Bir imparatorluk böyle bitti

Anadolu'nun en büyük ören yerlerinden Kültepe Kaniş/Karum Höyüğü'nde bu yıl yapılacak kazılarda, Akad İmparatorluğu'nun sonunu getirdiği belirtilen kuraklığın Anadolu'nun kuzeyine etkisi araştırılacak. Anadolu insanının yazıyla tanıştığı Kayseri-Sivas kara yolunun 20'nci kilometresindeki Kültepe'de 1948 yılından bu yana sürdürülen arkeolojik kazılar, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fikri Kulakoğlu başkanlığında devam ediyor. Kulakoğlu, çok geniş alana sahip ören yerinde zengin bir ekiple, farklı üniversitelerden ve ülkelerden gelen heyetle araştırmalar yaptıklarını söyledi.

Ören yerinin farklı alanlarında bilim insanlarının çeşitli sorulara cevaplar aradığını belirten Kulakoğlu, bu yıl kazı heyetinde Akad İmparatorluğu'nun sonuna ilişkin araştırma yapan Yale Üniversitesi'nden Prof. Dr. Harvey Weiss'in de yer aldığını bildirdi. Harvey Weiss'in, Akad'ların yıkılışını 'mega kuraklığa' bağladığını aktaran ve Kültepe'de de bu kuraklığın izlerini araştıracaklarını dile getiren Kulakoğlu, "Weiss, bu bölgede özellikle Akdeniz'in doğusunda Anadolu'nun güneyinde, Toros dağlarının güneyinden Irak'a kadar giden bir bölümde meydana gelen ciddi bir kuraklığın bu imparatorluğun yıkılmasına ve büyük göçlere neden olduğunu söylüyor. Bu yıl, 4 bin 200 yıl öncesinde Anadolu'nun, Toroslar'ın güneyinde olan bu kuraklığın, kuzeyinde de olup olmadığını araştıracağız. Bu çok önemli bir soru. Bizim yaptığımız çalışmalarda da Kültepe'deki Erken Tunç Çağı dönemine ait büyük anıtsal yapıların yıkılışı tam bu döneme denk geliyor" diye konuştu.

Akad İmparatorluğu'nun, Mısır'dan Afganistan'a, İran'dan Ege'ye kadar giden bölgedeki en büyük krallık olduğuna dikkati çeken Kulakoğlu, "Bütün bu bölgelere hükmetmiş bir imparatorluk yıkılıyor. Ortada bir savaş izi yok, herhangi bir yıkım izi de görmüyoruz. İklim değişiklikleri başlıyor, Akdeniz'den gelen bulutların yönlerini değiştirmesi, suyun azalması, insanların şehirleri terk etmek zorunda kalması, dağlara çekilmesi gibi olgular sonucunda o büyük imparatorluk yıkılıyor. Bu bir döngüdür, belirli dönemlerde biz eski çağ dünyasında bunu takip edebiliyoruz" ifadesini kullandı. Kültepe'de 2023'teki kazılarda zeytin çekirdekleri bulduklarını hatırlatan Kulakoğlu, bunun 4 bin 200 yıl önce bölgede zeytin yetiştirilebilecek ılıman bir iklimin varlığını gösterdiğini ve iklim koşullarının zamanla değiştiğini dile getirdi.