'Gayrimenkul alım satımı noterlerce de yapılabilecek'

Gayrimenkul alım satımında yeni dönem başlıyor. Taşınmaz alım satım işlemleri, 1 Temmuz 2023 itibariyle tapu sicil müdürlüklerinin yanı sıra ek bir noter ücreti ödenerek noterlerce de yapılabilecek. Konuya ilişkin açıklamalarda bulunan emlak uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı 'Düzenleme geçen yıl 6'ncı Yargı paketinde yayımlanmış, 1 Ocak'ta başlaması beklenen düzenleme 1 Temmuz'a ertelenmişti. Getirilen düzenleme ile taşınmaz satışı işlemlerinin tapu sicil müdürlüklerinin yanı sıra noterler tarafından da yapılabilmesinin önü açıldı. Buna göre noterlerin, 1 Temmuz 2023'ten itibaren taşınmaz satış sözleşmesi yapabilmesi bekleniyor. Sözleşmenin düzenlenmesine ilişkin başvurular sadece Birliğin 'e-randevu/başvuru' uygulamasından e-Devlet kapısı kullanılarak yapılabilecek. 2023 yılı noterlik ücret tarifesine göre noterler, taşınmaz satış sözleşmesi düzenlediklerinde ise taşınmazın satış değerinin binde 1'i oranında noter ücreti alacaklar. Ancak bu ücret taşınmazın değerine göre 500 TL'den az ve 4 bin TL'den fazla olamayacak. Bu bedelin yanı sıra, vatandaşlar gene tapu harcı ve döner sermaye bedellerini de ödemeye devam edecekler' dedi.

Başvuru süreci nasıl işleyecek'

Başvuruların, e-Devlet sistemindeki Türkiye Noterler Birliğinin 'e-randevu/başvuru' uygulaması üzerinden yapılabileceğini ifade eden Özelmacıklı, 'Türkiye Noterler Birliği Bilgi Sistemini (TNBBS) üzerinden öncelikle listelenen taşınmazlardan satışı yapılacak taşınmaz seçilecek, sonrasında tarafların kimlik, adres ve iletişim bilgileri sisteme girilecek. Taşınmazın emlak vergi değeri ile taraflar arasında belirlenen satış bedeli, yabancı gerçek kişilerin alıcı taraf olduğu işlemlerde ise döviz alım belgesinde kayıtlı TL tutar yazılacak. İşlenen bilgilere dayanak belgeler TNBBS'ye yüklenecek. Tarafların, yükledikleri belgelerin asıllarını, randevu tarih ve saatinde noterliğe müracaatlarında ibraz etmeleri istenecek. Başvuruda, sözleşmenin düzenlenmesi istenilen noterlik seçilebilecek. Noter, başvuru üzerine TNBBS'den başvuru belgesi düzenleyecek. Noterin hukuki veya fiili bir engeli nedeniyle başvuru belgesini düzenleyememesi hâlinde noterlikçe başvuru reddedilecek' diye konuştu.

"Tapu ve kadastro paylaşım sistemi kullanılacak"

Sözleşmenin hazırlanması sürecinde noterlerin düzenlenen başvuru belgesinin TAKPAS üzerinden Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü'ne ileteceklerini ifade eden Özelmacıklı, 'Satışı yapılacak taşınmaza ait ayrıntılı tapu kayıt bilgileri ile diğer bilgi ve belgeleri TAKPAS'tan sorgulanacak. Bilgi ve belgelerdeki eksiklikler taşınmazın kayıtlı olduğu tapu müdürlüğünden talep edilecek. Taşınmaza ilişkin kayıt ve belgelerin tamamlanmasından sonra noter, mevzuatta yer alan sınırlamalar ile usul ve esasları gözetecek, hak sahibini belirleyip, taşınmazın satışına engel hukuki bir durum yoksa sözleşmeyi hazırlayacak. Hesaplanan tapu harcı ve işleme ait döner sermaye hizmet bedeli notere iletilecek. Noter, e-tahsilat seri numarası ve ödeme yöntemi ile sözleşmenin imzalanmasına yönelik randevu tarih ve saatini taraflara kısa mesajla bildirecek. Taraflara, sözleşme imzalandıktan sonra tescilin tamamlanmasını müteakip, noter tarafından tapu senedi verilecek' ifadelerini kullandı.

Uygulamada bazı aksaklıkların da yaşanabileceğini ifade eden Özelmacıklı, 'Noterlerde yapılacak bu işlemler için ek bir ücret alacak olması, sistemin tüm noterlerde eş zamanlı olarak başlatılamaması, bilişim sisteminin kurulduğunun Adalet Bakanlığı'nda sürenin tekrar uzatılması, ret gibi işlemlerde imza sürecinin uzaması gibi nedenler ile sistemde gecikme ve aksaklıklar yaşanabilir. Tapu işlemi yoğun olan bazı büyükşehirlerde belki daha yoğun tercih edilecektir. Taşınmaz satış sözleşmesinin düzenlenmesinden dolayı oluşan zarardan noterler de sorumlu kılınmıştır. Bu zararın devlet tarafından ödenmesi hâlinde devlet, sözleşmeyi düzenleyen notere rücu edecektir. Bu durum nedeniyle işlem yapmada kaçınmalar olabilir mi birlikte göreceğiz' dedi.İHA