Amsterdam'da ezan tartışması

İBRAHİM E. YIĞ / İSTANBUL

Hollanda'da 1980'li yıllarda hayata geçirilen yasal düzenleme ile ibadet ve cenaze töreni gibi etkinlikler sırasında, kilise çanlarının yanı sıra, diğer dinlerin de kendi inancına göre çağrı yapmasına izin verildi. Hollanda Anayasası da, herkesin dini inancını özgürce yaşamasını güvence altına alıyor.
Bu düzenlemeler kapsamında, Amsterdam'daki Blauwe Moskee, kentte ilk kez hoparlörden ezan okunması için harekete geçti. Ancak bu talep, Hollanda siyasetinde tartışma yarattı. Aşırı sağ partilerin yanı sıra, Yeşil Sol Parti'li Belediye Başkanı Femke Halsema da karşı çıkıyor.
Halsema'ya göre "Allahu ekber" kelimesi ile başlayan ezan, "bir çok insan için şiddet çağrıştırıyor." Halsema geçen haftaki belediye meclisi toplantısında, "Bu inkar edilemez ve bunu istemiyorum" ifadelerini kullanmıştı. Aşırı sağcı Özgürlük Partisi (PVV) ve Demokratik Forum Partisi (FvD), ezanın yasaklanmasını istiyor.
Toplumcu Reform Partisi (SGP) de, hoparlörden okunacak ezanın, bir çok Hollandalı için rahatsızlık vereceğini savunuyor. Hollanda Faslı Camiler Konseyi Başkanı Said Bouarraou ise kamu yayıncısı NOS'a yaptığı açıklamada, Müslüman genç kuşağın, özgürlüklerin ve temel hakların daha fazla farkında olduğunu belirterek, talebin buradan doğduğunu söyledi.

Hollandaca yapılsın önerisi

Blauwe Moskee Başkanı Yassin Elforkani "Allahu ekber" kelimesinin, bazı insanlarda yarattığı olumsuz çağrışımı normalleştirmek istediklerini söyledi. Belediye Başkanı Halsema, "normalleşme" için camilerde ibadetin Hollandaca yapılmasını önerdi. Ancak cami yönetimlerine göre bu mümkün değil.
İbadet Arapça yapılacak. Hollanda Televizyonu'na göre yasalar gereği, belediyenin bunu yasaklama yetkisi yok. Sadece ezan süresi ve ses yüksekliği konusunda bazı kısıtlamalar getirilebilir. Halsema'ya göre, anayasada çan ve ezan sesi arasında bir ayrım yapılmadığı için, ezan sesine uygulanacak ses kısıtlaması, kilise çanlarını da doğrudan etkileyecek. Bu nedenle, dini özgürlükler kapsamında herhangi bir kısıtlamaya gidilmeyecek.
Amsterdam'da ilk olsa da, Hollanda'nın Lahey, Leiden, Tiel ve Almelo gibi diğer bazı kentlerinde, cuma namazları öncesi ezanın hoparlörden okunmasına izin veriliyor. Hollanda'da Türkiye, Fas, Endonezya ve diğer ülkelerden gelen Müslüman topluluklara ait 500 civarında cami bulunuyor. Bunlardan yaklaşık 40'ında Cuma günleri ezanın hoparlörden okunmasına izin verildiği belirtiliyor.