İmam Bakır'ın İslam ile imanı birbirinden ayıran görüşleri

Her halife hilafet makamının esasen Ehl-i Beyt soyuna ait olduğunu biliyordu. İmamları öldürme planları da, ele geçirdikleri bu makamı kaybetme korkusundandı. Her halife aynı zamanda Ehl-i Beyt soyunun Resûlullah'ın "oğlum" dediği İmam Hüseyin'den geldiğini de biliyor ve onların sahip oldukları ilim karşısında eziliyordu. İmametin bir işareti de, bir imamdan diğerine geçen ilimdir. Hz. Resûlullah ümmidir. O'nun soyundan gelen imamlar da hiçbir eğitim almadan tüm ilimlere vâkıftırlar. Hilafete oturanlar bu ilim karşısında acizdirler. İmam Bâkır'ın (a.s.) İslam ile imanı birbirinden ayıran görüşleri de bu büyük ilmin bir neticesidir. Humran b. A'yen şöyle rivayet etmiştir: Ebu Ca'fer'in (Muhammed Bâkır) şöyle dediğini duydum: "İman kalpte yerleşen inançtır, kulu Allah'a yöneltir. Allah'a itaat etmek ve emrine teslim olma şeklindeki amel onu doğrular. İslam, zahirî söz ve fiillerden ibarettir. İnsanlar bütün grupları ile bu zahirî durum üzeredirler. Onunla bir kişinin kanı dokunulmazlık kazanır, onunla miraslar paylaştırılır. Müslüman bir kadınla evlenmek caiz olur. Toplum namaz, zekat, oruç ve hac üzerinde ittifak ettiler. Bununla küfürden çıkıp, imana girdiler. İslam imana ortak değildir, buna karşılık iman İslam'a ortaktır. Bu ikisi söz ve fiilde birleşirler. Tıpkı Kâbe'nin mescidde olması, buna karşılık mescidin Kâbe'de olmaması gibi. Tıpkı bunun gibi, iman İslam'a ortaktır ama İslam imana ortak değildir. Nitekim Allah Azze ve Celle şöyle buyurmuştur: 'Arabiler inandık dediler. De ki: Siz iman etmediniz ama İslam olduk deyin. Henüz iman kalplerinize girmedi.' (Hucurat, 14). Bu hususta Allah'ın sözü en doğru kanıttır." Dedim ki: "Acaba faziletler, hükümler, hadler ve benzeri hususlarda mü'minin müslime bir üstünlüğü var mıdır?" İmam (a.s.) şöyle buyurdu: "Hayır. Bu hususta iman ve İslam birdir. Ancak, işlenen ameller ve Allah'a sunulan kurbanlar bakımından mü'min müslümandan üstündür."  Dedim ki: "Allah Azze ve Celle, 'Bir iyilik getirirse, ona bu iyiliğin on misli ödül verilir' (En'am, 160) dememiş midir? Ben bu ayete dayanarak Müslüman olanların da namaz, oruç, zekat ve hac noktasında mü'minle birleştiklerini sanıyordum." Buyurdu ki: "Allah Azze ve Celle şöyle buyurmamış mıdır: 'Ona karşılığını kat kat fazla verir' (Bakara, 245). Buna göre Allah, mü'minlerin işlediği her bir iyiliğin karşılığını yetmiş kat fazlasıyla verir. İşte mü'minin üstünlüğü budur. Allah Azze ve Celle, onun imanının sıhhatinin oranınca iyiliklerini kat be kat arttırır. Ve mü'minlere dilediği hayırlarda bulunur." Dedim ki: "Sence İslam'a giren bir kimse imana da girmiş olmaz mı?" "Hayır, fakat o artık imana eklemlenmiş ve küfür kapsamından çıkmıştır. Sana bir örnek vereceğim ki, bu örnek sayesinde imanın İslam'dan üstünlüğünü anlayacksın. Düşün bir kere? Bir adamı Mescid-i Haram'ı gördüğünde, onun Kâbe'nin içini de gördüğüne şahitlik eder misin?" "Böyle br şahitlikte bulunmam bana caiz değildir." Buyurdu ki: "Peki, söyle bakalım, bir adamı Kâbe'nin içinde görsen, onun Mescid-i Haram'da olduğuna şahitlik eder misin? "Evet" dedim. "Bu nasıl olur?" buyurdu. Dedim ki: "Çünkü o, Mescid-i Haram'a girmeden Kâbe'ye giremez." Buyurdu ki: "Doğru söyledin ve güzel bir açıklama yaptın. İşte iman ile İslam arasındaki münasebet de böyledir." (Usûl-i Kâfî, Kuleynî, c.2, s.60-61).