Yoksulluk patlama yapacak

YENİ MESAJ / DETAY HABER

Koronavirüs salgını 9 Nisan itibarıyla 89 binden fazla insanın ölümüne neden oldu. Ölümcül bilanço her geçen gün yükseliyor. Ancak ölümlerin yanında salgın bir başka drama daha neden oluyor, yoksulluk. İflas eden ya da çalışmasına ara veren şirketlerden ayrılan milyonlarca insan işsiz kalmış durumda. Bu drama dikkat çekmek isteyen uluslararası sivil toplum kuruluşu Oxfam'ın yayınladığı "Yoksulluk Değil, Onurlu Bir Yaşam" raporunda, Koronavirüs salgını dolayısıyla gelişmekte olan ülkelere acil yardım yapılmaması durumunda, yarım milyar kişinin daha yoksulluğa itilebileceği belirtildi. Bu bağlamda Oxfam, 17-19 Nisan tarihlerinde sanal ortamda düzenlenecek Dünya Bankası, IMF ve  15 Nisan'da gerçekleşecek G20 Maliye Bakanları toplantısı öncesinde dünya liderlerini, yoksul ülkeleri ve yoksul toplumları salgın karşısında ayakta tutabilmek amacıyla "Herkes İçin Ekonomik Kurtarma Paketi" üzerinde anlaşmaya çağırdı. Oxfam'ın "Yoksulluk Değil, Onurlu Bir Yaşam" raporundaki analizlere göre, hükümetlerin virüsün yayılımını önlemek için durdurdukları ekonomik faaliyetler sebebiyle küresel nüfusun yüzde 6 ila 8'i yoksullaşabilir. Bu durum, yoksulluğa karşı yürütülen küresel mücadelenin on yıl geriye gitmesi, Orta Doğu ve Kuzey Afrika gibi bazı bölgelerde ise 30 yıl geriye gitmesi anlamına geliyor. Küresel nüfusun yarısı salgın sonrasında yoksulluk sınırının altına düşebilir. Oxfam'ın önerdiği "Herkes İçin Acil Kurtarma Paketi"nde, yoksul ülkelerin gelirlerini kaybedenlere nakit yardımlar yapabilmeleri ve kırılgan küçük işletmelerin kurtarılması isteniyor. Bunun yapılabilmesi için gereken finansman kaynakları şöyle sıralanıyor: Gelişmekte olan ülkelerin 1 trilyon dolarlık 2020 yılı borç ödemelerinin acil olarak iptal edilmesi. Örneğin, Gana'nın 2020 yılına ait dış borç ödemelerinin iptal edilmesi durumunda hükümet 6 ay boyunca ülkedeki 16 milyon çocuk, engelli ve yaşlıya ayda 20 dolarlık nakit yardım yapabilir. Ülkelerin ihtiyaç duyduğu fonların acil olarak artırılması için en az 1 trilyon dolarlık yeni uluslararası rezerv yaratılması. Bu kaynak örneğin Etiyopya hükümetinin, sağlık harcamalarını yüzde 45 oranında artırmasına yetebilir ve ülkenin 630 milyon dolarlık kaynağa erişmesini sağlayabilir.

Eşitsizlik keskinleşecek

Oxfam raporuna göre koronavirüs salgınının neden olduğu krizin ekonomik etkileri, mevcut eşitsizlikleri daha da keskinleştiriyor. Zengin ve yoksul ülkelerdeki en yoksul işçiler bu kriz sürecinde resmi istihdamda yer alamıyor, ücretli hastalık izni gibi işçi haklarından yararlanamıyor veya evden çalışma imkanına sahip olamıyor. Dünya genelinde, her beş işsizden sadece biri işsizlik ödeneği alıyor. Yine dünya genelinde iki milyar kişi enformel (kayıtdışı) sektörde çalışıyor ve ücretli hastalık izninden yoksunlar. Bu kişilerin de büyük çoğunluğu, işlerin yüzde 90'ının enformel olduğu yoksul ülkelerde yaşıyor; aynı oran zengin ülkelerde yüzde 18.

En büyük mağdur kadınlar

Rapora göre koronavirüs ile mücadelenin en ön saflarında yer alan kadınlar, bu krizden finansal olarak en çok etkilenecek kesim olacak. Kadınlar ayrıca dünyadaki sağlık çalışanlarının yüzde 70'ini oluşturuyor, çocuk, yaşlı ve hasta bakımını da kapsayan ücretsiz bakım emeğinin yüzde 75'ini sağlıyorlar. Aynı zamanda düşük ücretli riskli işlerde çalışıyorlar. Bangladeş'teki bir milyondan fazla konfeksiyon işçisinin yüzde 80'i kadın. Bu kişiler Batılı giyim markalarının siparişlerini ertelemeleri veya iptal etmeleri sebebiyle işten çıkarıldılar veya herhangi bir ücret almadan evlerine gönderildiler.

2.5 trilyon dolar gerekiyor

Varlıklı ülkelerin birçoğu, işletmeleri ve işçileri desteklemek üzere milyarca dolarlık ekonomik teşvik paketleri açıkladılar. Ancak gelişmekte olan ülkelerin büyük kısmı bunu yapabilecek finansal kaynaklardan yoksun. BM'nin tahminlerine göre Afrika'da işlerin yarısı kaybedilebilir. Birleşmiş Milletler gelişmekte olan ülkelerin bu salgını atlatmaları için 2.5 trilyon dolarlık bir desteğe ihtiyaç duyulduğunu öngörüyor. Rapora göre bu tutarın temin edilebilmesi için yurtdışı yardımların 500 milyar dolar daha artırılması gerekiyor. Bu tutara Oxfam'ın yaptığı tahminlere göre yoksul ülkelerin toplum sağlığı sistemlerini güçlendirmek için gereken 160 milyar dolar ve BM İnsani Yardım Fonu için gereken 2 milyar dolar da dahil. Varlıklı kişilerden veya yüksek miktarlardaki kârlardan alınacak acil dayanışma vergileri ile de ek kaynak yaratılabilir.

Parasal destek gerekiyor

Raporu değerlendiren Oxfam'ın Genel Müdürü Jose Maria Vera, "Salgının sebep olduğu ekonomik sıkıntılar küresel olarak hissediliyor. Ancak halihazırda yaşam mücadelesi veren yoksul ülkelerdeki yoksul insanlar için, bu süreçte daha da yoksullaşmalarını önleyebilecek güvenlik ağları yok. G20 Maliye Bakanları, IMF ve Dünya Bankası, gelişmekte olan ülkelere yoksul ve kırılgan toplulukları rahatlatmak için acilen bir nakit aktarımı yapmalı. Gelişmekte olan ülkelerin 2020'ye ait tüm borç ödemelerini acil olarak durdurmalı ve diğer borç veren kurumları da aynısını yapmaya teşvik etmeli. Ayrıca 1 trilyon dolar değerinde özel rezerv yürürlüğe sokmalı" açıklamasında bulundu.

Türkiye'de işsiz sayısı artacak

Türkiye'de ise ekonomistlerin yaptığı tahminlere göre, salgın nedeniyle istihdam talebindeki düşüş 5.3 milyon ile 8 milyon kişi arasında olacak ve toplam işsiz sayısı 9-10 milyonu bulacak. Bu kişilerin bakmakla yükümlü oldukları aile üyeleri de hesaba katıldığında ülke nüfusunun yarısının yoksullukla mücadele etmek zorunda kalacağı tahmin ediliyor. Tüm dünyada olduğu gibi bu salgının olumsuz ekonomik etkileri en çok yoksulları, kadınları ve enformel işlerde çalışanları vuracak.