İnsanoğlunun gözünü ancak toprak doyurur

İnsanların geçim sıkıntısıyla uğraştığı zamanımızda, bu sıkıntının ruhi yansımaları neticesinde de huzursuzluk hat safhaya varmıştır. Elbetteki mali sıkıntıların aşılması için elden gelen çalışmalar yapılmalı ancak, var olanla yetinmenin ruhi rahatlığından  da faydalanılmalıdır.Elde var olanla yetinmeye; "kanaat" denmiştir. Bu güzel davranış  biçimi, toplumsal yaşantıda başkalarının mal ve can güvenliği açısından da öneme haizdir. Değil mi ki; insanları suça teşvik eden, elde olanla yetinmeme duygusudur. Elde olanla yetinmeyenin gözü başkasının malında, canında, makam ve mevkisindedir. Onu kolay yoldan elde etme duygusu da insanları haksızlığa sürüklemekte; hırsızlık, haksızlık, terör  ve cinayetler oluşmaktadır. İnsanoğlunun yapısında bitmez tükenmez arzu ve istekleri vardır. Bu istekleri frenlediği oranda ruhi rahatlık, isteklerinin esiri olduğu oranda da ruhi bunalımlara muhatap olmaktadır. İnsanoğlunun bu durumunu Hazreti Muhammed (sav) şu veciz Hadisi ile haber vermiştir; "İnsanoğluna iki vadi dolusu altın verilse bir üçüncüsünü ister. Fakat insanoğlunun gözünü ancak toprak doyurur." (Buhari, Rikak 10)

Bitmeyen isteklerin his ve duyguların frenlenmesi manasına da gelen kanaat olmazsa, kişi kendini elde edemediğinin yoksulu zannedecek ve asla zenginlik hissiyatını yakalayamayacaktır. Ama bunun karşılığında kanaat sahibi, elde ettiğiyle yetinecek, hep kendinden aşağıda olanları düşünecek, o zamanda duygu dünyasında bunun rahatlığını hissedecektir.Ebu Hureyre radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Sizden biri, mal ve yaratılışça kendisinden üstün olana bakınca, nazarını bir de kendisinden aşağıda olana çevirsin. Böyle yapmak, Allah'ın üzerinizdeki nimetini küçük görmemeniz için gereklidir."(Buhari; Rikâk 30; Müslim, Zühd 8, (2963); Tirmizi, Kıyamet 59, (2515). (Kütüb-i Site; 4828)

Zenginlik ve fakirliğin her ne kadar maddi yönü varsa da manevi yönü de vardır. Nice kanaat sahibi kimseler vardır ki mali durumu yetersiz ama mutlu ve zengin; kimileri de vardır ki kanaatsiz olduğundan, mali yönden varlıklı olmasına rağmen, mutsuz ve fakir? Onun için atalarımız "Kanaat tükenmez hazinedir" sözünü söylemişlerdir.Ubeydullah İbnu Mihsan el-Hutami radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Sizden kim nefsinden emin, bedeni sıhhatli ve günlük yiyeceği de mevcut ise sanki dünyalar onun olmuştur." (Tirmizi, Zühd 34, (2347); İbnu Mâce, Zühd 9, (4141).(Kütüb-i Site; 4820 )

Var olanla yetinen kanaat sahipleri Yüce Resul tarafından şu Hadisle övülmüştür; Fudâle İbnu Ubeyd radıyallahu anh anlatıyor: "Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "İslâm hidayeti nasip edilen ve yeterli miktarda maişeti olup, buna kanaat edene ne mutlu!"(Tirmizi, Zühd 35, (2350). (Kütüb-i Sitte; 4822)

Kanaat neticesinde oluşacak tevekkülle elde edilecekleri, Alemlere Rahmet Hazreti Muhammed(sav) şöyle haber vermiştir: Hz. Ömer radıyallahu anh anlatıyor:"Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Siz Allah'a hakkıyla tevekkül edebilseydiniz, sizleri de, kuşları rızıklandırdığı gibi rızıklandırırdı: Sabahleyin aç çıkar, akşama tok dönerdiniz."(Tirmizi, Zühd 33, (2345). (Kütüb-i Sitte ;4825)