Çiftçi gırtlağına kadar borçlu

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, çevrimiçi düzenlediği basın toplantısında tarımda 2020 yılını değerlendirdi ve yeni yıldan beklentilerini ve 2020 yılı üretici-market fiyatları ile ilgili verileri paylaştı. 2020 yılını pandemi gölgesinde, en başta sağlık olmak üzere, ekonomik ve sosyal sorunlarla geçirdiklerini ifade eden Bayraktar, "İnsanlarımız sağlıklarını koruma uğruna dört duvar arasına sıkışırken, işsiz kaldılar, gelirleri düştü. 2021 yılına girerken süreç devam etmektedir. İnşallah bu salgını en kısa sürede atlatır, eski günlerimize geri döneriz" ifadelerini kullandı. Çiftçiler açısından 2020'nin zor bir sınav yılı olduğunu kaydeden TZOB Başkanı, şunları ifade etti: "Pandemi sürecinde diğer sektörlere sağlanan desteklerden mahrum olmasına rağmen, pandemiyle mücadelede ülkesinin insanına yeterli gıdayı sağlayarak hizmet eden çiftçimiz bu sınavı başarıyla geçti. Tarım ve gıda sektörünün önemi gıda güvencesi açısından pandemi sürecinde çok daha net anlaşıldı. Tarımda kendi kendine yeterlilik ile yerli ve milli üretim kavramları hatırlandı. Bu süreçte paramız olduğu halde dışarıdan pirinç ve buğday bulamadığımız dönemler oldu. Gıda güvencesini sağlamak için  orta ve uzun vadeli tarım politikalarının gerekliliği daha net şekilde ortaya çıktı. Ülkeler kendine yeterlilik için ihracatlarını kısıtladı. Gıda milliyetçiliği kavramının yükseldiği bu dönemde tüm ülkeleri gıda güvencesini sağlayamama endişesi sardı. Dünya ürün fiyatları arttı. Türkiye, dünyada artan ürün fiyatları karşısında arz açığı verdiğimiz ayçiçeği, mercimek arpa mısır, pirinç ve buğday gibi ürünlerde gümrük indirimleri uyguladı. İthalata bağımlılığın zararları fazlasıyla bir kez daha anlaşıldı."

Çiftçinin borçları arttı

"Çiftçimiz 2020 yılında finansman açısından sıkıntılar yaşadı. Son yıllarda afetlerin de etkisiyle çiftçinin kredi borçları arttı" diye konuşan Bayraktar, "Çiftçilerimizin bir kısmı, takibe düşmemek için başka bankalardan yüksek faizle aldığı kredilerle borcunu kapattı. Çiftçinin yüksek faizle borçlanmadığı özel banka kalmadı. Çiftçi borçları, 2019 yılı Tarımsal Gayri Safi Yurtiçi Hasıla Değerinin yüzde 50'sine yaklaştı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu verilerine göre, 2019 yılında 106.3 milyar lira olarak gerçekleşen tarımda kredi miktarı 2019 yılı sonundan 2020 Eylül ayına kadar, 122.9 milyar liraya ulaşmış, 9 aylık süreçte bankalardan kredi kullanımı yüzde 15.6 artmıştır. Bu dönemde Tarım Kredi Kooperatiflerinin çiftçiye kullandırdığı kredi miktarı da 2020 yılı 9 ayın sonunda 7.7 milyar olarak gerçekleşti" dedi. Çiftçilere yönelik başlatılan icra işlemlerinin 2020 yılının son aylarında artış gösterdiğine dikkat çeken TZOB Başkanı Şemsi Bayraktar, şöyle konuştu: "Çiftçimiz kredi verilen kuruluşa çağrılmakta, borcunun faizi alınarak borcu devam ettirilmektedir. Bu borç kapanmış görünmektedir. Ya da kredi kuruluşları kendi bünyelerinde bu borçları yüksek faizlerle yapılandırmaktadır. Takipten çıkan bu borçlar ödenmiş gibi görünmektedir. Halbuki borç ödenmemiştir. Çiftçimizin üretimden elde ettiği geliri dikkate aldığımızda, yüksek faizlerle yapılandırılan bu borçların geri ödenmesi mümkün değildir. Çiftçimiz ya icraya düşmekte veya traktörünü, tarlasını satarak borcunu ödemektedir. Bu gerçeği görerek, üretimin çok önem kazandığı pandemi ve kuraklık sürecinde, çiftçimizin ödeyemeyerek takibe düşen borçları ile yüksek faizle yapılandırdığı borçlarının faizsiz olarak uzun vadeye yayılması çiftçimizin rahat bir nefes almasını sağlayacak, çiftçimizi tarıma kazandıracaktır. Şunu unutmamak gerekir ki; zor bir süreçten geçtiğimiz bugünlerde ülkemizin hem çiftçimize hem de onun üretimine çok ihtiyacı vardır."

Tarladan markete fiyatlar katlandı

Basın toplantısında tarladan markete gelinceye kadar ürünlerin fiyatının 4-5 kat artmasına da değinen TZOB Başkanı Bayraktar, "Çiftçimizin tarlada 1'e sattığı ürünün fiyatı markette 4-5 katına kadar çıkabilmektedir. Üreticimiz ürününü değerine satmak, emeğinin karşılığını almak istemektedir. Tüketicimizin fahiş ve sürekli değişen fiyatlarla şaşkına dönmemesi için üreticinin tarlada kalması ve bunun için de üreticinin ne kazanacağını bilmesi gerekir. Üreticimiz ne kazanacağını bilirse üretir. Bundan daha tabii bir istek de olamaz. Tüketicimiz de makul fiyatlarla ürün tüketebilmelidir" dedi. 

Çiftçiye destekler arttırılmalı

Toplantının son kısmında TZOB olarak 2021 yılından beklentilerini de paylaşan Şemsi Bayraktar, "Öncelikle, herkes iyi bilmelidir ki; ülkemizde girdi fiyatları yüksektir. Girdi fiyatları makul seviyelere çekilmeli veya girdi destekleri verilmelidir. Çiftçinin tarlada kalması ve üretimini sürdürebilmesi için verilen destekler kesinlikle artırılmalıdır. Destek bütçesi, Tarım Kanunu'nda belirtildiği gibi Gayri Safi Milli Hasıla'nın en az yüzde 1'i oranında olmalıdır. Destekler ekimden önce açıklanmalı ve zamanında verilmelidir. Desteklemede yüzde 2-4 arasında uygulanan stopaj kesintisi kaldırılmalıdır. Desteklerde adalet sağlanmalı, küçük aile işletmelerine öncelik verilmelidir. Gençleri tarımda tutabilmek için genç çiftçilere yönelik ek teşvik ve destekler getirilmelidir. Temel ürünlerimiz olan patates, soğan ve domates gibi ürünlerimizde pazarlama sorunları çözülmelidir. Ülkemizde üretim planlamasının yapılamaması zaman zaman patates ve kuru soğan başta olmak üzere birçok üründe arz talep sorunu yaşanmasına sebep olmaktadır. Üretim planlaması tüm ürünlerde süratle hayata geçirilmelidir" şeklinde konuştu.