Boynu bükük bir cami daha

Birgi Dini ve Tarihi Eserleri Korumave Yaşatma Derneği Başkanı Musa Doğan Uysal, caminin duvarları ve minaresinin bakımsızlıktan yıkılmak üzere olduğunu belirtti. Musa Doğan Uysal, caminin giderek çürüyüp, yok olma tehlikesinin önüne geçmek için girişimlerde bulunduklarını ancak sonuç alamadıklarını kaydederek, şöyle konuştu: "Cami yapıldığında, çatı ahşapla kaplanıp, üzerine çamur sıvandıktan sonra kalın kurşunla kaplanmış. Bu nedenle cami eskiden kışları sıcak, yazları serin olurdu. 1995 yılındaki restorasyonda caminin tavanı sökülerek, ahşabın üzeri ince kurşunla kaplanmış. Bu yüzden özelliğini kaybeden cami, şimdi yazları sıcak, kışları soğuk oluyor. Son restorasyonda saçak payı da kaldırıldığından, yağmur suları duvar içine akarak yıkılma tehlikesi baş gösterdi. Daha önce onarım gören minarenin tuğlaları da sıvalar döküldüğünden aşındı ve üzerindeki çiniler döküldü. Birgi halkı minarenin 10-15 santimetre kadar yana kaydığını ileri sürüyor. Ölçüm yapılması gerekli."

Vakıflar Bölge Müdürlüğü'ne yazılı ve sözlü başvuruda bulunduklarını anlatan Uysal, bütçede para olmadığı yanıtını aldıklarını belirtti. Musa Doğan Uysal, "Kendi imkanlarımızla yaptırmak istediğimizde keşif bedeli kadar emanete para yatırmamız isteniyor. Dernek olarak bunu karşılayacak gücümüz yok. Gönüllülerin ve hayırseverlerin katkılarıyla camiyi onarmak istiyoruz buna da izin verilmiyor" dedi.

Galibiyetin anısına

Aydınoğlu Mehmet Bey'in, Bizans Tekfuru'nun kızı Anastasia'nın anısına yaptırdığı belirtilen caminin öyküsü şöyle: "Aydınoğlu Mehmet Bey, Birgi kentini ele geçirmek için yıllardır uğraşmakta ama başarılı olamamaktadır. Bizans Tekfuru'nun kızı Anastasia kalenin surları arasında görüp aşık olduğu Aydınoğlu Mehmet Bey'e sevgi mesajları göndermektedir. Türkler'in kaleye hücumlarından birinde, Anastasia kalenin kapılarından birini açtırarak, Türk askerlerin kaleye girmesine ve fethetmesine yardımcı olur. Bizans Tekfuru ise kızının kapıyı açtırdığını öğrenerek öldürülmesi talimatını verir. Bizans askerlerince öldürülmek istemeyen Anastasia, kaleden atlayarak intihar eder. Kenti ele geçiren Aydınoğlu Mehmet Bey, bir süre sonra Anastasia anısına eşsiz güzellikte bir cami yaptırır. Gelenekleri değiştirerek, caminin bir yanına Türkler'in gücünü gösteren aslan heykeli de yaptırır."

Altın yaldızlı minber

Aydınoğlu Mehmet Bey'in yaptırdığı heykel ve altın yaldızlı ahşap minber turistlerin büyük ilgisini çekiyor. Yaklaşık 700 yıllık geçmişesahip caminin eşsiz güzellikteki altın yaldızlı ahşap minberi, görenleri hayran bırakıyor.

Afrika'dan getirtilen maun ağacından ve tek çivi çakılmadan, geçmeyöntemiyle yaptırılan minberin kapısı, tarihi eser kaçakçılarınca İngiltere'ye kaçırılmış, Kültür Bakanlığı'nın girişimiyle geri getirtilerek yerine monte edilmişti. Antik dönemdeki adı "Pyrgion" olan Birgi'de, Mimar Sinan Üniversitesi Mimarlık Fakültesi öğrencilerinin yaz döneminde kamp kurarak üzerinde çalışma yaptığı çok sayıda Osmanlı dönemi yapısı bulunuyor.