Kriz tetikçisi olan sıcak para trafiği % 100 arttı

Yabancıların tahvil, bono ve hisse senedi almak için bu yılın ilk dokuz aylık döneminde Türkiye'ye getirdikleri tutar 36.5 milyar dolara ulaşırken, çıkardıkları para da 28 milyar dolar oldu Sıcak para olarak da nitelendirilen ve ani çıkışında Türkiye ekonomisinde sarsıntılar oluşturan yabancıların Türkiye'deki menkul kıymet alım satım trafiği yüzde 100'den fazla hızlandı. Yabancı yatırımcıların bu yılın ilk dokuz aylık döneminde Türkiye'ye hisse senedi, Devlet tahvili ve Hazine bonosu almak üzere getirdiği döviz 36.4 milyar dolarla, söz konusu kağıtları satarak ya da vadesinde tahsil ederek çıkardıkları döviz de 28 milyar dolarla rekor kırdı. Merkez Bankası verilerine göre, yabancıların bu yıl ocak-eylül döneminde Türkiye'ye hisse senedi ve iç borçlanma kağıdı almak üzere getirdikleri tutar geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 112 oranında artarak 36 milyar 461 milyon dolara kadar yükseldi. İlk dokuz ayda bu amaçla gelen tutar geçen yılın tümündeki 26.1 milyar doların 10 milyar dolardan fazla üzerine çıktı. 2004 yılının ilk dokuz ayında ise menkul kıymet alımı için Türkiye'ye giriş yapan tutar 17 milyar düzeyinde gerçekleşmişti. Yabancıların, Türkiye'deki menkul kıymetlerini satarak ya da vadesinde tahsil ederek çıkardıkları tutar da yine yüzde 113 oranında artarak 28 milyar 3 milyon dolar olarak gerçekleşti. Geçen yılın ilk dokuz ayında 13.1 milyar dolar olan bu tutar yılın tümünde ise 18.7 milyar dolar olmuştu. Menkul kıymetlere yönelik olarak yaşanan hızlı giriş- çıkış, bu yolla Türkiye'ye gelen net sermaye miktarını da yüzde 108 oranında artırdı. Geçen yıl ocak-eylül döneminde 4.1 milyar dolar olan yabancıların menkul kıymet alımıyla Türkiye'ye getirdikleri net tutar bu yıl 8.5 milyar dolara kadar çıktı. İlk dokuz aydaki net giriş geçen yılın tümündeki 7.5 milyar doları da aştı.Son dört yılda 19.3 milyar dolar net giriş2001 krizi ve ondan önceki üç yıllık dönemde yabancıların Türkiye'deki menkul kıymet alım satımları net 12 milyar dolarlık döviz çıkışıyla sonuçlanmıştı. Bu yıllar da Türkiye ekonomisi söz konusu çıkışlar yüzünden önemli krizlerle karşı karşıya kalmıştı. 1998 yılında 4.5 milyar dolarlık net çıkış, 1999 yılında 968 milyon dolarlık net giriş kaydedilirken, krizlerin etkisiyle 2000 yılında Türkiye 4.6 milyar dolarlık, 2001 yılında da 3.8 milyar dolarlık portföy yatırımı kaçışıyla karşı karşıya kalmıştı.  Krizden sonra Türkiye'ye yabancı portföy yatırımı girişi 2002 yılındaki 913 milyon dolarlık net girişle başlamıştı. Bu tutar 2003 yılında 2.5 milyar dolar, 2004 yılında ise 7.5 milyar dolar oldu. 2002 yılı başından bu yıl eylül sonuna kadar olan yaklaşık dört yıllık dönemde yabancıların Türkiye'ye portföy yatırımı amacıyla getirdikleri döviz 82.3 milyar, çıkardıkları döviz de 63 milyar dolar oldu.