Duha Suresi'nden sonra her surenin sonunda bir defa tekbir getirilir. Genelde Duha suresine kadar olan bölüm ezberlenir. Duha'dan önceki üç sure, Beled, Şems ve Leyl sureleridir.
Kur'an-ı Kerim'in son bölümü 30. cüzdür. İçindeki surelerin ayet-i kerimeleri kısadır. Büyük kudret ifadeleri ile hulasa dediğimiz, öz, özet, kısa fakat içinde büyük anlamlar olan ayet-i kerimelerdir.
1- Beled Suresi
Sıkıntı ve ferahlık
"…Biz insanı bir sıkıntı ve zorluk içinde (olacak ve bunlara göğüs gerecek şekilde) yarattık." (Beled, 4)
İnşirah suresinde, "Elbette zorluğun yanında bir kolaylık vardır" (İnşirah, 5)
İnsan sıkıntı ve zorluklarla karşılaşacaktır. Sabrı, dikkati, gayreti ile elinden geleni yaptıktan sonra Allah'ın yardımı ile mutlaka kolaylığa erişecektir.
Sevgili Peygamberimiz (s.a.a) "Sabreden zafere kavuşur" buyurmaktadır.
Sarp yokuşu kimler aşar?
"Fakat o, sarp yokuşu aşamadı
Sarp yokuş nedir bilir misin?
O tutsak bir boynu çözmek (köle azat etmek)tir.
Yahut şiddetli bir açlık gününde kendisiyle yakınlığı olan bir yetimi,
Yahut yerde aç açık bir yoksulu doyurmaktır." (Beled, 11, 12, 13, 14, 15, 16)
Elmalılı "sarp yokuş", hayır yoludur der.
Allah Resulü 'nün (s.a.a) Ehl-i Beyt'i, güzide ashabı sarp yokuşları aşanlardır. Sarp yokuşları aşmak kâmil insanların işidir. Mü'min bu yolun büyüklerini örnek alarak yokuşları aşar. Bu yönü ile müminin sabrı, infakı, ihsanı, ikramı, affı, kuvveti, merhameti, sevgisi büyük olduğundan dağları aşar. Mü'minin olduğu yerde huzur olur.
"Ahiret mutluluğuna erenler,
'Sonra da iman edenlerden olup birbirine sabrı tavsiye edenlerden, birbirine merhameti tavsiye edenlerden olanlar var ya, işte bunlar sağdakilerdir." (Amel defterleri sağ tarafından verilen, ahiret mutluluğuna erenlerdir) (Beled, 17-18)
"Ayetlerimizi inkâr edenler ise işte onlar soldakilerdir. (Amel defterleri sol tarafından verilen) Cezaları, kapıları üzerine sımsıkı, kapatılmış bir ateştir." (Beled, 19-20)
2- Şems suresi:
Nefsi bilmek ve takva
"Nefse ve onu düzgün bir biçimde şekillendirip ona kötülük duygusunu ve takvasını (kötülükten sakınma yeteneğini) ilham edene andolsun ki, nefsini arındıran kurtuluşa ermiştir. Onu kötülüklere gömüp kirleten kimse de ziyana uğramıştır." (Şems, 7, 8, 9, 10)
Sevgili Peygamberimiz hadis-i şeriflerinde; "Nefsini bilen Rabbini bilir", buyurmuşlardır.
Kur'an-ı Kerim'de, Ehl-i Beyt'in örnek gösterilmesinin sebebi, tertemiz olmaları sebebi iledir. Ahlak ve fazilet bakımından üstün vasıflar ile donatılmışlardır.
Tathir ayet-i kerimesi:
"Ey Ehl-i Beyt! Yüce Allah sizden, her türlü günahı, haramı, fenalığı, çirkinliği, basitliği uzaklaştırmak ve sizi tertemiz yapmak istiyor" (Ahzab, 33) (Meal. Prof. Dr. Haydar Baş. Tevhidin merkezi Ehl-i Beyt İcmal yy s. 5.)
Nefsi, bilmek, tezkiye yani terbiye etmek için dikkatli olmak, mücadele etmek, bunun için kâmil insanlar ile beraber olmak şarttır.
Üstadımız, Prof. Dr. Haydar Baş Bey, nefsi bilmek konusunda der ki:
"Nefis dediğimiz o badire, o tuzak, insanı tasarrufuna aldığı zaman, iradesini kendi esiri yapar. İnsan farkında olmadan nefsinin iradesi, isteği istikametinde hayatını yönlendirir. Nefsin esiri olur. Ha bir başkası tutmuş sizi bir yere koymuş, hapsetmiş, esir etmiş, ha nefis esir etmiş. Ne fark eder ki?
Başkası sizi esir etse, hiç olmazsa mazlumsunuz. Bunda mazlum değilsiniz. Bunda ise zalimsiniz. Nefis ipini gevşetmeyeceksin. Oysa sen, ipini sıkacak yerde, yuları onun eline verdin. Onu Allah'a secde ettireceksin. Allah'a kul olacak o. Bu noktaya geldiğiniz zaman Allah'a sevdanız başlar. Hürriyetinize kavuşursunuz. Nefsin elinden kurtuldunuz mu, hür olursunuz. Hür oldunuz mu, Allah'la beraber olursunuz. İbadetle olur bütün bunlar. İbadetsiz olmaz.
Aksi olunca, kesinlikle nefsine kul oluyor insan. Yaptığı ibadetle kendini kandırır. Yaptıklarını, "Ben, ben, ben…" demek için yapar. İşin merkezinde "ben" olunca da, günün birinde hepsini terk ediyor. "Benlik" çıkıyor ortaya ve başlıyor itiraz etmeye; "O'na gerek yok, ben varım ya".
İbadetle gerçek hürriyetin tadını alan insan, ölümü yeniyor, "Ölüm sana vuslattır Hakk'a kavuşmak için."
Böylece nefsin bütün hilesini, desisesini, vesvesesini atıyor, Rabbiyle beraber oluyor…" (Prof. Dr. Haydar Baş. Yaşayan Kur'an Sünnet. S.31-32. İcmal yy.)
3- Leyl suresi:
"Erkeği ve dişiyi yaratana andolsun ki,
Şüphesiz sizin çabalarınız elbette çeşit çeşittir." (Leyl, 3-4)
"Onun için kim (elinde bulunandan) verir, Allah'a karşı gelmekten sakınır ve en güzel sözü (kelime-i tevhidi) tasdik ederse, biz onu en kolay olana kolayca iletiriz." (Leyl, 5, 6, 7)
"Fakat kim cimrilik eder, kendini Allah'a muhtaç görmez ve en güzel sözü (kelime-i tevhidi) yalanlarsa, biz de onu en zor olana kolayca iletiriz." (Leyl, 8, 9, 10)
"Cehenneme yuvarlandığı zaman, malı ona fayda vermez." (Leyl, 11)
"Şüphesiz bize düşen sadece doğru yolu göstermektir." (Leyl, 12)
"Şüphesiz ahiret de dünya da bizimdir." (Leyl, 13)
"Sizi alevler saçan ateşe karşı uyardım." (Leyl, 14)
"O ateşe, ancak yalanlayıp yüz çeviren en bedbaht kimse girer." (Leyl, 15-16)
"Temizlenmek için malını hayra veren en muttakî (Allah'a karşı gelmekten en çok sakınan) kimse o ateşten uzak tutulacaktır." (Leyl, 17-18)
"O, hiç kimseye karşılık bekleyerek iyilik yapmaz. (Yaptığı iyiliği) ancak yüce Rabbinin rızasını istediği için (yapar)." (Leyl, 19-20)
"Elbette kendisi de hoşnut olacaktır." (Leyl, 21)
Bu üç sure dikkatli okunduğunda, nefsin olgunluğundan, takvadan, önceki kavimlerden örneklerle insan ahlakından, doğru yoldan, kemalat dediğimiz safi olma, arınma ve yücelmeden bahsetmektedir.
Kur'an-ı Kerim'de, iyi bir kul olma 'takva' ismi ile zikredilir. Tasavvuf buna, derviş der. Çelebi der.
Yunus'un dediği gibi; Hamdım, piştim seviyesine getirir.
Yunus'ça şöyle seslenilir:
Şu karşıki dağları
0 yemyeşil bağları
Sağlık sefalık ile
Aştık elhamdülillah
Beri gel barışalım
Yar isen bilişelim
Atımız eğerlendi
Koştuk elhamdülillah
Kuru iken yaş olduk
Ayak iken baş olduk
Kanatlandık kuş olduk
Uçtuk elhamdülillah
Taptuğun tapusunda
Kul olduk kapusunda
YUNUS miskin çiğidik
Piştik elhamdüllllah
- Kulluğun gerçek tarifi / 06.05.2021
- Asli ihtiyaçlar / 30.04.2021
- Mecnun’un Leylası / 29.04.2021
- Rahman Suresi-II / 21.04.2021
- Rahman Suresi / 19.04.2021
- 14 Nisan / 15.04.2021
- İmam Muhammed Et-Takî’nin (a.s) Öğütleri / 14.04.2021
- Sağlam kale Ehl-i Beyt / 12.04.2021
- Bizi deryaya salan / 08.04.2021