Susam ithalatına 200 milyon dolar gidiyor!

MURAT ÇORBACI / ANTALYA

Antalya Ticaret Borsası (ATB) Susam Sektörel Analiz Toplantısı düzenledi. Antalya'da susam üretiminin dünü, bugünü ve yarınının konuşulduğu, susam üretiminin devamı için yapılması gerekenlerin gündeme geldiği toplantıya Ziraat Mühendisleri Odası, Akdeniz Üniversitesi, BATEM, Tarım Kredi Kooperatifleri, ANTBİRLİK, Antalya Tarım ve Orman Müdürlüğü, ATSO, MATSO, ilçe ziraat odalarının yanı sıra ATB Meslek Komitesi üyeleri ve sektör temsilcileri katıldı. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölüm Başkanı Üyesi Prof. Dr. Bülent Uzun, etkinlikte yaptığı konuşmada, "Antalya ve özelinde Manavgat için susam ihmal edilmiş bitkidir. Topraklarımızda üretebilecekken, yeterince üretmediğimiz için 200 milyon dolarımız yurtdışına gidiyor. Bu az bir para değil" diye konuştu.

Makineyle hasat edilecek tür geliştirildi

Susamın ürün kaybı nedeniyle makineyle hasadının yapılamadığını, bu nedenle susamda en büyük sıkıntının işçilik olduğunu söyleyen Uzun, ıslah çalışmalarıyla makine ile hasatta ürün kaybı yaşanmayan çeşit geliştirdiklerini ancak patent için maddi desteğe ihtiyaçları olduğunu söyledi. Uzun, "Tohumun kapsülden kolay kolay ayrılmadığı bir çeşit geliştirdik. Patent için maddi destek bekliyoruz. Patentini alırsak susamda makine ile hasat çok rahat yapılır. İşçilik sorunu da ortadan kalkar" diye konuştu. Dekarda 200 kilogram ürün alınabilecek bir çeşit geliştirdiklerini ancak üreticiden talep görmediklerini anlatan Uzun, "Manavgat susamıyla aynı kalitede bir çeşit geliştirdik ancak maalesef talep yok" dedi.

Fiyatlar ekim öncesi açıklanmalı

Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Prof. Dr. Dursun Büyüktaş, susam üreten çiftçinin ürününü kaç liraya satacağını bilmeden ekim yaptığını belirterek, "Kaça satacağını bilmiyor ama gözünü sevdiğim çiftçi hala üretmeye devam ediyor. Devletimiz hububatta alım fiyatlarını ekim öncesi açıklamalı ki çiftçi üründen ne kazanacağını bilmeli" diye konuştu. Büyüktaş, susamda sulamanın önemine dikkat çekerken, "Ülkemizde hububatın yüzde 15-20'si sulanıyor. Yağmur yağarsa oluyor, yağmazsa olmuyor. Özellikle susamda sulama önemli" dedi.

Muz seraları susamı olumsuz etkiliyor

ATB 2. Meslek Komitesi Üyesi Abdullah Sayın, susam veriminde sıkıntı yaşadıklarını söylerken, Manavgat'ta muz seralarının bölgenin nem dengesini bozması nedeniyle susamda rekolte kaybı yaşadıklarını kaydetti. Sayın, "Manavgat yangının etkisiyle de susamda verim kaybı yaşıyoruz. Vatandaş verimde umduğunu bulamayınca ekimden vazgeçiyor. Susam üretiminin artırılması için devlet destek vermeli. 40 yıldır susam işindeyim susam tüccarı olarak işletmemi kapatma durumuna geldim" diye konuştu. ATB 2. Meslek Komitesi Üyesi Orhan Karasu, Manavgat ve Serik'te susamın en büyük alıcısının Japonlar olduğunu söylerken, son yıllarda Japon tüccarların Mısır'a yöneldiğini kaydetti. ATB Disiplin Kurulu Üyesi Mustafa Fettahoğlu, susamdaki işçilik sıkıntısına dikkat çekerken, "Yolmaya işçi bulamıyoruz" dedi. Toplantıya katılanlar, susam ekilen arazilerin çoğunun yapılaşmaya açıldığını belirterek, yapılaşmanın önüne geçilmesini istedi. Manavgat susamının coğrafi işaret almasına rağmen markalaşamadığını söyleyen katılımcılar, markalaşma çalışmalarına hız verilerek yerli susama talebin artırılması gerektiğini söyledi.

Japonya'dan da talep görüyor

Osmanlı döneminde tapu tahrir defterlerinde de adı geçen Manavgat susamı, yurt içinin yanı sıra Japonya'dan da talep görüyor. Japonya'ya yaklaşık 1500 ton civarında Manavgat Altın Susamı ihraç ediliyor ve yiyecek sektörü başta olmak üzere ilaç sanayinde ve kozmetikte kullanılıyor. Antalya'da 54 bin dekar alana ekilen susamdan yaklaşık 4 bin 500 ton rekolte elde ediliyor. Türkiye'deki üretimin yüzde 20'sini Manavgat karşılıyor. Diğer susamların yağ oranı yüzde 40 civarındayken Manavgat'ta yetişen susamın yüzde 60 seviyelerinde olduğu belirlendi.