Karadeniz rekabette göçtü

Yönetim Kurulu üyeleri arasında Koç Holding Yönetim Kurulu Başkan Vekili Ali Koç'un da yer aldığı Uluslararası Rekabet Araştırmaları Kurumu (URAK) tarafından 7. kez hazırlanan 'URAK İllerarası Rekabetçilik Endeksi-2018' sonuçları URAK Yönetim Kurulu Başkanı ve İstinye Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Melih Bulu, URAK Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Kerem Alkin ve URAK Akademik Koordinatörü Metin Gürler'in katıldığı basın toplantısıyla İstanbul'da kamuoyuna duyuruldu. İlki 2008 yılında yayınlanan araştırma, Türkiye'deki 81 ili "yaşam, yaşanabilirlik, insan kaynakları, bebek ölüm oranı, açılan şirket sayısı, cezaevine giren hükümlü sayısı, yenilikçilik, üretim ve ticaret, eğitim, altyapı" gibi 85 ayrı başlıkta mercek altına aldı.

İstanbul fark atıyor

Araştırmada genel endekse bakıldığında İstanbul, 69.13'lük 2016-2017 genel endeks değeri  ile açık ara ilk sırada yer aldı. Ancak İstanbul'un 2015-2016 genel endeks değeri 69.37, 2014-2015 genel endeks değeri 69.53, 2013-2014 genel endeks değeri ise 70.78 idi. Bu veriler, İstanbul'un da aradan geçen yıllarda rekabet açısından değer kaybettiğini ortaya koyuyor. Ankara, 46.04'lük genel endeks değeri ikinci sırada yer aldı. Endeksin ilk 8 sırasında yer alan diğer iller ise şunlar: İzmir, Kocaeli, Bursa, Eskişehir, Antalya ve Konya. Bu sıralama 2011'den bu yana değişmedi. Endeksin son sırasında ise Ağrı yer aldı. Endeksin son 14 sırasında yer alan illerin 14'ü Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde bulunuyor. Bu illerin önünde, endeksin 67. sırasında yer alan il ise Aksaray... İstanbul 'rekabet' dahil 85 kriterin önemli bir bölümünde ilk sırada yer alırken, Ankara 'yaşam kalitesi'nde önde yer buldu.

Karadeniz'in durumu içler acısı 

Endekste 2012-2017 verileri karşılaştırıldığında özellikle Doğu Karadeniz illerinin gerilemesi dikkat çekti. Örneğin Trabzon 2012-2013 döneminde 10. sırada iken, 2016-2017 döneminde 12. sıraya geriledi. Benzer şekilde Kastamonu 47. sıradan 58. sıraya düşerek, tam 11 basamak aşağı indi. Giresun 44. sıradan 48. sıraya, Artvin 36. sıradan 42. sıraya, Gümüşhane 56. sıradan 63. sıraya, Ordu 53. sıradan 62. sıraya, Samsun 18. sıradan 23. sıraya düştü. Endekste en fazla gerileme gösteren 8 ilin 5'inin Karadeniz Bölgesi'nde yer alamsı dikkat çekti.

Vergiler boşa harcanıyor

Araştırmayı değerlendiren Prof. Dr. Melih Bulu, Türkiye'yi endekste ilk 10 sırada yer alan illerin sırtladığına işaret ederek, "Şehirler tek başlarına ülkelerin kaderini değiştirebiliyor. İstanbul'un nüfusu Bayburt'un 180 katı, dolayısıyla bu iki ili aynı sistemle yönetmek doğru değil. Bu durum Ankara'nın illerin ekonomik gelişmişliğini azaltmak için hayata geçirdiği teşvik paketlerinin işe yaramadığını gösteriyor. Bir bakıma vergiler boşa harcanıyor. Endeks bize gösteriyor ki, İnsanlar metropolde yaşamak istiyor. O zaman neden İstanbul'dan uzak bir noktada metropol bir kent kurmak için harekete geçmiyoruz? Üstelik bu metropolü planlı bir kent olarak da tasarlayabiliriz" dedi. Prof. Dr. Kerem Alkin de, çalışmanın 20 yıl önce akademik makale olarak başladığına işaret ederek, "Biz de Yönetim Kurulu Üyesi Ali Koç ile illere ziyaretler gerçekleştirdik" dedi.

Araştırmada neler ölçüldü?

12 değişkenden meydana gelen Yenilikçilik Alt Endeksi'nin sonuçları incelendiğinde İstanbul'un (95.15) yine en rekabetçi il olduğu görüldü. İstanbul'u sırasıyla Ankara (48.23) ve İzmir (24.65), Kocaeli izledi. 34 değişkenden meydana gelen Üretim ve Ticaret Alt Endeksi'nin sonuçları incelendiğinde yine İstanbul (yüzde 67.01) ile ilk sırada geldi. İstanbul'u Ankara (39.23) ile izledi. 23 değişkenden meydana gelen Yaşanabilirlik Alt Endeksi'nin sonuçları incelendiğinde birinci sırada yine İstanbul (50.30) yer aldı. Megakenti Ankara (45.84), Trabzon (31.64), Eskişehir (31.46), İzmir (30.42) Bursa (30.19) ve Rize (28.92) takip etti.

RECEP BAHAR / DETAY HABER