Asgari ücrette hayal edilen bile açlık sınırı altında

AHMET HAYDAR TARHANLI / DETAY HABER

7 milyon çalışanı doğrudan ilgilendiren, dolaylı olarak da toplumun tamamını etkileyen asgari ücrete "ara zam" için Asgari Ücret Tespit Komisyonu dün saat 14.00'te bir araya geldi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın ev sahipliğindeki toplantıya, işçi kesimini temsilen Türk-İş, işveren kesimini temsilen Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) heyeti katıldı. Çalışma Genel Müdürü Sadettin Akyıl'ın başkanlığında yapılan ve yaklaşık 1 saat süren toplantıdan herhangi bir rakam çıkmadı. Toplantıda, taraflar güncel ekonomik verileri masaya yatırdı. Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun ikinci toplantısının ise 19 Haziran'da saat 14:00'te gerçekleşeceği açıklandı. Asgari ücretin Kurban Bayramı'ndan önce kesinleşmesi belirtiliyor.

Türk-İş: Bayramdan önce bitmeli

Komisyon toplantısında Türk-İş heyetinin başkanlığını yapan Veli Solak, toplantıya ilişkin yaptığı açıklamada, "Bayramdan önce bitmesini istiyoruz. Asgari ücretin; günün şartlarına göre, ekonomik krize göre, ev kiralarına, hayat pahalılığına göre güncellenmesini istiyoruz. Resmi belgeler istendi. Açıklama yapacağız, herhangi bir rakam yok" ifadelerini kullandı. Türk-İş Genel Başkanı Ergün Atalay bugün yaptığı açıklamada, "Önümüzü bir görelim. Geçen sene biliyorsunuz teklifi makul bulmayınca toplantıya gitmedik. İşimize gelmeyen bir rakam olursa yine gitmeyiz" dedi. Daha önceki toplantılarda "masayı terk etme" yönteminin herhangi bir olumlu sonuç doğurmadığı biliniyor. Atalay, asgari ücrete ilişkin bir rakam telaffuz etmezken Türk-İş'in bünyesinde asgari ücretli bulunmadığını da belirterek toplantılara bir asgari ücretlinin katılması gerektiğini söyledi. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Başkanı Arzu Çerkezoğlu, yaptığı açıklamada, emeğin milli gelirden aldığı payın, Cumhuriyet tarihinin en düşük düzeyinde olduğunu aktardı. Çerkezoğlu, "Türkiye ekonomisinin büyüdüğü söyleniyor. Sadece asgari ücret değil, bütün ücretler bu büyümeden payını almak zorundadır. Asgari ücretin belirlenmesindeki en önemli unsur alım gücüdür. Asgari ücret, Türkiye'de ortalama bir ücret haline geldi" dedi. Türk-İş verilerine göre, Mayıs ayında açlık sınırının 10 bin 362 TL'ye, yoksulluk sınırının ise 33 bin 752 TL'ye çıktığını anımsatan Çerkezoğlu, "Bir ailede iki kişi çalıştığı zaman o eve en az yoksulluk sınırı kadar para girebilmeli" diye konuştu.

TİSK: Asgari ücret dolara endekslenmemeli

Artan maliyetler karşısında zor durumda olan işverenler ise asgari ücret ara zammına temkinli yaklaşıyor. İşverenlerin temsilcisi TİSK Başkanı Özgür Burak Akkol asgari ücretin dolara endekslenmemesi gerektiğini ve enflasyonun da düşüş trendinde olduğunu söyledi. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Türkiye Hizmetler Meclisi Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Bozdağ, halihazırda zaten 8 bin 500 TL'ye çalışan bulmakta zorlandıklarını, bu yüzden yeni asgari ücretin 10 bin TL olması durumunda bunu karşılayabileceklerini ancak işverene yeni kolaylıklar sağlanması durumunda bu tutarın 12 bin TL'ye kadar çıkabileceğini söyledi. Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Ramazan Kaya ise, Temmuz ayında asgari ücrete yüzde 25-35 aralığında bir ara zam geleceğinin konuşulduğunu, bunun da 10 bin 500 TL ila 11 bin 500 TL aralığında bir tutara tekabül ettiğini dile getirdi.

Asgari ücret 12 bin TL mi olacak?

Yeni asgari ücret için muhtemel senaryolar tartışılıyor. Asgari ücret vergi dışı bırakıldığı için brüt asgari ücretten sadece yüzde 15 oranında sosyal sigorta ve işsizlik sigortası primi işçi payı alınıyor. Brüt ücretin üzerine işveren ayrıca yüzde 17.5 oranında sigorta primi ve işsizlik sigortası primi ödüyor. Asgari ücretin yüzde 25 artırılması durumunda net asgari ücret 10 bin 633 TL'ye yükselirken, işverenin maliyeti ise 14 bin 699 TL olacak. Yüzde 30 artış olması durumunda net asgari ücret 11 bin 059 TL'ye, işverenin maliyeti ise 15 bin 287 TL'ye yükselecek. Yüzde 35 oranında zam yapıldığında net asgari ücret 11 bin 484 TL, işverenin maliyeti 15 bin 875 TL; yüzde 40 zam yapıldığında ise net asgari ücret 11 bin 909 TL, işverenin maliyeti de 16 bin 463 TL'ye çıkacak. Uzmanlar yüzde 30 zam ihtimalinin yüksek olduğundan bahsediyorlar ama Çalışma ve Sosyal Güvenlik eski Bakanı Vedat Bilgin seçim öncesi yaptığı açıklamada ara zamla birlikte asgari ücretin 500 dolar seviyesine çıkartılacağını ifade etmişti. Bilgin, "Asgari ücreti Temmuz'da reel alım gücünü koruyacak şekilde düzenleyeceğiz. Aşağı yukarı 500 dolar bazında bir oran olacak" açıklamasını yapmıştı. Vedat Bilgin 9 Mayıs'ta 500 dolar açıklaması yaptığında dolar 19.55 liraydı ve 8 bin 506 liralık asgari ücret 435 dolara denk geliyordu. 500 dolar ise 9 bin 780 lira civarındaydı. Bugün ise doların 24 TL sınırında olduğu dikkate alındığında 500 dolarlık asgari ücret 12 bin liraya denk geliyor.

Yeni zam mağduriyeti giderecek mi?

Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nda işçileri temsil eden Türk-İş her ay açlık ve yoksulluk sınırı verilerini açıklıyor. Türk-İş'in Mayıs ayı verilerine göre, 4 kişilik bir ailenin açlık sınırı 10 bin 360 liraya yükselirken, yoksulluk sınırı ise 33 bin 750 lira oldu. Bekar bir çalışanın aylık maliyeti ise 13 bin 440 TL. Fiyat artışlarına bakılırsa Temmuz ayına gelindiğinde açlık sınırı 12 bin lirayı geçmiş olacak. Bu da, belirlenecek olan asgari ücret 12 bin lira olsa bile yine açlık sınırının altında kaldığını gösteriyor. Ülkemizde "tam zamanlı" olarak çalışan bir işçi, ailesinin sadece mutfak masrafını bile karşılayamıyor. Ayrıca asgari ücret zamlı haliyle bir bekar işçinin sadece kendi ihtiyaçlarını karşılamasına dahi yetmiyor. Türkiye'deki asgari ücret 2015 yılına kadar pek çok Doğu Avrupa ülkesinin üzerindeydi. Fakat o tarihten sonra tablo tersine döndü. Avrupa İstatistik Ofisi'nin (Eurostat) güncel verilerine göre, 27 Avrupa ülkesi arasında Türkiye 13 Haziran itibarıyla, Arnavutluk'un ardından en düşük asgari ücreti veren ikinci ülke oldu.