Türkiye dış borçlanmada rekor kırdı

Türkiye, 2005 yılında orta ve uzun vadeli dış borçlanmada ilk kez 40 milyar doların üzerine çıkarak rekor kırdı. Bankalar ve şirketler kesiminin yüksek tutardaki dış borçlanmaları bu rekor üzerinde belirleyici oldu Merkez Bankası'nın verilerinden yapılan belirlemelere göre geçen yıl büyüyen, ithalat ve cari işlemler açığı ve dış borç geri ödemelerine bağlı olarak Türkiye'nin dış borçlanması da önceki yıllara göre önemli ölçüde arttı. Türkiye'nin 116 milyar dolar ithalat yapıp, 43 milyar dolarlık dış ticaret, 23 milyar dolarlık da cari işlemler açığı verip, faizleriyle birlikte 36.5 milyar dolarlık dış borç ödediği 2005 yılında kullandığı orta ve uzun vadeli dış borçlar da 40.1 milyar doları buldu.2004 yılında 28 milyar 553 milyon dolar olan dış borçlanmanın geçen yıl 40 milyar doları aşmasında özellikle bankalar ve şirketler kesiminin yüksek tutardaki dış borçlanmaları belirleyici oldu. Bankalar 2004 yılında 3 milyar 514 milyon dolar olan orta ve uzun vadeli dış borç kullanımını geçen yıl 8 milyar 764 milyon dolara, şirketler ise 16 milyar 100 milyon dolardan 21 milyar 275 milyon dolara çıkardılar. Kamunun sektörü ise 2005 yılında, Hazine'nin uluslararası piyasalardan yaptığı 6 milyar 489 milyon dolarlık tahvil borçlarıyla birlikte 10 milyar 19 milyon dolar oldu. Kamunun dış borçlanmasının yüzde 12 oranında arttığı 2005 yılında şirketler kesiminin borçlanmasındaki bir önceki yıla göre artış yüzde 32.1'i buldu. Bankalarda ise bu oran yüzde 149.4'e kadar çıktı. Geçen yıl kamu sektörü 19 milyar 861 milyon dolarlık, bankalar 2 milyar 978 milyon dolarlık ve şirketler ise 13 milyar 126 milyon dolarlık dış borç anapara ve faiz geri ödemesi gerçekleştirdi. Geri ödemeler ve borçlanmalar birlikte değerlendirildiğinde 2005 yılında kamu sektörünün 9.8 milyar dolarlık net dış borç geri ödemesi yaptığı, buna karşılık bankalar ve şirketlerin ise hızlı net borçlanmaya devam ettikleri belirlendi. Borcun yarısından çoğunu şirketler aldı2005 yılında 40 milyar doları aşan yeni dış borcun yüzde 53.1'le büyük bölümünü şirketler kesimi kullandı. Kamunun payı ise yüzde 25'te kaldı. Bankaların payı ise yüzde 21.9'a kadar çıktı. 2000'li yılların başıyla karşılaştırıldığında dış borçlanmada rollerin kamu ve özel sektör arasında önemli ölçüde değiştiği ortaya çıkıyor. 2000 yılında IMF'den Merkez Bankası'nın kullandığı borçlar da dahil yüzde 48.1 olan kamunun yıllık borçlanma içerisindeki payı 2001 yılında yüzde 61.57e kadar yükselmiş 2002 yılında yüzde 57.4 olarak gerçekleşmişti. IMF'den kredi kullanımının azalmasıyla birlikte 2003 yılında yüszre 36.6'ya inen bu oran 2004 yılında da yüzde 31.3 olmuştu.Buna karşılık, bankaların orta ve uzun vadeli dış borçlanmaların toplam borçlanma içerisinde 2000 yılında yüzde 6.7 olan payı 2001 yılında yüzde 3.37e kadar indikten sonra yıllar itibariyle artarak 2004 yılında yüzde 12.3'e kadar çıkmıştı. Yirketler kesiminin ise yüzde 45.1 olan 2000 yılında borç lanma içerisindeki payı 2001 yılında yüzde 35.2'ye inmiş, izleyen yıllarda ise artarak 2003 yığlında yüzde 57, 2004 yılında yüzde 56.4 olmuştu.