Ekonomi S.O.S veriyor!

Aralık ayının ilk haftasında The International Herald Tribune Gazetesi'nin hafta sonu sayısında Bilkent Üniversitesi Öğr. Üyesi Erinç Yeldan ve Mark Weisbrot imzalı bir yazı yayınlandı.

Söz konusu yazıda "Türkiye'deki gelişmelerin Arjantin'in kriz öncesi dönemindeki gelişmelere benzediğini vurgulanarak, tüm bu gelişmelerin ardından Arjantin'de kriz geldiği" ifade edilerek şöyle ifade edildi. "Ülkeye spekülatif sıcak para giriyor, doğrudan yabancı sermaye yatırımı olmadığı için de istihdam yaratmıyor, yabancı sermaye yatırımı da düşüyor. ABD faizleri yükselirse de sıcak para kaçar, Türkiye batar. Zaten ülkenin borcu yüzde yetmiş oranı ile sürdürülemez durumdadır."

Ankara Ticaret Odası (ATO) tarafından hazırlanan "IMF'li Yıllar Raporu" adlı rapora göre, 2000 yılında faize 25.2 milyar dolar harcayan Türkiye, 2004 yılında faiz harcamasını 56.2 milyar dolara çıkarttı. 1999 yılında 14 milyar dolar olan dış ticaret açığı da 2004 yılında 33.5 milyar dolar ile rekor düzeye ulaştı.

Vatandaşlarımız her geçen yıl daha fazla borçlanmak zorunda kalıyor.Tüketici kredisi ve kredi kartlarına ait borçların yıl sonu bakiyeleri üzerinden yapılan belirlemelere göre, hane halkının borçluluğu 2002'de 1.7 katrilyon, 2003'te 6.7 katrilyon, 2004'te ise 13.5 katrilyon lira arttı. 2001'den bu yana hane halkının bankalara olan toplam borcunda 22 katrilyon liraya yakın büyüme yaşandı.

Yıl sonları itibariyle 2002'de 6.5 katrilyon lira olan ailelerin bankalara olan toplam tüketici kredisi ve kredi kartı borçları, 2003'te 13.2 katrilyon, 2004 sonunda ise 26.7 katrilyon lira oldu.

Türkiye'nin lokomotifi olan tekstil sektöründe S.O.S sinyalleri de geçtiğimiz yıl başladı. 2004'te tekstildeki istihdamda yüzde 11.2, hazır giyimde yüzde 4'lük azalma gerçekleşti. Bu iki sektördeki toplam çalışan sayısı 38 bin 239 kişiden 35 bin 200'e indi.

İşsizlik bu şekilde daha da artarken kredi derecelendirme kuruluşu Morgan Stanley de, Türkiye'de işsizliğin resmi yüzde 9.3, gayrı resmi ise yüzde 19.5 olduğunu belirtti.

Olumsuz tablo daha da derinleşince hükümetin geliri de azalmış oldu. Bu geliri vatandaşın sırtına yeni vergiler yükleyerek artırma yoluna gidildi. Bu vergi artışları, KDV, ÖTV gibi mal ve hizmetler üzerinden alınan dolaylı vergilerin toplam vergi gelirlerine oranı 1985 yılında yüzde 52 iken 2004 yılında bu oran yüzde 69'a çıkmasına sebep oldu. 2005 yılı bütçesinde ise dolaylı vergi oranları yüzde 73 olarak öngörülmüştür. Ancak buna rağmen toplam reel vergi gelirlerinin son beş yıldır hiç artmadığını görüyoruz.

Bütün bu olumsuz gelişmeler hükümet tarafından resmi olarak açıklanmasa da gizlenemeyecek fiyat artışlarına sebep olmaktadır.

İTO'nun belirlemelerine göre Martta fiyatı yüzde 32.2 ile en fazla artan taze fasulyeyi, yüzde 23.4'le maç giriş ücreti izledi. Nisan ayında en fazla artış ise yüzde 42.1 ile erkek takım elbisesi olurken, erkek gömleği yüzde 35.5 artış ile ikinci, çocuk gömleği yüzde 34.2 artış ile üçüncü olarak belirlendi. Yıllık bazda ise fındık yüzde 123.1 fiyat artışı ile birinci oldu. İkinci sırada yüzde 58.9 artışla Fueloil, üçüncü sırada yüzde 49.6 artışla kibrit yer aldı. Tavuk eti fiyatları Nisan ayında yüzde 20.18 artarken, onu yüzde 18.97 ile ham petrol ve yüzde 18.72 ile kurşunsuz benzin izledi.

Ekonomideki bu olumsuz gelişmeler toplumda çok farklı şekillerde yaraların açılmasına sebep olmuştur.

Emniyet Genel Müdürlüğü, 2004 yılında kayıtlara geçen asayiş olaylarını inceleyerek "Türkiye'nin suç haritası"nı çıkarttı. Harita, asayiş suçlarının bir önceki yıla oranla yüzde 10 arttığını ortaya koyarken, şahıslar üzerinden yapılan gasp ve yağmalama suçlarındaki yüzde 35'lik artış dikkat çekti. "Şahıstan yapılan gasp, yağma" olayları ise yüzde 35 artarak 2004 yılında 4 bin 259'a yükseldi.

Bütün bu gelişmeler ekonominin iyiye gitmediğini göstermektedir. Bir an önce IMF tandanslı ekonomi anlayışının terk edilip, milli bir ekonomi modeli hayata geçirilmelidir. Yoksa Türkiye'yi bugünü de aratacak kara günler beklemektedir.