Deprem sanayiyi de vuracak

RECEP BAHAR/İSTANBUL

Türkiye Yangından Korunma ve Eğitim Vakfı (TÜYAK) Kurucu Üyesi Prof. Dr. Abdurrahman Kılıç, İstanbul'da 4-5 Aralık 2019 tarihinde yapılacak TUYAK 2019 Uluslararası Yangın ve Güvenlik Sempozyumu öncesi bir basın toplantısı düzenleyerek fabrika yangınları ile ilgili bilgi verdi.

Ülkemizdeki fabrikaların yüzde 98'inin deprem bölgesinde yer aldığını, beklenen depremin neden olacağı fabrika yangınlarının deprem kadar risk oluşturduğunu belirten Kılıç, Türkiye'de yılda ortalama 400 büyük fabrika yangınının kayıtlara geçtiğini söyledi.

Kayıtlı yangınların toplam yangın sayısının yüzde 30'unu teşkil ettiğine işaret eden Prof. Dr. Kılıç, bu yangınların 160 tanesinin İstanbul'da gerçekleştiğinin altını çizerek, "Büyük maddi zararın yanı sıra, can kaybına da neden olan fabrika yangınlarında, yılda ortalama 25 kişi hayatını kaybediyor, yaklaşık 60 kişi ise yaralanıyor" şeklinde konuştu.

Sigortadan para almak için fabrika yakılıyor

Deprem ve yangın ilişkisine de değinen Prof. Dr. Abdurrahman Kılıç, şunları söyledi: "Depremde olmazsa olmaz şart binanın sağlamlığıdır. Ancak bina sağlam olsa da asıl zararı deprem sonrası çıkan yangınlar veriyor. Fabrikalar yandığında fabrika sahipleri müşterilerini kaybediyor, çalışanlar işsiz kalıyor. Neden yanıyor fabrikalar? Bir, bakım eksikliği... İki, makinelerde yıpranma olması. Bir de fabrika yangınlarının yüzde 60'i İstanbul'da yaşanıyor. Nedenini 'taşınacağız' diye fabrikaya yatırım yapılmaması teşkil ediyor. Kasıtlı yangınlar da yaşanıyor. Tabii burada ilk hedef sigortadan para almak... Türkiye'de tüm binaların yüzde 12'si sigortalı… Fabrikaların ve otellerde sigorta oranı yüzde 45... Yanan fabrikaların ise yüzde 40'ı sigortalı... Bu yüzde 40'lık oranın yüzde 12'si sigortadan para almak için yakılıyor."

Kılıç, Yeni Mesaj'ın "sigortadan para sızdırmak için yakılan fabrikanın nasıl anlaşıldığı" sorusu üzerine şunları söyledi: "İlk önce görgü tanıklarının anlatımına başvuruluyor. İtfaiyenin müdahale süreci analiz ediliyor. Dahası yanan kısmın tetkiki yapılıyor. Son olarak da firmanın ekonomik durumu inceleniyor."

Deprem sonrası yangını önlemek için

Japonya'da 1995'te meydana gelen Kobe depreminde hasarın yangınlar nedeniyle oluştuğunun altını çizen Kılıç, deprem sonrası yangına sebep olan unsurları şu şekilde sıraladı:

• Yangınlar özellikle elektrik sisteminden kaynaklanıyor. Sarsıntı nedeniyle bağlantı uçlarının kopması yangına sebep oluyor.

• En tehlikelisi gaz sızıntısı…

• Duvarlardaki parlayıcıların dökülmesi.

• Çoğu yangın deprem sırasında açık olan ateşten veya ocaktan kaynaklanıyor.

İstanbul'da deprem olursa büyük yangın çıkar mı?

Prof. Dr. Abdurrahman Kılıç, Japonların geliştirdiği 'deprem-yangın' ilişkisini ortaya koyan simülasyonu İstanbul'a uyguladıklarını dile getirerek, şunları söyledi: "Yangın sayısı senenin gününe göre değişiyor. İtfaiye deprem sonrası yangınlara müdahale edemiyor zira yeterli su bulamıyor. Bir de ulaşım zorlaşıyor. Öncelikli yangını vatandaş söndürecek. Eğer İstanbul'da deprem yazın gece olursa, 18 büyük yangın çıkacak. Kışın gece yarısı olursa sayı 35'e yükseliyor. Eğer yazın akşam saatinde olursa deprem, yangın sayısı 962'ye yükseliyor. Kışın akşam olduğunda ise 1962'ye... En tehlikeli durum ise gaz birikmesi hali... Zira Türkiye'de apartmanlarda deprem anında gazı kesen sistem var lakin apartman içinde borularda kalan gazı tahliye eden sistem yok. Yangın önlemek için ise gazı kesmek ve elektrik şalterini kapatmak gerekiyor."