Balıkta ilk gün şoku

RECEP BAHAR/İSTANBULYaklaşık 4.5 ay süren balık avı yasağının önceki gece 24.00'da sona ermesiyle ülkemizde avlama ruhsatı olan 19 bin gemi ve teknenin önemli bir bölümü denizlere açıldı. İstanbullu balıkçılar havanın rüzgârlı olması nedeniyle bu sene çok şey bekledikleri Karadeniz'e çıkamadı. Benzer şekilde Sakaryalı balıkçılar da av sezonunu açamadı. Biz de balıkçıları çektikleri meşakkatleri yerinde görmek için önceki gece saat 22.00'de Tuncay Sagun-2 av gemisiyle denize açıldık. Rüzgârın sert esmesi nedeniyle Karadeniz'e açılmak mümkün olmayınca ağlar Boğaz'a bırakıldı. Gemi tayfası belirli bir bölgeyi çevreleyerek yaklaşık yarım saat ağ attı, bir saat süreyle de ağların dolmasını bekledi. Esas zorlu maraton da bundan sonra başladı. Tayfalar kendilerine özgü lisanla yaklaşık 1.5 saat ağ çektiler. Çekilen ağlar intizamlı şekilde güvertede toplandı. Gece saat 02.00'yi geçtiğinde ilk ağın rekoltesi kendisini gösterdi: Bir kasa kadar sarıkanat ya da lüfer, iki kasa kadar barbun ya da mezgit... Hamsi, istavrit ve diğer bir iki balık türünden tek tük geldi. Bir adet kalkan da bizleri selamladı. İlk ağ bu kadar az 'derya kuzusu' verince, tayfa başı elindeki lüfer kasasını işaret ederek, "5 bin TL verseler de bunu vermem" dedi. Kısaca koca geminin ağlarına satışa arzedecek balık takılmamıştı. Yenikapı'da hayal kırıklığıHava muhalefeti nedeniyle bazı balıkçılar İstanbul Yenikapı'daki balık haline boş dönerken bazı tekneler ise az miktarda balıkla döndü. Balık azlığı nedeniyle Yenikapı Balık Hali'nde beklenen yoğunluk yaşanmadı. Denizden boş tekneyle dönen balıkçı Hakkı Memiş "İlk günüm berbat geçti. Boş döndük. Bunun sebebi hava muhalefeti. Bir çok balıkçı bu durumda. Marmara'da balık yok" dedi. Başka bir balıkçı ise "Balık mevsimi bu sene biraz zor geçecek. Marmara'da balık kalmadı, balık Çanakkale'den geliyor. Bu sene hava sert olduğu için birçok arkadaşımız boş geldi. Havalar düzelirse inşallah daha iyi olur" diye konuştu. Yenikapı'daki halde hamsinin kasası 120, istavritin kutusu 130, sardalyanın kutusu 60 TL'ye satıldı. Ürün gelmediği için halde lüfer, sarıkanat, çinekop ve palamut fiyatı oluşmadı. Samsunlu balıkçılar, az miktarda palamut yakaladı. Vatandaşlar çifti 17 TL'ye satılan palamuta ilgi gösterdi. Deniz levreği tezgâha inmezGece boyunca sohbet ettiğimiz balıkçılar, denizlerden dişe dokunur levrek avlanmadığını ifade etti. Zaten rakamlar da bunu ortaya koyuyor: 2013 yılında denizden avlanan çipura 943 ton, çiftliklerde ise 35 bin ton. Denizlerde avlanan levrek 186 ton, çiftliklerde yetiştirilen 67 bin... Denizlerde çıkan çipura ve levrek de tezgâhlarda satılmıyor, bazı restoranlara gidiyor. Türkiye bir taraftan balık ihraç ederken, öte yandan geçen yıl çoğu Norveç'ten olmak üzere 67 bin ton balık ithal edildi ve bunun karşılığında 188 milyon dolar yurtdışına ödendi. Rusya'ya ihracat yüzde 100 artacakAv sezonun açılmasıyla birlikte İstanbul Su Ürünleri ve Hayvansal Mamüller İhracatçıları Birliği Ahmet Tuncay Sagun, basın mensuplarına yeni sezonla ilgili açıklamalarda bulundu. Eylül ayını iple çektiklerini söyleyen Sagun, "Türkiye'de 350 bin kişi ekmeğini denizden yiyor. 200 bin tonu yetiştirme olmak üzere 700 bin deniz ürünleri üretimiz var" dedi. Türkiye'nin 2014 yılında su ürünleri ihracatının 650 milyon doları bulacağını ifade eden Sagun, şunları söyledi: "Avrupa'da yenen her 3 balıktan biri Türk balığı... Sektörümüze ve Türk ekonomisine katkı sağlayabilmek için yeni pazar peşinde koşturuyoruz. Son zamanlarda Güney Afrika pazarına girmeye çalışıyoruz. Rusya'nın AB ülkeleriyle yaşadığı siyasi ve ticari sıkıntılar da Türkiye'ye yarayacak. Bu ülkeye ihracatımızı 60 milyon doların üzerine çıkarmaya çalışıyoruz." Büyükçekmece Gürpınar'da yapılan yeni balık halini de değerlendiren Sagun, Kumkapı Balık Hali'nin artık çok merkezde kaldığını ve sektöre de hitap etmediğini belirterek, yeni balık halinin sektöre hayırlı olacağına inandığını söyledi.Hedef uzak denizlerBalıkçılık kaynağı yüksek olduğu Umman, Somali, Tanzanya Yemen sularında da balık avlayabilmek istediklerini dile getiren Sagun, şöyle konuştu: "Hollandalı, İspanyol buralardan avlanabiliyor. Türk balıkçısı ise böyle sularda avlandığı zaman balığı ithal etmiş gibi işlem görüyor. Balıkçıya 'balığın menşei', 'veteriner raporu' soruluyor. Gümrükçü işlem yapıyor. Bu ithal balık değil ki. Denizden çıkıyor. Bu konuda balıkçının önünü açacak yasal düzenlemelerin bir an önce yapılmasını bekliyoruz. Bu yöndeki Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın olumlu çalışmalarının bir an önce sonuçlanmasını ve büyük teknelerimizin büyük denizlere açılmasını diliyoruz. Böylece küçük teknelerimiz de kendi sularımızda daha rahat avlanabilecek." Denizlerde bu sene balık var mı?Yeni Mesaj'a konuşan ilgililer geçen yıla oranla bu senenin daha iyi geçeceğini kaydetti. Dev radarlarla denize bakan balıkçılar, yeterince balık görebildiklerini söylüyor. Palamuttan büyük bir beklenti var ancak balıkçılık hava şartlarına bağlı bir yatırım. Önceki akşam Karadeniz'de olduğu gibi denize açılamadıktan sonra deniz balık dolu olsa yapılabilecek bir şey yok! Çaparacılar bile on günden beri hava muhalefetinden dolayı doğru düzgün denize çıkamıyor. Sezon içindeki uzun süren rüzgârlı havaların balıkçıyı olumsuz etkileyeceği ifade ediliyor. İstanbul ve civarında da palamut, hamsi ve sardalyenin bol olması bekleniyor.Türkiye'nin balık gerçeği * Dünyada yılda 110 milyon ton civarında su ürünleri üretimi yapılıyor. Bunun 25 milyon tonu yetiştirme yoluyla elde ediliyor. * Türkiye levrek ve çipura pazarında Avrupa'da lider konumda... *  Türkiye'nin en büyük ihracat pazarları ise Hollanda (111 milyon dolar), Almanya (78 milyon dolar), İtalya (64 milyon dolar), Japonya (37 milyon dolar) ve Rusya 33 milyon dolar. Avrupa'ya yetiştirme balık satıyoruz. * Avrupa'da kişi başına 20 kilo balık tüketilirken, Türkiye'de bu rakam 8 kilo...* Hamsi üretimi azalıyor. Üretim 340 bin tondan 179 bin tona, Boğaz'ın efendisi lüfer üretimi ise 25 bin tondan 5 bin tona düştü. * Balık denince ilk akla gelen şehir Trabzon'da 100 civarında tekne var ve 5 bin kişi bu işten ekmek yiyor.