Dünya azalan talepten korkuyor

YENİ MESAJ - ANALİZ
Yatırım ve danışmanlık kuruluşu Grant Thornton'un 40 ülkede 3 bin üst düzey yönetici ile yaptığı araştırmaya göre, Euro Bölgesi olarak adlandırılan Avrupa Birliği'nin (AB) Euro kullanan üyelerinde iş yapan iş adamlarından Çinli ve Amerikalı işadamlarına kadar dünya genelinde azalan talep, büyümenin önündeki en büyük engel olarak görülüyor.  Araştırmaya göre, Çin'de azalan talebi büyümenin önündeki en büyük engel olarak görenlerin oranı yüzde 44 ile 2009'dan bu yana görülen en yüksek seviyede. Diğer taraftan, dünya genelinde gelir, kârlılık ve istihdam konusundaki beklentiler 18 ay öncesine kıyasla ya aynı düzeyde ya da gerilemiş durumda.

Türk iş adamı kâr edemiyor
Türkiye'de ise satış fiyatlarında 12 puanlık, ihracatta 10 puanlık, yeni bina yatırımlarında 12 puanlık, fabrika ve makine parkı yatırımları ile AR-GE yatırımlarında ise 6'şar puanlık artışlar göze çarpıyor. Diğer taraftan, bir gösterge var ki onda 22 puanlık azalma dikkat çekiyor. O da kârlılık Türk iş dünyası, satış fiyatları ve ihracatta artış beklentisi içindeyken kârlılıktan o oranda umutlu değil.

Yatırım arzusu artıyor
Öte yandan, geçtiğimiz 18 ay içinde, şirketlerin yeni bina yatırım planları küresel ölçekte yüzde 16'dan yüzde 21'e yükseldi. Fabrika ve makine parkı yatırım planları yüzde 35'ten yüzde 38'e çıktı. Benzer şekilde AR-GE yatırım planları da arttı ve bunu destekler nitelikte bilgi Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü'nden geldi. Dahası, işverenler çalışanlarına da daha çok yatırım yapacak gibi görünüyor. Önümüzdeki 12 ay içinde zam yapacağını belirtenler yüzde 68. Bu oran 2010'da yüzde 51 düzeyindeydi.
Grant Thornton Türkiye Başkanı Aykut Halit'in değerlendirmelerine göre, 2 farklı yöne doğru seyreden bu sonuç, küresel ölçekte içinde bulunulan krizin seyrine doğru net bir çıkarım yapmaya elvermiyor. ‘Bir taraftan şirketlerin yatırım planları artarken, diğer taraftan şirketlerin karlılık, gelir ve istihdam artışı beklentilerinde azalma söz konusu.  Yine de dinamik yapılı şirketlerin, olumsuz koşullara rağmen yeni yatırım planlarından vazgeçmemelerinin olumlu bir gösterge. Bu yatırımlar, şirketlerin uzun vadeli büyüme ve rekabet güçlerinde avantaj ortaya çıkaracağını' ifade ediyor.

Avrupa'nın havası bozuk
İyimserlik sıralamasında Türkiye 40 ülke arasında ilk 10'da, Yunanistan ve İspanya ise son iki sırayı paylaşıyor. Türkiye yüzde 60 ile 9. sırada bulunuyor. Türkiye ile birlikte, Birleşik Arap Emirlikleri, Hindistan, Brezilya ve Kanada ilk 10'da yer alan ülkeler. Peru, yüzde 96 ile ilk sırada, Şili ve Filipinler yüzde 90 ile ikinci sırada yer alıyor. Diğer taraftan, hiç şaşırtıcı olmayan bir tablo içinde - yüzde 66 ile İspanya ve - yüzde 58 ile Yunanistan son iki sırayı paylaşıyorlar. Bu gruptaki diğer ülkeler arasında ise Fransa, Japonya, Arjantin ve İngiltere bulunuyor. İyimserlikte Hollanda yüzde -46, Japonya yüzde -41, Fransa yüzde -26, İrlanda yüzde -12, İngiltere yüzde -7 ile dikkat çekiyor. ‘Eksi' iyimserlikte olan yani kötümser olan 9 ülkenin 6'sının AB üyesi olması dikkat çekiyor.