Ormanda üretimi artırma olanakları -1-

Ormancılığımızın bir amacı da ormanda üretimi artırma yollarını bulup, bunlardan yararlanmaktır. Doğal yasalara bağlı olan üretim etkenleri (faktörleri) yardımıyla, ormanda üretim doğal olarak kendiliğinden oluşmaktadır. Ancak ormancı, doğal yasalara uyarak ve ekonomik hareket ederek, üretimi bir miktar daha arttırma ve amacı doğrultusunda yönlendirme olanaklarına da sahiptir. Kolaylık ve etkenlik durumuna göre, bu olanaklar şöyle sıralanabilir; Üretim ve yararlanmayı düzenlemek, Ormanı korumak, Meşcere kuruluşunu onarmak, Ortamın verim gücünü arttırmak, Ağaç soyunu ıslah etmek ve Sosyo-ekonomik konumu iyileştirmek. Şimdi bunları teker teker açıklayalım. 

Üretim ve yararlanmayı düzenlemek (planlamak)

Yetersiz malların miktarını veya yararlılığını arttırmak için, harcanan emeklerin tümüne üretim dendiğini biliyoruz. Ancak üretimin gerçekleştirilebilmesi için, gerekli bazı girdilere ihtiyaç vardır. Bunlar; emek, toprak, doğal kaynaklar, sermaye, girişim, teknik bilgi, örgütlenme gibi üretim faktörleridir. Üretimin başarısı ise, bu faktörleri gerektiği kadar bir araya getirerek, üretimin miktar-kalite-zaman-maliyet açılarından en iyi bir şekilde gerçekleştirilmesiyle ölçülür. Üretimin en iyi şekilde gerçekleşmesi için de iyi bir üretim planlaması (düzenlenmesi) ve yönetimine gerek vardır. Bu nedenle, ormancılıkta üretim planlaması çok önemli olmaktadır. Burada planlamanın, üretimin değer ve miktarında nasıl bir arttırıcı etkiye sahip olduğu üzerinde durulacaktır.

Planlama: Belli bir amaca ulaşmak için, gelecekte yapılacak işleri belirlemeye planlama diyoruz. Planlama yapmak için, bugünkü ekonomik duruma bakarak, geleceğe dönük bir amaç ile bizi bu amaca ulaştıracak yollar ve seçenekler belirlenir. Daha sonra, bu yol ve seçeneklerden en uygun olanları seçilir. Yol ve seçeneklerin sayısını arttırmak için, önceden bölgeler itibariyle, memlekette arazi ve toprak sınıflaması ile ormancılık sektörünün planlanmış (kalkınma planları, bölgesel ormancılık planları gibi) olması gerekir. Aynı zamanda, orman işletmeleri ve havzalarının bir bütün olarak ve ayrıca, havza ve meşcerelerde üretim ve yararlanmanın da özel olarak planlanmış (amenajman planı gibi) olması zorunludur. Yol ve seçeneklerin seçiminde karar verirken, zorunluluk derecesi, ekonomik başarı, sosyal fayda, kapital isteği, işgücü talebi ve istihdam, arz-talep ve gelir-gider dengeleri, risk ve belirsizlik konularına çok dikkat edilmesi gerekir. Üretimin miktar ve değerini arttırıcı etki eden, özellikle zorunluluk derecesi, ekonomik başarı, sosyal fayda ve gelir-gider dengesi konularında çok daha fazla titiz davranılması önerilmektedir.

Arz-Talep Dengelemesi: Bir arazi işletmesi olan ormanın verim gücü sınırlıdır. Ormandan gücünün üstünde faydalanmak, ormanın yok olmasına neden olur. Orman toprağının tarım, mera, yayla, yerleşme yeri gibi nedenlerle aşırı kullanılması da orman alanını daraltır. Orman ürünlerine olan talebin karşılanamaması halinde ise, usulsüz ve kaçak yararlanmalar sonucu da orman yıkımı söz konusu olabilmektedir. Ormanın yok olmaması, orman toprağının daraltılmaması ve ormanın bir yıkıma uğratılmaması için, orman ürünlerinde arz-talep dengelemesini sağlamak, çok önemli olmaktadır. Arz-talep dengelemesi, dar bir bölgede kısa bir süre için, pazarlamanın planlanması ile sağlanabilir. Ancak uzun bir dönemde, talebin fazla olduğu yerlerde yüksek bir teknoloji kullanmak, yeni orman yetiştirmek ve girilemeyen orman alanlarını işletmeye açmak gerekmektedir. Böylece üretimin miktar ve değeri arttırılarak, talep açığı kapatılabilir.

Arz-talep dengelemesi, meşcerelerin üretim gücünü, pazarlama olanaklarını, pazarların ürün ve hizmete olan ihtiyaçlarını bilmek ve uzun dönem içindeki değişmeleri tahmin etmekle mümkün olabilir. Ancak bu bilgileri ayrıntılı ve geçekçi bir şekilde saptamak da kolay değildir. Yine de bir orman bölgesinin doğal-sosyal ve ekonomik koşullarından ve orman teşkilatının yaptığı orman envanter çalışmalarından yararlanıp, arz-talep durumu hakkında yeterli bilgiyi edinmek ve bu dengelemeyi sağlamak mümkün görülmektedir.  Ormanlarımızın bozuk ve dağınık, pazarlarımızın çok sayıda ve küçük ve bazı yerlerde orman hizmetlerinin vazgeçilemez olması nedeniyle, memleketimizde uzun dönemli arz-talep dengelemesine büyük ihtiyaç vardır. Bu ihtiyacın giderilmesinde, görev ve sorumluluk orman teşkilatımızdadır.