Suriye için çözüm süreci başladı

Çin'in arabuluculuğunda İran-Suudi Arabistan normalleşme anlaşması ve iki ülke dışişleri bakanlarının Pekin'deki görüşmesini müteakip Suudi Dışişleri Bakanı'nın Şam ziyaretiyle güçlenen Suriye'nin Arap Birliği'ne geri dönme süreci için bu hafta önemli bir toplantı düzenlendi. Önceki gün Ürdün'ün başkenti Amman'da bir araya gelen Suriye, Suudi Arabistan, Ürdün, Mısır ve Irak dışişleri bakanlarının bir dizi kritik konuyu ele aldı. Buluşma, Suriye'nin Arap Birliği üyeliğinin askıya alınması kararından bu yana Şam yönetimi ile anılan Arap ülkeleri arasında yapılan ilk görüşme olma özelliğini taşıyor. Kritik toplantının gündeminde Suriye'nin Arap Birliği üyeliğine geri dönüşü vardı. Ev sahibi Ürdün gündeme 'Suriye ihtilafında siyasi çözüme ulaşılması' teklifini de ekledi. Toplantıda, "mülteciler, tutuklular, uyuşturucu kaçakçılığı ve Suriye'deki İran destekli gruplar ve çatışmaların son bulması" gibi konular da ele alındı. Dışişleri bakanları toplantısı öncesinde Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen Safadi ile Suriyeli mevkidaşı Faysal Mikdad ikili görüşme yaptı. Ürdün Dışişleri Bakanlığı, görüşmede mülteciler, su sorunu ve uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadele de dahil olmak üzere sınır güvenliği konularının ele alındığını kaydetti.

Çözüm süreci resmen başladı

Amman'daki görüşmelerin ardından açıklama yapan ev sahibi Ürdün'ün Dışişleri Bakanı Safadi, "Açıklık ve dürüstlükle gerçekleşen bu toplantı, Suriye krizine çözüm bulmak için Arapların öncülüğündeki siyasi yolun başlangıcıdır" ifadelerini kullandı. Dışişleri bakanlarının özellikle Türkiye ile birlikte Suriye'nin bazı bölgelerini de vuran 6 Şubat depremi ışığında Suriye'nin insani ihtiyaçlarını, Suriye sınırında uyuşturucu kaçakçılığı ve Suriyeli sığınmacı krizini de görüştüğünü aktaran Safadi, "Suriyeli sığınmacıların güvenli ve gönüllü geri dönüşlerini Birleşmiş Milletler ile koordineli olarak organize etmeye başlamak için mekanizmalar üzerinde anlaştık" dedi. Suriye'nin resmi haber ajansı SANA ise Amman'daki toplantıda varılan uzlaşıyı, "Dışişleri Bakanlarının Sonuç Açıklaması: Suriye ve kurumları, toprakları üzerindeki kontrolünü genişletmek için desteklenmeli" başlığıyla duyurdu. SANA'nın haberine göre 'en önemli öncelik' diye nitelenen Suriyeli sığınmacıların BM ile koordineli geri dönüşüyle ilgili ayrıntılı yol haritasının da değerlendirildiği toplantıda bakanlar, tüm yasadışı yabancı güçlerin Suriye'den çıkışına yol açacak siyasi bir çözüm yoluyla, krizin ve krizin neden olduğu öldürme, yıkım, Suriye halkının çektiği acılar, bölgesel ve uluslararası olumsuz yansımaları sona erdirmenin öncelikli olduğunu belirtti. Terör örgütlerinin Suriye topraklarındaki varlığına son verilmesi, bölgesel ve uluslararası güvenliği tehdit etme yeteneklerinin etkisiz hale getirilmesi gerektiği konusu üzerinde duruldu. Suriye'nin iç işlerine yabancı müdahalesine son verilmesine vurgu yapılan toplantıda, toprakları üzerindeki kontrolünü genişletmek, hukukun üstünlüğünü yerleştirmek ve Suriye topraklarındaki silahlı ve terörist grupların varlığını sona erdirmek için her türlü meşru çabada Suriye'nin desteklenmesi ve uluslararası hukuk hükümleri ile BM Şartı uyarınca Suriye'nin içişlerine yabancı müdahalesinin durdurulması gerektiğine dikkat çekildi. Toplantıda kapsamlı ulusal uzlaşıya ulaşmayı amaçlayan siyasi adımlar bağlamında, Anayasa Komisyonu'nun çalışmalarına mümkün olan en kısa sürede devam etmesi için çalışılması gerektiğine dikkat çekildi.

Arap Birliği'ne dönüşü Katar engelliyor

19 Mayıs'ta 32. Arap Birliği Zirvesi'ne evsahipliği yapacak Suudi Arabistan, diğer üyeleri, birliğin kurucularından Suriye'nin geri dönüşüne ikna etmeye çalışıyor. Ancak ayak sürüyen bazı ülkeler var. Bunların başında Katar geliyor. Yine de Suudi Arabistan'daki zirvede Suriye'nin üyeliğe geri dönüş sürecinin en azından başlaması beklentisi hakim. Ürdün Dışişleri Bakanı Safadi, Suriye'nin Arap Birliği'ne olası dönüşü hakkında kesin tarih sorulduğunda, 'bu kararı vermenin üye devletlere bağlı olduğunu' söylemekle yetindi. Arap ülkeleri, 2011'de vekalet savaşının başlaması üzerine Arap Birliği'nden dışlanan Suriye ile ilişkileri kesmişti. Ama Suriye Dışişleri Bakanı Faysal Mikdad'ın 12 Nisan'da Suudi Arabistan'ı ziyaretinden 6 gün sonra Suudi Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan da Suriye'yi ziyaret etti. Bu, 12 yıl önce ilişkilerin kesilmesinden beri bir ilk oldu.