Deprem ve Türkiye

Bir deprem ülkesi olan ülkemizde bu güne kadar pek çok kez depremler yüzünden dönem dönem büyük acılar yaşanmıştır. Türkiye nüfusunun % 60'a yakını, faal olan ve zarar verebilen deprem alanları üzerinde yerleşmiştir. Daha önce yaşanan deprem felaketlerinin büyük oranda can ve mal kaybına neden olmasında, bu kentlerin fay hatları üzerinde yer almalarının önemli rolü olmuştur.

Deprem bir doğa olayıdır. Oluşmasında kişilerin elbette ki kusuru yoktur. Ülkemize baktığımız zaman 16. yüzyıldan günümüze kadar zarar verici büyük depremlerin olduğunu tarihi belgelerden öğreniyoruz. Depremin oluşumu ve nedenleri hakkında açıklayıcı bilgiler jeologlarca verilmektedir. Ben depremin sosyal boyutuna bakmak istiyorum.

"İnsanları deprem öldürmez, yaşadıkları binalar öldürür," yaklaşımını irdelemek istiyorum. Cumhuriyet döneminin ilk yaşadığı en büyük deprem 1939 Erzincan depremidir. Bu depremde 33 bin 943  kişi ölmüş ,100 bin kişi yaralanmış ve 116 bin 720 bina da yıkılmıştır. O günün koşullarında yaralar sarılmaya çalışılmış ve Erzincan yeni yerleşim yerinde yeni binalarla varlığını sürdürüyor. 

Peşinden gelen Marmara depremi, Varto, Van gibi birçok depremle bu ülke karşı karşıya geldi. Ama değişen fazla bir şey yok. Yine insanlar ölüyor, yine evler yıkılıyor.

Birinci derecede depreme karşı insanlar eğitilmelidir. Bunun bir doğa olayı olduğunu ve bizim bu doğa olayı ile birlikte yaşayacağımızı bilimsel açıdan insanlara anlatılmalıdır. Ülkemizin deprem iskeleti üzerinde bulunduğunu ve ülke topraklarının en az yüzde 60'ının birinci derece  deprem kuşağında olduğunu köy köy gezip yetkili ağızlar, insanlarımıza bilgi vermelidirler.

Eminim ki depreme karşı bilgi sahibi olan insanlar öncelikli olarak kendi sağlıkları için önlem alacaklardır. Evet, birinci derecede deprem bölgesindeyiz ama yaşadığımız konutlar dördüncü derecede depreme dayanıklı olmadığı bir gerçek.

Doğu, Güney Doğu hatta İç Anadolu bölgelerindeki kırsal alandaki evler gerçekten içler acısıdır. Konutlar gelişigüzel biçimde taştan örülmüş, üzerlerine kalaslar atılmış ve onun üzerine ince taşlar döşenmiş ve üstüne de toprak dökülmüş. Deprem anında böyle bir evden bir insanın canlı çıkması olası olmadığı gibi bir depremde böyle bir evin yıkılmamasını düşünmek toplumu kandırmak olur.

Devlet'in birinci derecede görevi depreme dayanıklı konutlar için çalışma yapmalıdır. İnsanların huzur içinde yaşamalarının koşulu budur. Japonya gibi ülkeler nasıl çözüm üreterek insanların can ve mal güvenliğini sağlamışsa biz de aynı yolları denemeliyiz.

Politikacılar, meydanlara çıkıp acılar üzerinden siyaseti bırakmalıdırlar. Kin ve düşmanca davranış ne politikacılara bir şey kazandırıyor ne acılar içinde kıvranan insanlara.

Bizler her aldığımız yiyecek, giyecek ve taşınır, taşınmaz mal karşılığında deprem vergisi ödüyoruz. Biz bu paraları ne yol, kanal ne de gökdelenler için vermiyoruz. Bizim vergilerimizle zenginlerin yaratılmasını içimize sindiremiyoruz. Bırakın bir kenti afet bölgesi ilan etmeyi, ülkeyi depreme karşı seferberliğe götürmeleri gerekmez mi! Biz her depremde olduğu gibi bu depremlerde de zenginler yaratılmasını istemiyoruz.

Rahmetli Süleyman Demirel, "Bir insan haram indirmişse midesine onu ne Mekke ne de tekke temizler" diyor.

Doğru da demiş.