Enerji sektörü yabancıya emanet

RECEP BAHAR/İSTANBUL
Türkiye'de enerji (elektrik, petrol, doğalgaz) sektörü de; ilaç, telekomünikasyon, sigorta ve bankacılık sektörlerinde olduğu gibi yabancı oyuncuların eline geçiyor. Denetim, danışmanlık ve vergi hizmetleri şirketi PwC Türkiye'nin, Türkiye enerji piyasasındaki birleşme ve satın almaların yıllık analizini gerçekleştirdiği Energy Deals-Enerji Sektöründeki Birleşme ve Satın Almalar Raporu'nun 2015 sonuçları açıklandı. Bu yıl sekizincisi hazırlanan rapora göre Türkiye enerji pazarındaki toplam birleşme ve satın alma değerlerinde 2012 yılından bu yana süren daralma, 2015 yılında da devam etti. 2014 yılında 40 olan birleşme ve satın alma işlemi sayısı 2015 yılında 44'e yükselse de, toplam değer yüzde 14 oranında azaldı ve 5.6 milyar dolardan 4.8 milyar dolara geriledi. Bu da ortalama işlem değerinde yüzde 21 oranında bir düşüş anlamına geliyor. 2014 yılında işlem başına düşen değer 140 milyon dolarken, bu rakam 2015 yılında 110 milyon dolara geriledi. 

Enerjide özelleştirme azaldı
Rapora göre 2015 yılı, Türkiye enerji sektörü açısından bazı yeniliklerin de yaşandığı bir yıl oldu. Daha önceki yıllarda olduğu gibi birleşme ve satın almaların büyük kısmı altyapı sektöründe gerçekleşmesine rağmen, bu yıl petrol ve doğalgaz sektöründeki işlemlerde hızlı bir artış, özelleştirme işlemlerinde ise düşüş görüldü. Daha az özelleştirme işleminin gerçekleşmesi, 2015 yılında altyapı birleşme ve satın almaların toplam değerinin 2014 yılına kıyasla yüzde 40 oranında düşmesine ve 3.1 milyar dolara gerilemesine neden oldu. İşlemlerin toplam değerinin büyük kısmı ise termik ve hidroelektrik santrallerinde yoğunlaştı. 

Goldman Sachs atağı
Geçen yıl açıklanan işlemler arasındaki en önemli ikisi, yatırım bankası Goldman Sachs'ın Socar Türkiye'den hisse satın alması ve Total Oil'in Türkiye'den çekilmesiydi. Goldman Sachs, SOCAR Türkiye Enerji şirketindeki hisselerin yüzde 13'ünü 1.3 milyar dolara satın aldı. Total Oil ise Türkiye'deki perakende yakıt kolunu 356 milyon dolara Demirören'e sattı. BP'nin TANAP'ın yüzde 12 hissesini satın alması da yılın önemli işlemlerinden biriydi, ancak bu işlemin değeri açıklanmadı. Uluslararası Finans Kurumu (IFC), Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) ve Goldman Sachs gibi yabancı oyuncuların dâhil olduğu birleşme ve satın almaların toplam değeri 2015 yılında yerel oyuncularla yapılan işlemlerle neredeyse aynı seviyeye yükseldi. Yabancı oyuncuların payı 2015'te hızlı bir yükselişle 2014 yılında gerçekleşen yüzde 6'dan yüzde 45'e çıktı. 

Hidroelektrik santralleri satış listesinde
Özelleştirme İdaresi, 2020 yılına kadar özelleştirilecek 15 hidroelektrik santralinin (HES) ve üç doğalgaz santralinin listesini açıkladı.
 Bu projelerin birçoğunun ihale takvimi 2016 yılının ilk çeyreği olarak planlandı. Açıklanan takvimlere uyulursa 2016 yılının özelleştirmelerle dolu bir yıl olacağını ve altyapı hizmetlerinin, birleşme ve satın alma grubunun başını çekmeye devam edeceği ifade ediliyor. Uzun zamandır beklenen İGDAŞ özelleştirmesi, 2016 birleşme ve devralma işlemlerinin değerinin artmasında önemli bir rol oynayabilirdi. Ancak yakın zamanda İGDAŞ'ın bir halka arz işlemi ile özelleştirileceği yönünde yapılan açıklamalar, İGDAŞ'ı birleşme ve satın alma işlem masasında görme ihtimalini düşürdü.