Suudi Arabistan kazdığı kuyuya düştü

RECEP BAHAR/HABER-ANALİZ


Rusya'nın 2014 yılında Kırım'ı ilhak etmesi üzerine ABD, petrol fiyatlarını düşürmeye endeksli yeni bir senaryoyu devreye soktu. Washington yönetimi bu senaryoda Putin'in Rusya'sını hizaya getirmek için Suudi Arabistan'ı sopa olarak kullanmayı tercih etti. Böylece kendisi bir bedel ödemeyecekti, faturayı 1991 yılında Irak'ın işgalinde olduğu gibi Suudi Arabistan karşılayacaktı. Suudi yönetimi 1991 yılındaki işgalde ABD askerlerinin içtiği kolanın parasını bile karşılamıştı ve yaklaşık 164 milyar dolarlık bir faturayı ödemişti. 

Petrol fiyatları tepetaklak
Amerikan planı sonucunda 2014 yılının yaz başlarında 115 dolar civarında seyreden ham petrolün varil fiyatı dün itibariyle 37.7 dolara geriledi. Fiyattaki bu düşüş gelirlerinin yüzde 90'ını petrolden sağlayan Suudi Arabistan'ı vurdu. 
Suudi Arabistan, 2012 yılı petrol geliri 340 milyar doları bulmuştu. Bu günler çok gerilerde kaldı. Şimdi IMF'nin tespitiyle iflası konuşuluyor. Çünkü, petrol fiyatları üçte birine düştü. Petrol fiyatlarında sadece 2015 yılındaki fiyat düşüşünün bile Suudi Arabistan'a 73 milyar dolara mal olduğunu belirtiliyor.

Akaryakıta ilk zam
Uluslararası Para Fonu (IMF), 5 yıl içinde iflas edebileceğini açıkladığı Suudi Arabistan, kurşunsuz benzine yüzde 50, normal benzine yüzde 66.7 zam yaptı; elektrik ve suya zam kararı aldı. IMF, Suudi Arabistan'ın 654.5 milyar dolar döviz rezervi olduğunu ama bunun ancak 5 yıla yetebileceğini öngörüyor. Suudi Arabistan, Yemen'de Şiilere karşı savaşını sürdürüyor. Bunun da bir sonucu olarak 2015 yılında askeri harcamaları 80.8 milyar dolara yükselmiş durumda. 

Bu rakam, Rusya'nınkinden fazla... 
Suudi Arabistan Para Ajansı, yurtdışı ülkelerde faaliyet gösteren fonlardan 70 milyar dolar çekmiş durumda. Tahta geçen Kral Salman Bin Abdulaziz onuruna halka 32 milyar dolar dağıtan Suudi Krallığı, ekonomik anlamda tam bir çıkmazda.


Suudi Arabistan ekonomisi her alanda tel tel dökülüyor. İşte bazı çarpıcı rakamlar: 
* IMF verilerine göre, 2014 yılında 746.2 milyar dolar olan GSYH (milli gelir), 114.1 milyar dolar azalmayla 2015'de 632.1 milyar dolara inecek. 
* Kişi başına GSYH 2014-2015 döneminde 24 bin 252 dolardan 20 bin 139 dolara düşecek. Ki bu rakam 2012 yılında 25 bin 139 dolardı. 
* Ülkede toplam yatırımlar 2014-2015 döneminde 207.4 milyar dolardan 187.6 milyar dolara geriledi. 
* 2012 yılında 164.8 milyar dolar olan cari işlemler fazlası, bu yıl 22.4 milyar dolar açığa dönecek. Suudi Arabistan, 2016 yılında da 30.3 milyar dolar cari açık verecek.
* 31.4 milyon nüfuslu ülkede 2012 yılında 332.6 milyar dolar olan genel kamu gelirleri, bu yıl 182.4, 2016 yılında 175.8 milyar dolara inecek.
* 2010 yılında 178.9 milyar dolar olan genel kamu giderleri, 2014 yılında 304.1 milyar dolara çıktı. Bu yıl 318.7 milyar dolara yükselecek.
* Son verilere göre ise bütçe gelirleri 162.2 milyar, bütçe giderleri 260.1, bütçe açığı ise 97.9 milyar dolar olacak.
* 2015 yılında kamu kesiminin net borçlanma gereği 136.3 milyar dolara çıktı. 
* Kamu net borç stoku ise 2013'de eksi 421.7 milyar dolarken (ülke borçsuzdu yani alacağı vereceğinden fazlaydı), 2020 yılında 374.5 milyar dolara yükselecek. Yani ülke alacaklı durumdan borçlu hale gelecek.