Çalışan her yedi kişiden biri işportacı

İşportada yıllık yaklaşık 50 katrilyon lira cironun gerçekleştiğine dikkat çekilen raporda, gerekli önlemlerin alınamaması nedeniyle her geçen gün büyümesini sürdüren sektörün şirketleri bile cezbeden ekonomik bir güç haline geldiği vurgulandı.

DİE'nin 2003 yılı Hanehalkı İşgücü Anketi verilerine göre Türkiye'de çalışan 21 milyon kişi içinde toplam 451 bin kişinin işportacı olarak çalıştığının belirlendiği hatırlatılan raporda, kayıtlara geçmeyen ve ek iş olarak yapılan işporta tezgahlarının da eklenmesiyle bu sayının toplam 3 milyonu bulduğu kaydedildi. Buna göre çalışan her 7 kişiden birinin işporta tezgahlarından ekmeğini kazandığı bildirildi.

Günlük ortalama kazançları 50 milyon

İşportacıların günlük kazancının 5-100 milyon lira arasında değiştiği ifade edilen raporda, günlük ortalama kazanç 50 milyon lira olduğu varsayıldığında Türkiye çapında günlük cironun 150 trilyon lira, aylık cironun 4.5 katrilyon lira, yıllık cironun ise 50 katrilyon lirayı aştığı belirtildi. Rapora göre, işportacılık kendini başta İstanbul olmak üzere Ankara, İzmir, Bursa, Diyarbakır, Adana gibi metropol şehirlerde gösteriyor.

Örgütlü işportacıların üç odası var

Seyyar satıcılık ve işportacılık için yasal engel bulunmadığı vurgulanan raporda, halk sağlığı ve kamuya açık mekanların fuzuli işgali konularında yasaklayıcı hükümler ise işporta tezgahlarının kent sokaklarını işgalini önlemeye yetmediği ifade edildi.

İşportacıların da giderek çoğaldıkları ve örgütlendiğine dikkat çekilen raporda, Türkiye'de İstanbul, Diyarbakır ve Eskişehir'de çeşitli adlar altında üç işportacılar odasının faaliyet gösterdiği kaydedildi.

Kayıt dışının motoru

Raporda, şu görüşlere yer veriliyor:

"İşportacılık fazla bir sermaye ve beceri de gerektirmiyor. Sabit bir mekan olmadığı için dükkan kirası, elektrik, su, gibi giderler de oluşmuyor. İşportacılar izlenemiyor, bu nedenle de hiçbir yerde kayıtları bulunmuyor. Ancak zabıta ile başları derde girdiğinde kayıtları ortaya çıkıyor. Ne aldıkları ne sattıkları, ne kadar alıp ne kadar sattıkları bilinmediği için de alan da satan da vergi ile tanışmıyor. Ekonomik krizlerin etkisi, İşsizlik, geçim zorluğu gibi nedenlerle işporta tezgahlarında karınlarını doyuranlar, alış veriş yapanlar çoğaldıkça kayıtdışı ekonominin motoru durumundaki sektör büyümesini sürdürüyor.''

İşportada yok yok

Cami önlerinde karton seccade satmadan, maç öncesi bayrak satışlarına, kokoreçten tükürük köftelerine, el işi banyo lifinden en son teknoloji ürünü cep telefonlarına kadar her tür malı işporta tezgahında bulmanın mümkün olduğu belirtilen raporda, şu ürünlerin işportanın gözdeleri olduğu kaydedildi:

"Pijama, gecelik, iç çamaşırı, eşofman, çorap, tişört, etek, gömlek, ayakkabı, pantolon, giyim aksesuarları atkı-eldiven gibi konfeksiyon ürünleri, patates-kuru soğan-salatalık gibi sebzeler, lahmacun, kokoreç, köfte, turşu, nohutlu pilav, mısır, tatlı, helva, pamuk şeker, dondurma, midye, börek, macun, gobit gibi yiyecekler, kitap, bilgisayar programı, film CD-DVD, müzik kaset-CD gibi korsan yayınlar, telefon, radyo, fener, şarj aleti, walkman, pil, matkap, saat, uzaktan kumanda gibi elektronikler, çanta, oyuncak, gözlük, çiçek, mutfak eşyaları, kolye, kırtasiye, kağıt mendil ve yara bandı.''