Kırmızıçizgi Esad

RECEP BAHAR / HABER ANALİZSuriye'de 15 Mart 2011'den bu yana, bir başka ifadeyle dün itibariyle 1045 gündür devam eden Suriye krizinde çatışan taraflar ilk kez İsviçre'nin Montrö kentinde yüz yüze görüşmeye başladı. Konferansta 39 ülke dışişleri bakanı bir araya geldi. Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov'un 7 Mayıs 2013'te ABD'li mevkidaşı John Kerry'yi Moskova'da ikna etmesinin ardından ilk olarak Mayıs ayı sonunda toplanacağı açıklanan Cenevre - 2 Konferansı, isyancıların parçalı yapısı ve Türkiye, Katar, ABD gibi onları destekleyen ülkelerin ipe un sermesi nedeniyle 2014 yılının ilk ayına uzadı. Uzun ve zorlu diplomatik çabaların sonunda toplanan konferansın Montrö'daki ilk günü 'ısınma turları' kabilinden büyük çapta törensel nitelikte geçti.Lavrov'dan barış çağrısıRusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, konferansın açılışında yaptığı konuşmada, Suriye'nin iç diyalog sürecinin kolay ve hızlı olmayacağını söyledi. Lavrov, "Bizim ortak görevimiz Suriye'de yaşanan trajik çatışmaya son vermek. Bu ülkede yaşananların bölgenin diğer ülkelerine sıçramasına izin veremeyiz" ifadelerini kullandı. Lavrov, "Rusya, tüm taraflarla krizin çözümü adına ortak çalışmaya hazır. Sözde birçok güç Cenevre-2'yi destekledi ama işe gelince konferansın başarısını istemiyorlar" diye konuştu.Kerry'den savaş çığırtkanlığıLavrov 'barış eksenli' mesajlar verirken, ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, Suriye'de çözüm için tek seçeneğin müzakereler sonucunda bir geçiş hükümeti kurulması olduğunu savundu ve "Beşşar Esad'ın kurulacak geçici hükümette yer alması hiçbir şekilde söz konusu olamaz" diyerek, resmen savaş çığırtkanlığı yaptı. Kerry, Cenevre-2 Konferansının açılışında yaptığı konuşmada, Esad yönetimini insan hakları ihlalleriyle suçladı. Suriye'nin iç savaşa sürüklenmesinden Esad yönetimini sorumlu tutan Kerry, fotoğraflara da işaret ederek şunları kaydetti: "Açlık, bir savaş silahı olarak kullanılmıştır. Yakın zamanda korkunç raporlar gördük" dedi. Kerry'den cesaret alan Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu Başkanı Ahmet el-Carba da, söz konusu fotoğrafları göstererek, "Uluslararası medya, Suriye'de 11 binden fazla tutuklunun işkenceye maruz kaldığını belgeledi" diye konuştu.Asıl pazarlık Cenevre'deSuriye hükümeti ile isyancılar arasındaki asıl pazarlıkların - konferansın Montrö'daki ısınma görüşmeleri çökmezse- Cuma günü Cenevre'de başlaması bekleniyor. Geride kalan 1045 gün içinde yaklaşık 132 bin kişinin hayatına mal olan, 3 milyonu yurtdışında, 4 milyonu Suriye içinde yaklaşık 7 milyon Suriyelinin mülteci olmasına yol açan çatışma sürecinin sona erdirilmesi konusunda arabuluculuğu Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Lahtar İbrahimi üstlendi. Cenevre 2 olarak adlandırılan bu konferansın kilit önemdeki anlaşmazlık konusunu Cumhurbaşkanı Beşar Esad'ın görevden inip inmemesi tartışması oluşturuyor. İsyancılar ve onları destekleyen ABD, İngiltere, İtalya, Türkiye, Suudi Arabistan ve Katar gibi ülkeler bu görüşte ısrar ederken, Rusya'nın somut ve güçlü desteğini arkasına alan Suriye'nin Dışişleri Bakanı Velid Muallim, "Cumhurbaşkanı ve rejim bizim ve Suriye halkının kırmızı çizgileridir. Hiç kimse cumhurbaşkanlığı makamına dokunamaz" diyerek bu kapıyı kapattı. Öte yandan muhalefet grubu Suriye Ulusal Koalisyonu'nun Genel Sekreteri Bedir Camus ise İsviçre'ye indikten sonra Reuters ajansına verdiği demeçte "Beşar Esad'ın görevden alınıp rejimin değiştirilmesi ve yargı önüne çıkartılmasından daha azını kabul etmeyiz" diyerek, kendi tezlerinde ısrarcı olduklarını ortaya koydu.Net bir çözüm çıkar mı?Montrö'da ilk günkü toplantıları izleyen gazeteciler, Cenevre 2 görüşmelerinden şimdilik açık ve net bir çözüm çıkma umuduna mesafeli yaklaştı. Montrö ve Cenevre'deki görüşmelerin uzun sürmesi beklenen bir sürecin ilk adımları olarak değerlendiriliyor. Görüşmelerde her şey yolunda giderse yaklaşık 15 gün içinde ilk neticenin alınacağı belirtiliyor.Alakasız ülkeler bile katılıyorSuriye'de iç savaşın başlamasının ardından ilk kez muhalifler ve rejim temsilcilerinin masaya oturmasını sağlayan konferansın açılışı, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-mun'un konuşmasıyla yapıldı. Konferansta, BM Güvenlik Konseyi üye ülkeleri, Esad rejiminin temsilcileri ve muhaliflerin ardından ilk konuşma sırasına sahip ülke Türkiye oldu. Cenevre Gölü kıyısındaki Montrö Sarayı'nda başlayan ve Cuma günü Cenevre'de devam edecek konferansta muhalifleri Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu'nun (SMDK) Başkanı Ahmed el-Carba, rejimi ise Suriye Dışişleri Bakanı Dışişleri Bakanı Velid Muallim temsil etti. Konferansa Türkiye'nin yanı sıra ABD, Rusya, İngiltere, Fransa, Çin, Almanya, Katar, Suudi Arabistan, Brezilya, Kanada, Norveç, Hindistan, Japonya, Endonezya, Güney Afrika, İsveç, İsviçre, Vatikan, Yunanistan, Belçika, Danimarka, İtalya, Lüksemburg, Hollanda, İspanya, Güney Kore, Avustralya, Meksika, Mısır, Cezayir, Irak, Ürdün, Kuveyt, Lübnan, Umman, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Fas katılıyor. BM, İran'ın katılımını  isyancıların talebini dikkate alarak askıya almıştı.