Bebek gelişimi (yenidoğan)

Uz. Dr. Canan BİLAZERÖnce kız mı, erkek mi diye bakarız, ardından eline ayağına. Parmaklarını sayarız. Peki sonra? Herhalde boyu ve kilosu gelir. Herkes bunları sorar; kız mı, erkek mi kilosu ne kadar, boyu ne kadar? Siz herkese önce bunları söylersiniz; kız mı, erkek mi, kilosu ne kadar, boyu ne kadar?Neden herkes önce bunları merak eder? Basit, çünkü kilo ve boy ilk günden itibaren bebeğin gelişiminin en somut göstergesidir.

Bebeğimin ideal kilosu

Tıpkı erişkinler gibi, yenidoğanların da kilo ve boyları farklı farklıdır. Bebeklerin çoğu "gününde" doğar -size göre 9 ay 10 gün, biz hekimlere göre 40 haftadır bu- kiloları 2500-4000 gram arasında, boyları 47-52 cm arasında değişir. Uzunca bir dönem, yenidoğanlar "ne kadar iri ise o kadar iyi" diye düşünüldü, ama artık "irilikten" çok bebeklerin sağlıklı olmasına önem veriyoruz.Yenidoğan bebeğin kilosu belirleyen bir çok etken vardır. Bunlardan bazılarını şöyle sıralayabiliriz.* Anne babanın boyu ve kilosu- genellikle iri anne-babanın bebeği, ufak tefek anne-babanın bebeğine göre daha büyüktür.* Bebeğin cinsiyeti- kızlar, erkeklere oranla biraz daha küçüktür.* Gebelik süresi- gününde doğan bebek, erken doğana oranla muhtemelen daha ağır olacaktır.* Annenin gebelik süresinde sağlık durumu- annenin kimi hastalıkları, bebeğin doğum kilosuu etkiler. Örneğin yüksek tansiyon düşük doğum kilolu bebeğe, şeker hastalığı bebeğin iri doğmasına yol açar. Gebelik boyunca bebeğin kilosuna ve sağlığına etki edecek her durum, kadın doğum uzmanının yakın takibi altında olmalıdır.* Annenin gebelik boyunca beslenmesi- bebeğin sağlıklı gelişimi için annenin uygun beslenmesi mutlaka gereklidir. Yetersiz beslenme, bebeğin büyümesini olumsuz etkileyecektir.* Annenin gebelikte sigara, içki ve ilaç kullanması.* Kaçıncı bebek olduğu- ilk bebekler, bazen sonrakilerden düşük kiloludurlar.* Çoğul gebelik- ikiz, üçüz vb. bebekler, aynı boşluğu paylaştıkları için doğum kiloları daha düşük olacaktır.Bebeğiniz, ilk ayında, günde ortalama 30-40 gram kilo alacak, boyu ortalama 3 cm uzayacaktır. Kimi bebekler, 10-15 günlükken ve 3-6 haftalıkken bir hızlı büyüme dönemi yaşarlar.

Endişe etmeli miyim?

Bebeğinizin kilosu ortalamaya göre düşük ya da fazlaysa, doğumdan sonra bir süre daha yakın takip altında tutulacaktır. Bu takip, olası sorunların kısa sürede çözülmesi ve bebekte ileriye dönük bir zarar oluşmaması için mutlaka gereklidir.Düşük kilolu bebeklerin en önemli sorunları, beslenme ve vücut ısılarını düzenlemedir. Bu bebeklerin anneleri, bebeklerini sık sık emzirmeli, çocuk hekiminin gerekli görmesi durumunda düzenli aralıklarla biberon vermeli ve vücut ısıları sık sık ölçülmelidir.Toplumumuzda sağlıklı bebek tombul bebektir! Ancak tombul bebek de en az düşük kilolu bebek gibi sorunlar yaşayabilir. Bunların en sık rastlananı kan şekeri düşüklüğüdür. İri bebeklerin kan şekerlerinin düşmesini önlemek için sık aralıklarla beslenmeleri ve belirli aralıklarla kan şekerlerinin ölçülmesi gerekir.Prematüre (erken doğan) bebekler genellikle, gününde doğanlardan daha düşük kiloludurlar. Ağırlıkları zamanından ne kadar önce doğduklarına göre değişiklik gösterir. Vücut yağları azdır, kendilerini ısıtamazlar. Erken doğanlar, ısı ve nemi ayarlı küvözler içerisinde tutularak, dış ortama uyumları sağlanmaya çalışılır. Anne sütüyle, bir takım katkı mamalarıyla yada formül mamalarla, erken doğanların yeterli kiloyu almaları sağlanır.

Sonuç olarak

Bebeğinizi doğumdan bir kaç gün sonra tartarsanız, kilo verdiğini göreceksiniz, sakın meraklanmayın! Bebeklerin çoğu doğumdan sonra kilolarının ortalama %5-10'unu kaybederler. Bu durum tamamiyle normaldir. Doğumdan yaklaşık 10 gün sonra bebekler ancak doğdukları kiloya ulaşırlar. Bu dönemde görülebilecek aşırı kilo kaybı konusunu bebeğinizi izleyen çocuk hekimiyle görüşebilirsiniz.Son bir nokta, bebeğinizin düşük ya da fazla kilolu olması çocukluk veya erişkin dönemindeki kilo ve boyu ile tam ilişkili değildir. Bu aşamada, genetik diye bir bilim devreye girer ve bakarsınız minicik bir bebek ilerde dev bir basketbolcu olur!