İşportacılar 'holding' gibi

İstanbul, onbinlerce seyyar satıcısı, simitçisi, piyango satıcısı ve işportacısıyla giderek yoğunlaşan bir kayıtdışı istihdam yapısına dönüşüyor. 15 milyona yaklaşan nüfusuyla İstanbul, Türkiye'nin işsizlik sorunundan dolayı her yıl 400 bin göç alıyor. Anadolu'nun çeşitli yerlerinden gelen bu insanların, özellikle İstanbul'un alt yapısı yeterli olmayan varoşlarında yerleşmesi, devasa sorunları da beraberinde getiriyor. Geçim sıkıntısından dolayı büyük kente göç eden insanlar, kentte de ilk önce işsizlik ve barınma sorunuyla karşılaşıyorlar. Barınma sorunu gecekondulaşmayı getirirken, işsizlik de işportacılık ve seyyar satıcılık oranını artırıyor. İşportocılık, artık istihdam biçimi haline gelirken, göç edenlerin yarısı işportacılığ bir meslek olarak benimsiyor.

Günlük 40 milyon kazanıyorlar

İstanbul Ticaret Odası'nın 2002 yılında yaptığı araştırmaya göre Eminönü, Fatih, Beyoğlu, Zeytinburnu, Kadıköy, Bakırköy ve Şişli ilçelerindeki işportacıların günlük kazancı 20 ile 40 milyon arasında değişiyor. 500 bin olan işportacı sayısının günlük kazancı 10-20 trilyona yıllık kazancı da 3.6 katrilyona çıkıyor. Kentin önemli noktalarında meydan, cadde ve sokaklar işporta tezgahlarının işgali altında kalırken, sokak ekonomisinin en faal kolu olan işportocılık, özellikle Eminönü ilçesinde büyük rakamlara ulaşıyor. Fazla bir sermaye ve beceri gerektirmeden, sektöre girmek kolay ve zahmetsiz oluyor. Yapılan işlerin bir kaydı da olmadığı için vergi konusundan da uzak kalınabiliyor. Bunların sonucunda işportacılar, dükkan kirası, elektrik, su gideri olan ve düzenli vergi ödeyen, yerleşik rakiplerine göre çok düşük fiyatlarla düşük kalite de mal satabiliyor. Bu avantajlar, işportaya olan talebin artması da eklenince, İstanbul'un kaldırımlarının işportacılar tarafından işgal edilmesi kaçınılmaz oluyor.