Vatandaş yardıma muhtaç

EYÜP KABİL / DETAY HABER

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nın verilerine göre, Türkiye'de 5.9 milyon hane sosyal yardımla ayakta kalmaya çalışıyor. 11 milyon vatandaşımız da gıda yardımları sayesinde karnını doyuruyor.

Fahiş elektrik faturalarının altında ezilen 2 milyona yakın hane ise 2021 yılında elektrik tüketim desteği almak zorunda kaldı.

Türkiye'nin içinde bulunduğu ekonomik darboğazı ortaya koyan veri, "Yoksullukla Mücadele ve Sosyal Yardımlaşma" sayıları ile ortaya konuldu. Elektrik Tüketim Desteği'nden sosyal yardım almaya hak kazanan hanelerin yararlanabildiğini belirten bakanlık, yardım programı kapsamında 1-2 kişilik hanelere aylık 75 kWh, 3 kişilik hanelere aylık 100 kWh, 4 kişilik hanelere aylık 125 kWh, 5 veya daha fazla kişilik hanelere de aylık 150 kWh karşılığı TL olarak ödeme yapıldığını bildirildi.

Öte yandan enerji faturalarının toplam yükü 2021 yılına göre 2022'de iki kat arttı. Elektrik faturalarında indirim yapıldığının söylenmesine karşın 2021'de bin 60 TL olan fatura yükü, 2022'de 2 bin 75 TL'ye çıktı.

2022 yılında memurlara yüzde 30, asgari ücretlilere yüzde 50 oranında zam yapılırken enerji faturalarının yükü ise neredeyse yüzde 100 oranında artış gösterdi. 2021'in Mart ayında 190 TL gelen fatura, Aralık 2021'de 220 TL olarak vatandaşa yansıdı. Son olarak indirim diye lanse edilen 240 kilovatsaat tüketimin faturası ise 310 TL'ye yükseldi.

Akaryakıt zamları da bel büktü

Akaryakıta peşpeşe gelen zamlar da vatandaşın belini büken bir başka unsur. Petrol Ürünleri İşverenleri Sendikası (PÜİS) Ankara Bölge Başkanı ve akaryakıt istasyonu İşletmecisi Cem Cantekin, akaryakıta gelen zamlarla birlikte vatandaşın aracını park ettiğini ve mümkün olduğunca az kullandığını belirtti.

Çok sayıda akaryakıt istasyonunun kapanmak üzere olduğunu söyleyen Cantekin, "Motorinin fiyatında geçen sene Mart ayına göre yüzde 230 artış yaşandı. Maliyetlerimiz yüzde 100 arttı. Elektrik faturalarımız yüzde 130 arttı. Geçen seneye göre her 1 litre akaryakıttan, yüzde 60 zarar ediyoruz. Vatandaş da aracını park etti, garaja çekti, artık daha az kullanıyor" dedi.

Cantekin şunları söyledi: "Piyasada, satılan her litre akaryakıttan biz bayilerin ciddi paralar kazandığı gibi bir algı var. Ama tüketici ne kadar mağduriyet yaşıyorsa ondan daha fazla biz sıkıntı yaşıyoruz.

Geçen seneki kâr marjımızla, bu seneki kâr marjımızı karşılaştırınca yaklaşık her bir litre akaryakıttan, yüzde 60 zarar ediyoruz. Tüketicimiz de aynı şekilde bir mağduriyet yaşıyor. Otobüs, dolmuş, taksi müşterilerimiz de 'Biz de para kazanamıyoruz' diyor.

Şu anda durumumuz sürdürülebilir değil. Zaten istasyonlarını kapatan bayiler oldu. Uzun vadede baktığımızda daha çok kapatan istasyon olacak. İstasyonlarımızı kapatmamız, ışıkların sönmesi, tanklarda yakıt kalmaması, domino etkisi yaratır. Personel işsiz kalır. Devletimizin topladığı vergilerde düşme olur. Bankalara ve dağıtım firmalarına olan taahhütlerimizi yerine getiremeyiz. Ciddi bir kaos olur."

Tarımsal girdilerde rekor enflasyon

Diğer yandan tarımsal girdi fiyat endeksi hem aylık hem de yıllık bazda endeks tarihinin rekor seviyesine yükseldi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Tarımsal girdi fiyat endeksi (Tarım-GFE) Ocak 2022 verilerini yayınladı.

Buna göre, Tarımsal girdi fiyat endeksi (Tarım-GFE) Ocak'ta aylık bazda yüzde 10.12 artarken, yıllık bazda ise yüzde 57.26'ya yükseldi. Böylece, Tarım-GFE, hem aylık hem de yıllık bazda endeks tarihinin rekorunu kırdı.

Endeks, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 10.12 artış gösterirken, on iki aylık ortalamalara göre yüzde 31.35 artış gerçekleşti.

Ana gruplarda bir önceki aya göre tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmet endeksinde yüzde 6.99, tarımda kullanılan mal ve hizmet endeksinde yüzde 10.57 artış gerçekleşti.

Bir önceki yılın aynı ayına göre göre tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmet endeksinde yüzde 36.10, tarımda kullanılan mal ve hizmet endeksinde yüzde 60.78 artış gerçekleşti. Yıllık artışın yüksek olduğu alt gruplar sırasıyla, yüzde 153.34 ile gübre ve toprak geliştiriciler ve yüzde 101.14 ile enerji ve yağlar oldu. Buna karşılık, yıllık artışın düşük olduğu alt gruplar ise sırasıyla, yüzde 9.40 ile tohum ve dikim materyali ve yüzde 16.34 ile malzemeler oldu.

Pazarda kredi kartıyla yumurta satılıyor

Parasız kalan ve geçim sıkıntısı yaşayan vatandaş karnını doyurabilmek için haliyle kredi kartlarına sarılıyor. Pazarlarda görmeye hiç alışık olmadığımız kredi kartıyla satış dönemi de artık başladı.

Tekstil, çanta ve ayakkabı gibi ürünleri satan pazarcılar kredi kartı kullanıyorlardı fakat temel gıda malzemelerinde böyle bir uygulama yoktu. Semt pazarlarında yumurta satan bir esnaf yükselen fiyatlar nedeniyle pos cihazı aldı.

Semt pazarlarında yumurta satarak geçimini sağlayan Muhittin Çınar, satış yapabilmek için pos cihazı aldı. Çınar, son aylarda yükselen fiyatlardan dolayı yumurta almakta güçlük çeken müşterilerine kredi kartı seçeneği sunarak satışlarını artırmayı hedefliyor.

Kredi kartı ile pazarda yumurta sattığını görenlerin şaşırdığını belirten Çınar, "Müşterilerimiz marketlerde bunun avantaj olduğunu söylüyordu. Ben de zaten vergi ödediğim için böyle bir uygulama başlatmayı düşündüm. Şaşıran çok. 'Yumurtayı pazardan kredi kartıyla mı alacağız?' diyen de çok. Semtine göre kredi kartı kullanan sayısı da artıyor" dedi.