Büyük oyun

Buyurun size -dün belirttiğimiz gibi- Brüksel'den "Jeostrateji" parfümlü yazıların ikincisi. Marshall Fonu öncülüğündeki Brüksel Forumu'nun "Küreselleşme Çağında Transatlantik Meydan Okumaları" konulu toplantılar dizisinde konuşmacı ya da panelist olarak mikrofona gelenlerin (ABD Senatosu'nun güçlü üyelerinden John McCain'den Belçika Başbakanı Guy Verhofstadt'a, Türk kamuoyunun iyi bildiği Richard Holbrooke'tan NATO Genel Sekreteri Jaap de Hoop Scheffer'e, AB'nin ortak dış politika ve güvenlik Yüksek Komiseri Javier Solana'dan AB Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso'ya, yine çok iyi tanıdığımız Komisyon Başkan Yardımcısı Günter Verheugen'e kadar) tümü konuyu hangi perspektiften işlerlerse işlesinler, bir şekilde sözü süpergüç adaylarına getirdiler: Rusya, Hindistan ama ille de Çin.Özellikle NATO'nun Hollandalı Genel Sekreteri Jaap de Hoop Scheffer'in ittifakın yeni vizyonunu anlatırken kullandığı bir deyim dikkatimizi çekti: "Transatlantik bölgesi dışındaki küresel müttefik adaylarımız..." NATO'nun ana karargahı Brüksel'de olduğuna ve orada görevli üst düzey temsilcilerin ve komutanların hiç de azımsanmayacak bölümü toplantıları izlediğine göre, bu bilmeceyi çözmek için daha uygun fırsat ya da mekan bulamazdık.Epey uğraştık ama sentez yapmaya yeterli bilgiye ulaştık. Özetle şöyle: NATO: Dünya jandarmasıNATO harekat alanı ve planını yeniliyor. Bir başka deyişle görev tanımını değiştiriyor. Bu amaçla bünyesinde Transformasyon Komutanlığı oluşturdu. Öylesine stratejik bir önem yüklendi ki bu yeni birime, NATO'nun can damarı Operasyon Komutanlığı ile eş değerde konuma getirildi.Transformasyon Komutanlığı'nın başında Amerikalı bir orgeneral var. Ve o asker ABD Silahlı Kuvvetleri bünyesinde kurulan Transformasyon Komutanlığı'nın da başında! Bu ne demek? Cevap: NATO'yu ABD kendi stratejik vizyonuna göre yeniden yapılandırıyor. Sorulara devam edelim. Peki bu yeni vizyon hangi temele oturtuluyor? Cevap: Asimetrik tehditler, yani terör bir yana bırakılırsa, yakın geleceğin yeni çatışma alanları belirleniyor. Bir soru daha: Yeni çatışma alanları olarak nereleri düşünülüyor? Cevap: Orta Asya ama özellikle de Pasifik. Coğrafi veya jeostratejik sınırları böyle çizilen bölgede "düşman" adaylarını tahmin etmek güç değil: Rusya, Hindistan ve onlardan da önce, onlardan da olası, onlardan da önemli veya tehlikeli Çin! Önümüzdeki sonbaharda Baltık kıyısındaki Riga'da yapılacak NATO zirvesini şimdiden not edin. "Dönüşüm planları"nın ilk somut yansımasını orada göreceksiniz: Gürcistan, Ukrayna, İsveç ve Finlandiya'ya üyelik perspektifi Riga'da verilecek. Hepsi de Rusya'yı çevreleyen veya kuşatan ülkeler. Bitmedi; ayrıca Japonya, Güney Kore, Avustralya ve Yeni Zelanda ile "İmtiyazlı askeri ilişkiler" kurulması kararı da orada alınacak. Onlar da Çin'i kuşatıyor veya Pekin'e ulaşma menzilinde yer alıyor. (Aslında İran'la nükleer krizin ardında da Çin'le olası hesaplaşmanın kodları gizli.) Yeni vizyona tek köstek Fransa'dan geliyor: "NATO dünyanın jandarması mı olacak?" ABD şimdilik Paris'i yatıştırmaya çalışıyor ama Brüksel'de konuyu yakından izleyen tüm uzmanlar ve gözlemciler aynı görüşte: NATO askeri misyonuna siyasal görev de eklemeye hazırlanıyor.Erdal Şafak/ Sabah