Sudan'daki Türk yatırımlarının akıbeti belirsiz

Sevakin Adası'nın Türkiye'ye tahsis edildiği, Türk askerinin görevlendirildiği, en az 600 milyon dolarlık Türk yatırımlarının olduğu Sudan, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı'nın (TİKA) en fazla yardım ettiği 5. az gelişmiş ülke konumunda.

Ömer el Beşir'i deviren Savunma Bakanı Orgeneral Avad Muhammed Ahmed bin Avf, Ankara'nın meşru kabul etmediği Mısır'daki darbeci cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi'nin Kahire'deki askeri okuldan sınıf arkadaşıydı.

Ankara ile yakın ilişkileri olan Ömer el Beşir'in devrilmesinin üzerinden birkaç gün geçmeden, bu kez Avf istifa etti. Son olaylar ve yönetimde yaşanan bu değişimler, Sudan'daki ticari yatırımları son yıllarda artan ve hatta ülkeye bir askeri yerleşke de inşa eden Türkiye'nin de dikkatlerini ülkeye çevirdi.

2011'de Güney Sudan'ın ayrılmasının ardından Sudan, petrolünün yüzde 75'ini kaybetmişti. Bu sebeple ihracat gelirlerinin de yüzde 90'ını kaybedince, dış ülkelerden yatırımcı arayışına girdi. 

Sudan'daki en büyük yatırımcı ülke ve en büyük ticaret ortağı Çin. Ülkenin toplam ihracatı 2016'da 3.7 milyar dolardı, ithalatı ise 9.3 milyar dolar. İthalatın yaklaşık yüzde 5'i Türkiye'den yapılıyor. Türkiye Dışişleri Bakanlığı verilerine göre Sudan'da 300 milyonu doğrudan, 300 milyonu da müteahhitlik işleri olmak üzere 600 milyon doların üzerinde Türk yatırımı var. Ülkedeki Türk firmaları demir-çelik, çimento, deri, mermercilik, mobilyacılık, şehirlerarası otobüs taşımacılığı gibi alanlarda çalışıyor.

Ticaret Bakanlığı verilerine göre 2017 yılı sonu itibarıyla Türkiye'de 212 Sudan sermayeli şirket faaliyet gösteriyor. Bunların tümü, büyük yatırım kategorisine girmeyen küçük ölçekli girişimler. 2005'te Türkiye'nin başlattığı Afrika açılımı kapsamında Sudan ile yakın ilişkiler geliştiren Ankara, birçok alanda Hartum'la işbirliği yapıyor. Ticaret Bakanlığı'nın verilerine göre Türkiye ile Sudan arasındaki ikili ticaret hacmi 2017'de 481.4 milyon dolardı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Aralık 2017'de yaptığı Sudan gezisinde, "Türkiye ile Sudan arasında yaklaşık 500 milyon dolar olan ticaret hacmi yetersiz, kısa vadede 1.2 milyar dolarlık hacme ulaşılacak ancak hedef 10 milyar dolardır" demişti.

Türkiye'nin Sudan'dan yaptığı ithalatta en önemli ürünlerin başında tohum, meyve, saman ve kaba yem, pamuk, susam, şeker, deri, altın, inci ve kıymetli metaller geliyor. Son 5 yılda ithalatta en büyük artış ise, yüzde 279 oranıyla işlenmemiş altında görüldü.

TİKA'nın en az gelişmiş ülkeler kategorisinde en fazla yardım ettiği ülke 60.6 milyon dolarla Somali. Somali'yi 36.5 milyon dolarla Afganistan, 10 milyon dolarla Yemen, 9.6 milyon dolarla da Nijer takip ediyor. Sudan, 7 milyon dolar değerindeki yardımlarla 5. sırada.

HABER MERKEZİ