Gelibolu zaferi Meclis-i Mebusan'da

Enver Paşa 9 Ocak 1916'da düşmanın Gelibolu Yarımadasından çekildiğini öğrenir. 10 Ocak 1916 günü Ayan Meclisinde, daha sonrada Meclis-i Mebus anda düşmanın bir gün önceki çekilmesi olayı ile ilgili bilgi verir: ""Cümlemizin malum olduğu gibi 18 Marttan beri devam ede gelen Gelibolu Yarımadası Meydan muharebesi sona erdi? Hatırımda kaldığı üzere, daha ilk zamanlarda söylediğim düşünceye uyan bu muharebenin bu suretle bitişi hakikaten Şevketmeab efendimizin bana tevdi etmiş olduğu kuvvetleri Hüsn-ü istimal (güzel kullanmak) etmekte olduğuma ve bundan sonra daha büyük bir emniyetle hüsn-ü istimal edeceğime dair bende büyük bir kanaat hasıl  etmiştir? Enver Paşa bundan sonra genel savaşın ve Çanakkale vuruşmalarının, Anafartalar olayı dahil türlü safhalarını anlatır? Sırbistan'ın ezilmesini ve Bulgaristan ile bağlaşması üzerine şunları der: Bu suretle yolun açılmasını sağladık, fakat bundan sonra müsellem olarak da bir ordumuzu kazanmış olduk. Çünkü harp insanı her şeyi düşünmeye sevk eder. İhtiyatlı davranmak için Bulgar'lara karşı bir ordu bulundurmak zorundaydık. Onların yanımızda harbe girmesi bize bir ordu kazandırdı. Yolun böyle açıldığını gören İngiliz ve Fransızlar(Yani Berlin-Viyana-Belgrat-Sofya-İstanbul Yolu) evvela açılmazdan önce Sırbistan'a yardım etmeğe çalıştılar. Fakat her iki yerde de iş görmek zordu. Selaniğe çıkmış bulunduklarından Sırbistan'a yardım etmeğe çalıştılar. Yalnız Sırp Ordusu ile birleşemediler. İngilizler bu iki işten birini terke mecbur idiler. Ya Çanakkale'de kalacaklardı veyahut Selanik'ten vazgeçeceklerdi: Halbuki Çanakkale'de kalmaları mümkün değildi?? Bizim piyademiz onlardan üstün idi. Yol açılınca en büyük noksanımız olan askeri araç ve gereçler ikmal edilecek ve binaenaleyh artık denize dökülmekten başka çare kalmayacaktı. Bu nedenle Gelibolu yarımadasını yenilmiş olarak terk etmeye mecbur oldular. Yalnız hakikaten İngilizlere bir cihetten hak vermek lazım gelir ki, bu çekilme hususunda Cenab-ı Hak kendilerine yardımcı oldu? Herhalde bu çekilmeleri, mecburi bir geri çekilmedir Dediğimiz gibi biz cephanemizi tamamıyla alıp öyle taarruz etmek istiyorduk. Fakat biz taarruz icra etmeden kendileri daha evvel davrandılar. İşte meclisin ilk küşadında söylediklerimi -Cenab-ı Hakka hamlederim ki- zaman tedricen tasdik ediyor? Şimdiki halde Bulgar, Avusturya ve Almanya orduları ile doğrudan doğruya irtibatta bulunabildiğimiz ve bu suretle ordumuz daha mükemmel bir hale geldiği için o zaman söylediğim hususatı bu defa daha kat'i bir emniyetle tekrar eder ve inayet-i Hakla harp nihayetlenmeden evvel düşmanlarımızı yalnız hudutlardan çıkarmak değil, belki düşmanlarımız tarafından bizde gasp edilmiş olan toprakları anların pis ayakları ile çiğnenmekten men etmek iktidarında bulunacağız. Yalnız burada bir şeyi tekrar etmek isterim. Bize bu suretle alnı açık olarak söz söylemek fırsatını veren ve memleketi bu günkü bulunduğu hal-i masuniyette bulunan hudutlarımızda yatan şehitlerimizin ruhuna fatiha?Sırp seferi İngilizler için hakikaten bir kaçamak yolu oldu. Sırplara yardım edelim dediler. Çanakkale'yi tahliye ettiler?Sırp ordusu mağlup oldu.İngilizler geri çekildiler?Bir taraftan Selanik ile meşgul olmak bir taraftan burada kalmak kendileri için akim olduğunu pek ala biliyorlardı.Berlin-İstanbul yolu açıldığı için daha büyük toplarımız da gelecek ve neticede denize döküleceklerdi. Bu mütalaa onlarda da varit olmuş ki çekilmeye başladılar. Fakat ne zaman çekileceklerini tahmin edemiyorduk? Arıburnu'ndaki 250000 kişilik bir ordunun bir gecede çekilmesi tasavvur edilemez? Böyle olduğu halde İngilizler farkına varılmaksızın çekilmeye muvaffak oldukları içine kadar iftihar etseler yeri vardır??"Enver Paşa 10 Ocak meclis-i Mebussan konuşmasında, gerçek düşüncesini gizleyerek"Hüsn-ü istimal" sözleri ile konuşmasını süsleyerek, Türk Ordusunu güzel kullanarak zafere ulaştığını söylüyor. Bu sözleri ile mebusların duygularını okşamıştır. Çünkü o mebuslar ve devlet adamları 200 yıldan beri Çanakkale zaferi gibi bir zafere hasretti. Bir hatip olarak insanların duygularını okşayarak kendisini kabul ettirmeye çalışmıştır. Sırbistan'ın ezilmesi neticesinde Berlin- İstanbul yolunun açılması ile başlayacak olan askeri ikmal ile mebuslara yeni zaferler vaat etmektedir,müjdelemektedir.Enver Paşa kendi inanç ve askeri düşüncesi ile zaferi Avrupa cephelerinde görmekte,kendi ülkesinden çok Almanya için her türlü fedakarlığa hazır durumdadır.Almanya'nın kazanacağı zaferle kahraman olacağına inanan,Alman menfaatlerini herşein üstünde tutan bir komutandır.Kendi karargahında dahi hazırlanmış sava planları Alman savunması ve çıkarlarına göredir.