Irak ekonomisi ABD işgaliyle enkaza döndü

Dünyanın en zengin 2. petrol rezervine sahip Irak'ta ekonomi tam anlamıyla enkaza dönmüş durumda. 30 milyon nüfuslu ülkede kayıtlı işsiz sayısı 1.5 milyon. Petrol gelirlerinin yüzde 80'i maaşlara harcanıyor.

 

Irak, yatırımcıların ilgisini çeken başlıca Ortadoğu ülkelerinden biri. Ancak hala güvenlik riskinin olması, yatırımcıları caydırıyor. Irak'ın ekonomisi de bu yüzden toparlanmakta güçlük çekiyor.  Uzmanlar, Irak'ın ekonomik durumu konusunda hemfikir: Petrol zengini topraklarda ekonomi tam anlamıyla bir enkaza dönüşmüş durumda. Saddam Hüseyin rejiminin ardında bıraktığı miras, 30 yıl içinde yaşanan dört savaş ve Batılı ülkelerin 13 yıl boyunca uyguladığı yaptırımlar, Irak ekonomisini derinden sarstı. Irak Girişimciler Birliği Yönetim Kurulu üyelerinden işadamı Muhammed Şeker El Deleymi ülkenin ekonomik durumunu şöyle özetliyor: "Ekonomi sadece birkaç alanda işliyor. Ancak öncelikle sanayi sektörü ABD'nn işgalinden sonra tamamen harap oldu."

Elektrik üretilemiyorIrak ekonomisinin gördüğü ağır zarar ilk bakışta kendini gösteriyor. Örneğin savaştan sonra yeterli elektrik üretilememesi yüzünden ülkedeki işletmeler tam kapasite çalışamıyor.Ayrıca çok sayıda devlet işletmesi de hatalı ideolojik planlamalar nedeniyle ne üretime geçebiliyor, ne de rekabet gücü kazanabiliyor. Devlet işletmelerinin hatalı yapılanmaları nedeniyle özelleştirilmesi de zor görünüyor. Yatırımcı, üretim için sadece 600 kişilik istihdam gerektiren bir devlet işletmesini 3 bin çalışanı ile birlikte devralmaya yanaşmıyor.

İşsizlik artıyorÜlkede yatırım yapılmadığı için işsizlik her geçen gün artıyor. Almanya'nın Köln kentinde yaşayan Iraklı ekonomi uzmanı Dr. Said El Hayali şunları söylüyor: "İşsiz sayısını rakamlarla ifade edersek? Çalışma Bakanlığı'nın verilerine göre, Irak'ta kayıtlı 1,5 milyon kişi işsizin bulunduğundan söz ediliyor? "El Hayali, kayıt dışı rakamlar eklendiğinde ise Irak'taki işsiz sayısının daha yüksek olduğunu vurguluyor. Ülkede ekonomik duruma paralel yoksukluk da tırmanıyor. Iraklı işadamı Muhammed Şeker El Deleymi, bu konada şu bilgileri verdi: "Irak halkının yüzde 23'ünün yoksulluk sınırının altında yaşadığına işaret etmek isterim. Bunun anlamı şu: Bu insanlar, ayda 60 dolardan az para kazanıyor."

Petrol gelirleriOysa Irak zengin petrol kaynaklarına sahip. Ancak ekonomisini tek başına finanse edebilecek güce sahip olmayan Irak'a yatırım yapılmadığı için petrol gelirleri düşüyor. Petrol gelirlerinin yüzde 80'ni ordu ya da emniyet gibi devlet kurumlarında çalışanların maaşlarına gidiyor. Yaklaşık yüzde 20'si de ekonomik girişimlere ayrılmış durumda. Çıkış turizm ve inşaattaDolarla ifade etmek gerekirse; toplam 58 milyar Amerikan Doları olan Irak bütçesinin sadece 21 milyar doları yeniden imar planlarına aktarılıyor. Irak ekonomisinin 2003 yılından bu yana yüzünü güldüren, din turizmi ve inşaat sektöründeki gelişmeler oldu. Saddam Hüseyin'in devrilmesinden bu yana milyonlarca kişi, Şiilerin kutsal mekanlarının bulunduğu Kerbala ve Necef kentlerine akın etti. Kerbela ve Necef kentlerinde yeni inşa edilen 500 otelle birlikte Irak genelinde yapılan yeni konutlar istihdamı destekledi. Zira Irak'ta savaş sırasında yıkılan binaların yerine  hala yenileri inşa ediliyor. Irak yönetiminin umudu petrol gelirlerinde. Irak yönetimi, önümüzdeki beş yıl içinde petrol üretimini artırmayı planlıyor, ancak ekonomi uzmanlarına göre Irak'ın kendi ayakları üzerinde durabilmesi için en az 20 yıllık barış sürecine ihtiyacı var.