İnşaatı yabancı ayakta tutacak

Geçen yıl küresel ekonomide artan belirsizlikler, yurt içinde yükselen döviz kurları ve faizler oranlarının yükselmesi Türk inşaat sektörünü komaya soktu. Aradan bir yılı aşkın bir süre geçmesine rağmen sektörde kırılganlıklar sürüyor. 

Danışmanlık şirketi KPMG Türkiye'nin hazırladığı Sektörel Bakış-İlk Yarı İnşaat Raporu'na göre, sektörde yakın gelecekte belirgin bir toparlanma da öngörülmüyor. KPMG Türkiye İnşaat ve Altyapı Sektör Temsilcisi İsmail Önder Ünal, durumu "Önümüzdeki kısa vadede yabancı ilgisinin devam etmesiyle sektördeki daralmanın kısmen sınırlanacağı düşünülüyor" ifadesiyle değerlendirdi. 

KPMG'nin İnşaat Raporu'nda öne çıkan tespitler ise şöyle: 

• İlk çeyrekte de inşaat sektörü geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10.9 küçülerek keskin bir daralma yaşadı. Sektörden gelen öncü veriler zayıf seyrin devam ettiğini gösteriyor. Genel ekonomide kalıcı bir toparlanma sağlanana kadar kırılganlıkların sürmesinden endişe ediliyor.

İstihdam kaybı sürüyor

• İnşaat sektöründe 2018 yılında yüzde 21.3 ile 469 bin kişilik istihdam kaybı yaşanmıştı. Ocak-Mart dönemlerinde bu eğilim yavaşlayarak da olsa sürdü. Yılın geri kalan döneminde sektörün istihdamı 114 bin kişi azaldı. İnşaat sektöründeki toplam istihdam 1 milyon 615 bin kişiye geriledi.

• İstihdamda olduğu gibi sektörün güven endekslerinde de düşüş devam ediyor. Mevsimsellikten arındırılmış verilere göre sektörde güven endeksi yılbaşından bu yana yüzde 8.9 daha gerileyerek yüzde 50.4'e indi. Alt endeksler içinde en sert düşüşler istihdam ve satış fiyatlarına yönelik beklentileri yansıtanlarda gerçekleşti.

Yapı ve ruhsat izinleri azaldı

• Sektörde yılın ilk yarısında ciro döviz kurlarındaki dalgalanmaya paralel bir seyir izledi, asgari ücret artışı sektörün girdi maliyetlerini olumsuz etkiledi. Malzeme ve asgari ücret artışlarının etkisiyle maliyetlerde artış ise yüzde 10.8 olarak gerçekleşti.

• Konut ve genel olarak da inşaat sektöründeki kırılganlıkların devam ettiğini gösterir bir diğer veri ise 2019'un geride kalan dönemindeki yapı ve ruhsat izinlerinden geldi. Ocak-Mart döneminde Türkiye genelinde yapı ruhsatlarının yüzölçümü geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 37.7 azaldı.

Yabancıya konut satışı artıyor

• Yurt dışı yerleşiklerin ilgisi, sektördeki kayıpları kısmen telafi ediyor. Ocak-Mayıs döneminde yabancılara yapılan konut satışları geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 76.9 artış gösterdi. Yabancıların gayrimenkul yatırımları 2019'un ilk beş ayında yüzde 32.4 artarak 2.4 milyar dolara ulaştı.

• Konut fiyatlarının yıllık artış hızı 2018 sonundaki yüzde 4.5'ten Nisan'da yüzde 2.7'e gerileyerek reel olarak yüzde 14'lük düşüşe işaret etti.

Yeni havalimanı şifa olabilecek mi?

• İstanbul Havalimanı'nın açılması ile birlikte İstanbul'un kuzey bölgeleri gözde konum oldu. Bir taraftan stokun yoğun olduğu bölgelere ruhsat kısıtlamasını talep eden sektör oyuncularının, diğer yandan İstanbul'un kuzey istikametinde yeni havalimanı yakınlarındaki bölgelerde ve semtlerde art arda projelere başlamaları beklentiler arasında bulunuyor.

Ofis boşluk oranında rekor

• Ticari gayrimenkul sektöründe ise 2019 ilk yarıda kısmi bir toparlanma gözlense de kırılgan görünüm devam ediyor. 2019 ilk çeyrekte ofis kiralama yüzde 22.4 oranında artış gösterse de ofis boşluk oranları yüzde 25 ile rekor seviyede bulunuyor.

• 2018 ve 2019 ilk çeyrek itibarıyla 453 olan Türkiye genelindeki AVM piyasasında ise kira kontratlarının TL'ye çevrilmesinin ve maliyet baskısının etkileri görülüyor. Ayrıca AVM'lerdeki ziyaretçi sayılarının ilk çeyrekteki yüzde 2.9'luk azalışı sektör açısından zorlu bir görünüm ortaya koyuyor.

• 2019 ilk yarıda yurt dışı müteahhitlik hizmetleri de küresel belirsizliklerin etkisiyle zayıf bir performans sergiliyor. 2018 yılında petrol fiyatlarının güçlü seyretmesiyle birlikte yaklaşık 20.8 milyar dolarlık 306 proje üstlenilen sektörde 2019 ilk yarıda 5 milyar dolar tutarında 109 proje üstlenildi.