TÜİK yine şaşırttı: Bu kadar işsiz nereye gitti?

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Ekim 2020 dönemine ilişkin iş gücü istatistiklerini açıkladı. Verilere göre Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde resmi işsiz sayısı 2020 yılı Ekim döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 391 bin kişi azalarak 4 milyon 5 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise 0.7 puanlık azalış ile yüzde 12.7 seviyesinde gerçekleşti. Resmi iş gücü verilerine 15-64 yaş grubunda işsizlik oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre 0.7 puanlık azalışla yüzde 13, tarım dışı işsizlik oranı ise 0.9 puanlık azalışla yüzde 14.9 oldu. Ekim ayında istihdam edilenlerin sayısı da geriledi. Verilere göre 2020 yılı Ekim döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre istihdam edilenlerin sayısı 896 bin kişi azalarak 27 milyon 447 bin kişi, istihdam oranı ise 2.3 puanlık azalış ile yüzde 43.6 oldu. İş gücü 2020 yılı Ekim döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre 1 milyon 288 bin kişi azalarak 31 milyon 452 bin kişi, iş gücüne katılma oranı ise 3 puanlık azalış ile yüzde 50 olarak gerçekleşti. Koronavirüs salgınının en şiddetli hissedildiği bu dönemde TÜİK verilerinde hem işsiz sayısının hem de işsizlik oranının gerilemesi oldukça şaşırtıcı bulundu. Son bir yıllık dönemde iş gücü ve istihdam edilenlerin sayısı azalırken işsiz sayısının da gerilemiş olması hayli dikkat çekti ve işgücü ve istihdamın dışına çıkan milyonlarca kişiye ne oldu sorusunu gündeme getirdi. 

Kayıt dışı oranı yüzde 31

Ekim 2020 döneminde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna bağlı olmadan güvencesiz çalışanların toplam çalışanlar içindeki payını gösteren kayıt dışı çalışanların oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 3.9 puan azalarak yüzde 31 olarak gerçekleşti. Tarım dışı sektörde kayıt dışı çalışanların oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre 3.6 puan azalarak yüzde 19.9 oldu. Tarım sektöründe ise güvencesiz çalışma oranı yüzde 83.7 seviyesinde gerçekleşti.

Her 4 gençten 1'i işsiz

15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre 0.4 puanlık azalışla yüzde 24.9, istihdam oranı ise 2.2 puan azalarak yüzde 30.6 oldu. Aynı dönemde iş gücüne katılma oranı 3 puanlık azalışla yüzde 40.8 seviyesinde gerçekleşti. Ne eğitimde ne de istihdamda olanların oranı ise bir önceki yılın aynı dönemine göre 1.6 puanlık artışla yüzde 27.6 seviyesinde gerçekleşti.

Milyonlarca gizli işsiz var

TÜİK işgücü verilerini hesaplarken işsiz durumda olan milyonlarca kişiyi işgücü hesaplamasına dahil etmiyor. Bu da işsiz sayısının ve oranının olduğundan çok daha düşük çıkmasına neden oluyor. TÜİK, işgücü verilerine hesaplarken istihdam halinde olmayan (kâr karşılığı, yevmiyeli, ücretli ya da ücretsiz olarak hiç bir işte çalışmamış ve böyle bir iş ile bağlantısı da olmayan) kişilerden iş aramak için son 4 hafta içinde iş arama kanallarından en az birini kullanmış ve 2 hafta içinde işbaşı yapabilecek durumda olan 15 ve daha yukarı yaştaki fertler işsiz nüfusa dahil ediyor. 6 yıl öncesine kadar son 3 ay içinde iş arama kanallarından en az birini kullanmış olan kişileri işsiz olarak hesaba katan TÜİK, 2014 yılında yapılan bir değişlikle iş arama kriterinde referans dönemi olarak 'son 3 ay' yerine 'son 4 hafta'yı kullanmaya başladı.

Gerçek işsiz sayısı ne kadar?

TÜİK verilerine göre 2020 yılı Ekim döneminde iş bulma umudu olmayanların sayısı bir yılda 843 bin kişi artarak 668 binden 1 milyon 511 bin kişiye yükseldi. İş aramayıp çalışmaya hazır olanların sayısı ise 2 milyon 175 binden, 4 milyon 348 bine çıktı. Sayıları milyonları bulan bu kitle işsiz olarak hesaba katılmıyor. Bu bağlamda dün yazılı bir açıklama yapan DİSK Araştırma Merkezi (DİSK-AR), işten çıkarma yasağı ve TÜİK hesaplama metodu nedeniyle dar tanımlı işsizlik verilerinin gerçek durumu yansıtmadığını duyurdu. DİSK-AR tarafından TÜİK verilerinin ayrıntılarına dayanarak hesaplanan geniş tanımlı işsizlik yüzde 27 olurken, geniş tanımlı işsiz sayısı 2 milyon 379 bin artarak 9 milyon 681 bine yükseldi. Geniş tanımlı işsiz sayısının Ekim 2019'da 7 milyon 302 bin seviyesinde olduğu kaydedildi. DİSK-AR'a göre bu dönemde geniş tanımlı işsizlik oranı ise yüzde 20.9'dan yüzde 27'ye sıçradı. DİSK-AR açıklamasında şu çarpıcı veriler paylaşıldı: "İş aramayıp çalışmaya hazır olanların sayısı 2 milyon 175 binden 4 milyon 348 bine yükseldi. Ümidini kaybeden işsizlerin sayısı 668 binden 1 milyon 511 bine yükseldi. Salgın nedeniyle zamana bağlı eksik istihdam (normal çalışma süresinden daha az çalışanlar) 351 binden 1 milyon 246 bine yükseldi. TÜİK'e göre işgücüne dâhil olmayanlar ise 29 milyon 96 binden 31 milyon 483 bine yükseldi. Bu durum 2 milyon 467 bin kişinin işgücü piyasasının dışına çıktığını gösteriyor."