Dünyada gıda fiyatları düşerken Türkiye'de neden sürekli artıyor?

Dünyada gıda fiyatları endeksi pandemideki yükaselişin ardından 2022'den bu yana istikrarlı şekilde düşerken, Türkiye'de 27 aydır kesintisiz şekilde yükseliyor.

İktidar, enflasyondaki artışın küresel bir sorun olduğunu öne sürüyor. Ancak Türkiye'de enflasyon oranı dünya ülkeleri ile negatif ayrışırken, özellikle gıda fiyatlarında tam twrsine bir seyir var.

Özellikle son aylarda Fransa, Almanya, Hollanda ve Yunanistan gibi ülkelerde çiftçi eylemleri gündemde olunca, dünyada da benzer bir sorun olduğu gibi bir algı ortaya çıkıyor. Oysa Türkiye'de özellikle gıda tedariki konusunda giderek daha fazla dışa bağımlı hale gelmesinin en önemli nedenlerinden biri ise tarım kesimindeki üreticilerin yeterince desteklenmemesi. 

OECD tarafından yapılan bir araştırmaya göre, raporun kapsadığı 54 ülkede tarıma verilen destek 2020-2022 döneminde yıllık 851 milyar dolarla tarihi bir seviyeye ulaştı. Bu rakam, 2000-2002 dönemine kıyasla neredeyse 2,5 katlık artışa denk geliyor.

Ancak aynı dönemde Türkiye'de tarıma destek bu oranda artış göstermedi.

Dünya genelindeki artan enerji maliyetlerine, Türkiye'deki kur artışı kaynaklı diğer maliyetler de eklenince tarım üreticilerine sağlanan sübvansiyonlar yetersiz kalmaya başladı.

Yasal oran bile sağlanmıyor

2006'da yürürlüğe giren Tarım Kanunu'na göre, Türkiye'de tarımsal destek ödemelerinin GSYH'nin %1'inden daha az olamaz. Ancak yasanın yürürlüğe girdiği 2006'da bu yana geçen 18 yılda bu oranda bir destek tarımsal keisme hiç sağlanamadı ve yasanın öngördüğü kadar oran çiftçiye destek olarak sağlanmadı.

AB ülkelerinde ise bu oran yüzde 3 ile 7 oranında değişiyor.