Haçlıların yıktığı camileri Atatürk ayağa kaldırdı

"Mustafa Kemal, 1922 yılında Bakanlar Kurulu'nun ilk toplantısında, Yunan çekilişi sırasında birkaç bin caminin yakılıp, yıkıldığını belirterek; "Bu camileri yenilemek görevimizdir. Bu hizmeti nutuk atmadan, gösterişe kaçmadan, siyasete alet etmeden yerine getirelim" demiştir.

O dönemde Hindistan'dan gelerek şahsı adına hesaba yatan paradan 110 bin lirayı, Yunan ordusunun çekilirken yakıp yıktığı yerlerin onarılmasına harcadığı bilinmektedir.

1 Mart 1923 tarihinde Meclis'in 4. toplantı yılını açış konuşmasında bakın ne diyor:
"Efendiler! Geçen sene zarfında Evkaf Vekâleti din ve hayır işleriyle ilgili binaların tamirat ve inşaatında oldukça mühim bir faaliyet göstermiştir. Vukû bulan tamirat yekûnu, memleketin muhtelif noktalarına ait olmak üzere 126 cami ve mescid-i şerif ile 31 medrese ve mektep; 22 suyolu ve çeşme, 175 akar ve 26 hamama ulaşmıştır…"

22 Mart 1931'de dönemin başbakanı İsmet Paşa'ya çektiği telgrafta Konya hakkında şunları ister:



"… Konya'da asırlarca devam etmiş ihmaller sebebiyle büyük bir haraplık içinde bulunmalarına rağmen, sekiz asır evvelki Türk medeniyetinin hakiki mimarî şaheserleri sayılacak kıymette bazı binalar vardır.

Bunlardan bilhassa Karatay Medresesi, Alaeddin Camii, Sahip Ata Medresesi, Cami ve Türbesi, Sırçalı Mescit ve İnce Minareli Cami derhal ve acilen tamire muhtaç bir haldedirler.

Bu tamirin gecikmesi bu abidelerin tümüyle yok olmasına sebep olacağından, evvela asker işgalinde bulunanların tahliyesinin ve tamamının mütehassıs zevat nezaretiyle tamirinin temin buyurulmasını rica ederim."

9 Aralık 1931'de Eyüp Camii'nin tamiri için şu kararı çıkarmıştır:

"1999 lira ve 70 kuruş bedeli keşfi bulunan İstanbul Eyüp Camii kurşun ve sıva tamiratının teahhüde talip çıkmadığından emaneten yaptırılması, Evkaf Umum Müdürlüğü'nün 6/12/1931 tarih ve 160 numaralı tezkeresiyle vukû bulan teklifi üzerine İcra Vekilleri Heyeti'nin 9/12/1931 tarihli içtimaında tasvip ve kabul olunmuştur. İmza: Gazi Mustafa Kemal."

1924-1935 yılları arasında tamir edilen cami ve mescitler şöyledir:

Edirne: Selimiye, Üç Şerefeli Beyezid ve Süleymaniye minareleri, toplam 20.000 lira harcanmıştır.

İstanbul'da: Sultanahmet Camii, 50.535 lira harcanmıştır.

İstanbul: Kandilli Cami inşası,17.000 lira harcanmıştır.

İstanbul: Fıstıklı Camii inşası,17.000 lira harcanmıştır.

İstanbul: Ayasofya Camii, 52.000 lira harcanmıştır.

İstanbul: Piri Mehmet Paşa Camii, 5.638 lira harcanmıştır.

İstanbul: Cedit Ali Paşa Camii, 10.000 lira harcanmıştır.

Kırklareli: Sokullu Camii,12.995 lira harcanmıştır.

Manisa: Muradiye Camii,12.000 lira harcanmıştır.

Edirne: Üç Şerefeli Camii, 7.000 lira harcanmıştır.

İstanbul: Ayakapı'da Gül Camii, 2.000 lira harcanmıştır.

İstanbul: İmrahor Camii, 1.500 lira harcanmıştır.

İstanbul: Beylerbeyi Camii, 4.000 lira harcanmıştır.

İstanbul: Cihangir Camii, 2.844 lira harcanmıştır.

İstanbul: Zeynep Sultan Camii, 4.300 lira harcanmıştır.

İstanbul: Sultan Bayezid Camii,12.000 lira harcanmıştır.

İstanbul: Selimiye Camii, 4.620 lira harcanmıştır.

İstanbul: Yeni Camii, 1.506 lira harcanmıştır.

İstanbul: Balipaşa Camii, 8.000 lira harcanmıştır.

İstanbul: Mecidiye Camii, 2.500 lira harcanmıştır.

İstanbul: Nusratiye camii, 2.200 lira harcanmıştır.

İstanbul: Molla Çelebi Camii, 5.000 lira harcanmıştır.

İstanbul: Büyük Piyale Camii, 1.696 lira harcanmıştır.

İstanbul: Rumi Mehmet Paşa Camii, 1.800 lira harcanmıştır.

İstanbul: Mihrimah Camii, 2.071 lira harcanmıştır.

İstanbul: Teşvikiye Camii, 1.422 lira harcanmıştır.

İstanbul: Hazreti Halid Camii, 7.000 lira harcanmıştır.

İstanbul: Rüstem Paşa Camii, 8.344 lira harcanmıştır.

İstanbul: Küçük Ayasofya Camii, 2.820 lira harcanmıştır.

İstanbul: Mimar Sinan Türbesi, 6.617 lira harcanmıştır.

İstanbul: Süleymaniye Camii, 6.300 lira harcanmıştır.

1924-1935 seneleri arasında Atatürk'ün emri ve izni ile cami tamirlerine toplam 293.608 lira harcanmıştır." (Prof. Dr. Haydar Baş, Hoş Geldin Atatürk eserinden)