katılacak. KKTC'de sadece 3 adayın yarıştığı 1990 cumhurbaşkanlığı seçimleri ise en az adaylı seçim olarak tarihe geçmişti.

Rauf Denktaş 6 kez kazanmıştı

KKTC'nin kurucu Cumhurbaşkanı merhum Rauf Denktaş, Kıbrıs Türk halkı tarafından 6 kez getirildiği cumhurbaşkanlığı makamına en fazla seçilen kişi unvanını taşıyor. Kıbrıs Türk halkı, 13 Şubat 1975'te kurulan Kıbrıs Türk Federe Devleti Başkanlığı için 1976'da ve 1981'de yapılan seçimlerde Denktaş'ı devlet başkanlığı görevine getirdi. Denktaş, 15 Kasım 1983'te kurulan ve kurucusu olduğu KKTC'de 1985, 1990, 1995 ve 2000 yıllarında yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerde sandıktan çıkan isim oldu. 2005'te Mehmet Ali Talat, 2010'da Derviş Eroğlu ve 2015'teki iki turlu seçimde ise Mustafa Akıncı cumhurbaşkanı seçildi. KKTC siyasi tarihinde, bugüne dek 3 cumhurbaşkanlığı seçimi ikinci tura kaldı. Kurucu Cumhurbaşkanı Denktaş ile KKTC'nin 3'ncü Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu, 1995 seçimlerine ikinci tura kalırken, Denktaş ipi göğüsleyen isim oldu. Denktaş ile Eroğlu, 2000'deki seçimde de ikinci tura kalırken, Eroğlu'nun adaylıktan çekilmesi üzerine ikinci tur yapılmadı ve Denktaş'ın zaferi ilan edildi. 2015'teki seçimde ise ikinci tura Eroğlu ve Akıncı kalırken, sandıktan Akıncı çıkmıştı. 

Hangi aday neyi savunuyor?

Bağımsız Adaylardan şimdiki Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ve Tufan Erhürman, Annan Planı benzeri bir planla Kıbrıs'ta federasyon kurulmasını savunuyorlar. Federasyon ya da federe devlet olarak Türkiye'nin olmadığı Avrupa Birliği'ne (AB) girerek, Türkiye ile mesafeli olunmasını istiyor her iki aday da. İddialı adaylardan mevcut Başbakan Ersin Tatar ise federasyona karşı olduğunu söylemesine karşın, federasyonculardan da oy alırım hesabıyla seçim bildirgesinde federasyon görüşmelerine devam edeceğini ama başka seçeneklerin de görüşülmesi gerektiğini söylüyor. Tatar, 'AB çatısı altında iki devleti' savunuyor. Geçmişte bir İngiliz gazetesine verdiği demeçte Ersin Tatar, çözüm olması halinde yüzde 6 toprak tavizi vermeye hazır olduğunu da söylemiş ve halktan çok sert tepki almıştı. Bir diğer iddialı aday, son hükümetin diğer ortağı Halkın Partisi'nin eski başkanı, Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı eski müzakereci Prof. Dr. Kudret Özersay. Görüşmeler konusunda deneyimli olan Özersay, Rumlarla bir federasyon olmayacağına inanıyor. O nedenle önce ortaklığa dayalı bir çözüm yerine işbirliğine dayalı bir çözümü savunuyor. Ancak Özersay da 'Türkiye'siz AB çatısı altında iki devlet' görüşünü savunuyor. Adaylardan Erhan Arıklı ise TC kökenli vatandaşlardan destek alan bir lider. Federasyon görüşmelerine ve federal çözüme karşı olan Arıklı, KKTC 'nin bağımsız-egemen bir devlet olarak yaşatılmasını savunuyor. Türkiyesiz bir AB'a girilmesine de karşı çıkıyor. Bir diğer aday ise yüzde 7 civarında oya sahip Demokrat Parti'nin eski genel başkanı Serdar Denktaş. Seçime bağımsız aday olarak giren Serdar Denktaş da federasyon arayışlarının denendiğini ama sonuç alınamadığını, dolayısıyla KKTC'yi temel alan başka seçeneklerin de denenmesi gerektiğini savunuyor.