Adaletle yönetmek

"Ey Dâvud! Biz seni yeryüzünde halife yaptık. O halde insanlar arasında hak ve adaletle hükmet. Hevâ ve hevesine uyma, yoksa bu seni, Allah'ın yolundan saptırır. Doğrusu, Allah'ın yolundan sapanlara, hesap gününü unutmalarına karşılık çetin bir azap vardır." (Sâd, 38/26)Yüce Rabbimiz diğer bir Ayeti Kerimede Peygamberimiz Muhammed Mustafa(sav)'nın şahsında insanlara şöylece hitap etmiştir."Ey Muhammed! İşte bunun için insanları tevhide davet et ve sana emredildiği gibi dosdoğru ol. Onların keyiflerine uyma ve de ki: "Ben Allah'ın kitaptan indirdiğine inandım ve bana aranızda adaleti gerçekleştirmem emredildi. Allah bizim de Rabbimiz sizin de Rabbinizdir. Bizim yaptıklarımız bize, sizin yaptıklarınız da size aittir. Sizinle bizim aramızda hiçbir tartışmaya yer yoktur. Allah hepimizi bir araya toplayacaktır. Dönüş yalnız O'nadır.(eş-Şûra, 42/15)Aileden başlayan, hemen her ferdin ve her kurumun şikâyeti;  "adaletle muamele görülmediğidir." Gözden kaçırılmaması gereken, toplumda yansımalarını yaşadığımız adaletsizliklerin esas sebebinin, yine insanın kendisi olduğudur. Çünkü toplumlarda yaşananlar, fertlerin genel durumlarının dışa yansımalarıdır. Rabbimiz, inanan kullarına fert bazında adaleti ayakta tutup gözetmelerini ve bu konuda şahitler olmalarını emretmiştir."Ey inananlar! Allah için adaleti ayakta tutup gözeten şahitler olun. Bir topluluğa olan öfkeniz, sizi adaletsizliğe sürüklemesin, adil olun; bu, Allah'a karşı gelmekten sakınmaya daha yakındır. Allah'tan sakının, doğrusu Allah, işlediklerinizden haberdardır. " (el-Mâide, 5/8)Adil yöneticilik, her halükarda adaletle hükmetmeyi gerektirir. Yönetmekle mükellef olduğu; ister bir tek fert olsun, ister büyüklü küçüklü topluluklar olsun, ister iş yeri olsun, devlet ya da devletler olsun fark etmez. Hz. Ömer bu konudaki sorumluluk bilicini en güzel şekilde şu sözüyle anlatmaya çalışır. Bir beldenin fethinden sonra Hz. Ömer'in ağlayarak; "Fırat'ın kenarında bir kuzuyu kurt aşırsa, bunun hesabı Ömer'den sorulur." İfadesini dile getirmiştir. Esas olan sorumluluk sahasında bulunan herkesin eşit şartlar altında yönetilmesi gerekirken, maalesef bizler toplum olarak bu bilinci kaybetmiş bir haldeyiz.Âdil bir yönetici olarak Resulullah (sav) da hayatı boyunca bu prensipten taviz vermemiştir. Nitekim günün birinde, Mahzumoğulları kabilesinden, hırsızlık eden kadına ceza verilmemesi için, Kureyşliler Peygamber (sav)'e Üsâme b. Zeyd'i aracı olarak gönderirler. Üsâme, ricasını dile getirince, Resulullah (sav):"Allah'ın hadlerinden (ceza) birisinin terk edilmesine aracı mı oluyorsun" dedi. Ve ayağa kalkarak şöyle hitap etti:"Sizden öncekilerin helâk olmalarının sebebi, aralarından soylu, kuvvetli kimseler çaldıklarında, onlara ceza uygulamamaları, zayıf biri çaldığında ise ona hemen haddi uygulamalarıydı. Allah'a yemin ederim ki, Muhammed'in kızı Fâtıma çalmış olsaydı elini keserdim " (Buhârî, Hudûd 12: Müslim, Hudûd, 8-9).Her fert sorumluluk sınırlarından sorumludur."Her biriniz birer çobansınız ve yönetiminizde bulunanlardan sorumlusunuz. İmam (devlet reisi) çobandır ve yönettiği kimselerden sorumludur. Erkek evinin çobanıdır ve eli altındakilerden sorumludur. Kadın, kocasının evinin çobanı (muhafızı)dır ve ondan sorumludur. Hizmetçi, efendisine ait malın çobanıdır ve ondan sorumludur. " (Buhârî, Cuma, 44; Ahmed b. Hanbel, II, 108) sözünü aklından çıkarmaz.O halde; adaletle muamele görmek ya da yönetilmek isteyen her şahıs, emaneti ehline teslim etmek ve kendisi de böyle bir göreve layık görüldüğü zaman adaletle hükmetmek zorundadır."Hiç şüphesiz ki Allah size, emanetleri ehline teslim etmenizi ve insanlar arasında hükmettiğiniz zaman adaletle hükmetmenizi emreder." (en-Nisa, 4/58).